Quan hệ giữa Ấn Độ và Canada: Cơ hội hàn gắn

Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar. (Ảnh: TTXVN)

Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar vừa có cuộc điện đàm với người đồng cấp Canada Anita Anand, trong bối cảnh hai nước được cho là đang nỗ lực làm dịu căng thẳng quan hệ song phương.

Đại diện Ấn Độ cho biết, hai bên đã thảo luận về triển vọng quan hệ song phương. Từ phía bên kia, Bộ trưởng Ngoại giao Canada, bà Anand bày tỏ cảm ơn người đồng cấp Ấn Độ vì “cuộc thảo luận hiệu quả”, đồng thời mong muốn thúc đẩy quan hệ và các ưu tiên chung giữa hai nước, trong đó có tăng cường hợp tác kinh tế.

Là cuộc tiếp xúc ngoại giao cấp cao nhất giữa New Delhi và Ottawa kể từ khi tân Thủ tướng Canada Mark Carney nhậm chức hồi tháng 3 vừa qua, cuộc điện đàm giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao là dấu hiệu hai bên thăm dò tình hình để mở lại cánh cửa hợp tác. Khoảnh khắc quan trọng này thậm chí còn được đánh giá là nỗ lực mang tính chiến lược giữa hai nước nhằm phá băng mối quan hệ đã “đóng băng” gần hai năm qua.

Quan hệ Ấn Độ-Canada lâm vào khủng hoảng từ tháng 9/2023, sau khi Ottawa cáo buộc New Delhi có liên quan vụ ám sát một người Sikh mang quốc tịch Canada, song phía Ấn Độ kiên quyết phủ nhận.

Canada là một trong những quốc gia có cộng đồng người Sikh lớn nhất ngoài Ấn Độ và cũng là nơi có các nhà hoạt động ủng hộ Khalistan, một phong trào ly khai thiểu số đòi thành lập quốc gia độc lập cho người Sikh tách ra từ lãnh thổ Ấn Độ. Căng thẳng gia tăng nghiêm trọng khi Ấn Độ và Canada trục xuất các nhà ngoại giao của nhau, đóng băng các cuộc đàm phán thương mại và hủy bỏ các chuyến thăm cấp cao.

Sau 2 năm bế tắc trong quan hệ với Ấn Độ, những cơn gió chính trị ở Canada dường như đã đổi chiều khi ông Carney “ngồi vào ghế nóng” Thủ tướng Canada. Là cựu thống đốc ngân hàng Trung ương với quan điểm toàn cầu hóa, ông Carney mau chóng bày tỏ mong muốn khôi phục quan hệ với Ấn Độ.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, quốc gia Bắc Mỹ quyết tâm đa dạng hóa quan hệ đối tác, và Ấn Độ - nền kinh tế lớn tăng trưởng ấn tượng, rõ ràng là một đối tác hấp dẫn.

Cùng với đó, việc bổ nhiệm bà Anand, một người Canada có bố mẹ gốc Ấn Độ, làm Bộ trưởng Ngoại giao cũng được cho là thể hiện sự thay đổi lập trường và cách tiếp cận của Ottawa trong quan hệ với Ấn Độ.

Trước đó, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng đã chúc mừng ông Carney thắng cử, trong khi Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ chúc mừng người đồng cấp Canada được bổ nhiệm.

Những kỳ vọng đang được nhen nhóm: Sau một cuộc điện đàm, rất có thể là một cái bắt tay. Quan hệ giữa Ấn Độ và Canada đang đứng trước những cơ hội hàn gắn, dù thách thức không nhỏ.

Một trong số rào cản đến từ vấn đề phong trào Khalistan vẫn chưa được giải quyết. Theo giới quan sát, bất chấp vị trí lãnh đạo Canada có thay đổi, vấn đề ly khai của Khalistan vẫn “phủ bóng đen dài”.

Ấn Độ vẫn kiên quyết yêu cầu Ottawa hành động chống lại điều mà New Delhi coi là lực lượng chống Ấn Độ hoạt động dưới vỏ bọc tự do ngôn luận, đồng thời tiếp tục bác bỏ các cáo buộc của Canada về vụ ám sát người Sikh mang quốc tịch Canada. Tranh cãi còn dai dẳng, chừng nào hai bên còn chưa đạt đồng thuận để hóa giải khúc mắc và xây dựng lại lòng tin.

Thêm một rào cản nữa, trong bối cảnh cạnh tranh địa chiến lược toàn cầu và mâu thuẫn giữa phương Tây và Nga ngày càng gay gắt, việc New Delhi tuyên bố quyền tự chủ về mặt chiến lược và đề cao hợp tác với Moskva nhiều lần khiến phương Tây “không hài lòng”.

Mối quan hệ Ấn Độ-Canada nồng ấm không chỉ giúp ích cho mỗi nước, cho cấu trúc chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, mà còn có lợi cho ngoại giao toàn cầu. Cuộc điện đàm giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao là bước đầu hướng tới việc mở lại cánh cửa hợp tác giữa Canada và Ấn Độ. Tuy nhiên, liệu khoảnh khắc đột phá đó có thể dẫn đến hòa giải thật sự giữa hai nước, lại còn phụ thuộc các bước đi tiếp theo, trong đó, không thể thiếu sự nhượng bộ từ hai phía.

THỂ TRẦN