Quản lý chặt chẽ hóa chất độc hại và nguy hiểm

Quốc hội thảo luận về Dự án Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: VPQH

Kiểm soát chặt chẽ việc mua, bán và vận chuyển hóa chất

Phát biểu thảo luận tại Phiên thảo luận về Dự án Luật Hóa chất (sửa đổi) ngày 23/11, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn An Giang) cho biết, thực tế thời gian qua cho thấy, việc tồn trữ và vận chuyển hóa chất là vấn đề rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn môi trường sống và sức khỏe con người nên cần tăng cường quản lý chặt chẽ hơn trong thời gian tới.

Qua nghiên cứu Điều 19 và Điều 20 của Dự thảo Luật, đại biểu Trần Thị Thanh Hương thấy rằng, một số nội dung quy định đối với việc tồn trữ hóa chất vẫn chưa rõ. Những quy định liên quan đến việc vận chuyển hóa chất, trong đó có hóa chất nguy hiểm, hóa chất cấm vẫn có nội dung còn chung chung, chưa đảm bảo chặt chẽ và an toàn trong quá trình vận chuyển.

Đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể hơn, nhất là liên quan đến giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ tồn trữ hóa chất trên cơ sở làm rõ giấy chứng nhận được áp dụng đối với mọi tổ chức, cá nhân tồn trữ hóa chất hay là chỉ áp dụng đối với tổ chức, cá nhân thực hiện dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH

Ngoài ra, cần bổ sung đầy đủ hơn quy định về điều kiện được vận chuyển hóa chất, cấp giấy phép vận chuyển hóa chất, trách nhiệm khi xảy ra sự cố về hóa chất gây ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe con người, nhất là trong quá trình vận chuyển bằng phương tiện tàu, thuyền trên sông, trên biển.

Quan tâm đến vấn đề quản lý hóa chất thông qua phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất, đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (Đoàn Lào Cai) nêu, theo khoản 2 và khoản 3 Điều 33 của Dự thảo Luật, việc mua bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải được xác nhận bởi bên mua và bên bán thông qua Phiếu kiểm soát, trong đó có quy định nội dung phải kê khai bao gồm: tên hóa chất, số lượng hóa chất, mục đích sử dụng; tên tổ chức, mã số doanh nghiệp, địa chỉ, đại diện bên mua và bên bán; việc lập và xác nhận Phiếu kiểm soát được thực hiện qua Cơ sở dữ liệu hóa chất trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ thời điểm giao hàng.

Tuy nhiên, khoản 2 Điều 37 của Dự thảo Luật tiếp tục yêu cầu: “Tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt có nghĩa vụ công bố loại hóa chất và mục đích sử dụng hóa chất trên Cơ sở dữ liệu hóa chất trước khi sử dụng lần đầu hoặc khi thay đổi mục đích sử dụng”.

Đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, làm rõ giá trị pháp lý, mối quan hệ giữa Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt đã được lập, xác nhận với việc công bố trên Cơ sở dữ liệu hóa chất về loại hóa chất và mục đích sử dụng hóa chất trước khi sử dụng lần đầu hoặc khi thay đổi mục đích sử dụng. Trên cơ sở đó, đánh giá tác động chính sách, nghiên cứu cân nhắc loại bỏ bớt nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất trong các quy định nêu trên để tránh chồng chéo, gia tăng nghĩa vụ tuân thủ pháp luật cho cá nhân, tổ chức.

Tăng chế tài xử phạt các vi phạm

Nhắc lại nhiều vụ án thương tâm liên quan đến đầu độc bằng hóa chất xyanua, đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn Thái Bình) đề nghị cần rà soát, đánh giá tất cả các loại hóa chất, hỗn hợp chất để đưa vào danh mục hóa chất cấm, hóa chất nguy hiểm và cần có những quy định chặt chẽ trong hoạt động nhập khẩu nguyên liệu sản xuất bảo quản, sử dụng và các điều kiện doanh nghiệp được nhập khẩu.

Đại biểu Trần Khánh Thu phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH

Đồng thời, bổ sung thêm các quy định nhằm tăng cường quản lý, sử dụng hóa chất, tăng cường kiểm soát, truy xuất nguồn gốc của hóa chất, đặc biệt là các hóa chất nhập khẩu; thiết lập hệ thống truy xuất nguồn gốc theo dõi toàn bộ quá trình sử dụng, vận chuyển hóa chất và yêu cầu các doanh nghiệp phải thực hiện đánh giá rủi ro chi tiết đối với tất cả các loại hóa chất mới trước khi đưa vào sử dụng.

Đại biểu cũng đề nghị áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro tương ứng dựa trên kết quả đánh giá rủi ro và tăng cường thêm chế tài xử phạt đối với vi phạm quy định về hóa chất, áp dụng mức phạt cao nhất đối với các vi phạm nghiêm trọng gây hậu quả xấu đến sức khỏe con người và môi trường.

Làm rõ về những nội dung của các đại biểu Quốc hội nêu về quản lý hoạt động hóa chất, nhất là hóa chất độc hại cần kiểm soát đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, để tăng cường quản lý hóa chất độc hại, kiểm soát rủi ro mất an toàn, an ninh từ hóa chất, Cơ quan soạn thảo đã đề xuất sửa đổi, bổ sung vào Dự thảo Luật một số quy định như sửa đổi, bổ sung quy định hóa chất trong toàn bộ vòng đời từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào lãnh thổ Việt Nam đến khi lưu thông, sử dụng và xử lý.

Theo đó, Dự thảo Luật đã bổ sung các quy định quản lý hoạt động nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh, vận chuyển hóa chất với mức độ chặt chẽ khác nhau nhằm bảo đảm và phù hợp với từng danh mục hóa chất; an toàn trong sản xuất, sử dụng hóa chất, bảo đảm an toàn cho môi trường.

Dự thảo Luật cũng bổ sung biện pháp tiền kiểm đối với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần kiểm soát đặc biệt thay vì việc doanh nghiệp chỉ cần thực hiện khai báo hóa chất tự động như hiện nay. Đồng thời, đề xuất tăng chế tài xử phạt các vi phạm để nâng cao mức răn đe. Bên cạnh đó, bổ sung quy định về áp dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong việc kiểm soát hoạt động mua bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt nhằm giám sát toàn bộ đường đi của hóa chất từ nhà sản xuất, nhập khẩu đến người sử dụng cuối cùng.

Ngoài ra, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định tăng cường phân cấp quản lý cho địa phương, các Bộ, ngành trong việc quản lý đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ tồn trữ, vận chuyển hóa chất cần kiểm soát đặc biệt nhằm tăng cường bảo đảm công tác an toàn, an ninh, tránh thất thoát hóa chất hoặc sử dụng không đúng mục đích.

Đ. KHOA