Quan hệ Ấn Độ-Pakistan: Bên bờ vực mới

Binh sĩ Pakistan tại hiện trường ngôi đền bị trúng tên lửa gần Muzaffarabad, thủ phủ vùng lãnh thổ Kashmir do nước này kiểm soát. (Nguồn: AP)

Ngày 7/5, Ấn Độ tiến hành cuộc không kích được đánh giá là lớn nhất trong vòng 50 năm qua nhắm vào lãnh thổ do Pakistan kiểm soát ở vùng Punjab và Kashmir. Islamabad cho biết ít nhất 26 người đã thiệt mạng và 46 người khác bị thương. Liệu đợt tấn công này có khiến vòng xoáy căng thẳng trong quan hệ song phương chuyển mình thành xung đột vũ trang mới?

“Kiềm chế đáng kể”…

Để trả lời câu hỏi này, cần phân tích hai yếu tố: Cách Ấn Độ triển khai đợt không kích và phản ứng của Pakistan.

Về phía Ấn Độ, phát biểu ngay sau đợt tấn công, Bộ Quốc phòng nước này khẳng định: “Không có cơ sở quân sự nào của Pakistan bị nhắm tới. Ấn Độ đã thể hiện sự kiềm chế đáng kể trong việc lựa chọn mục tiêu và phương pháp tấn công”. Tuyên bố này là có cơ sở, nếu nhìn vào cách New Delhi lên kế hoạch kỹ lưỡng cho chiến dịch này.

Chính phủ Ấn Độ kích hoạt hệ thống cảnh báo sớm, đồng thời đã đăng tải một đoạn clip cảnh báo người dân về tìm nơi trú ẩn an toàn trong thời gian diễn ra “tập trận dân sự-quân sự” lớn vào ngày 7/5, đề phòng khả năng bị Pakistan triển khai các chiến dịch quân sự đáp trả.

Dường như New Delhi cho rằng một hành động quân sự, với mục tiêu và quy mô phù hợp, là cần thiết nhằm khôi phục lòng tin của khối cử tri cứng rắn, phản ánh sự không khoan nhượng với lực lượng khủng bố ẩn náu tại láng giềng, xa hơn là thể hiện thái độ với Islamabad.

Quan trọng hơn, cách thức triển khai, mục tiêu và quy mô của đợt tấn công cũng được xem xét thận trọng. Thứ nhất, Ấn Độ đã không kích từ lãnh thổ của mình. The Economist (Anh) đánh giá động thái này cho thấy New Delhi đã rút kinh nghiệm từ đợt tấn công năm 2019, khi máy bay Ấn Độ bị bắn hạ trên vùng trời Pakistan và phi công bị bắt giữ. Trang NDTV (Ấn Độ) cho biết máy bay Rafale của Pháp thuộc biên chế Không quân Ấn Độ đã tấn công sử dụng tên lửa hành trình SCALP và bom thông minh Hammer; Bộ binh và Hải quân Ấn Độ cũng tích cực tham gia và duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu trong trường hợp cần thiết.

Thứ hai, chiến dịch đã được Ấn Độ tính toán và triển khai chính xác để giảm khả năng dẫn đến chiến tranh cục bộ. Nước này khẳng định các đợt tấn công “có mục tiêu, cân nhắc và không mang tính leo thang” chỉ nhằm vào “nơi ẩn náu của lực lượng khủng bố” và không hướng tới quân đội, mục tiêu kinh tế và dân sự của Pakistan.

Nổi bật trong số chín mục tiêu bị tấn công là thị trấn Bahawalpur và Muridke: Muridke, nằm cách Lahore 30km, thủ phủ bang Punjab, là nơi ẩn náu của nhóm vũ trang Hồi giáo cực đoan Lashkar-e-Taiba (LeT), vốn bị Ấn Độ coi là thủ phạm vụ khủng bố ngày 22/4 tại phần Kashmir do nước này kiểm soát; Bahawalpur có trụ sở của Jaish-e-Mohammed, một tổ chức khủng bố tương tự.

Nguy cơ hiện hữu

Ở phía bên kia, Pakistan lại phác họa bức tranh hoàn toàn khác. Pakistan cho biết sáu địa điểm đã bị tấn công, với tổng cộng 24 lần không kích. Đáng ngại hơn, một số tên lửa đã nhắm vào các khu vực đông dân tại tỉnh Punjab, gây thương vong cho ít nhất 7 người và phá hủy một ngôi đền Hồi giáo tại Bahawalpur.

Trong một động thái đáp trả, Bộ Quốc phòng Pakistan cho biết đã bắn hạ năm máy bay, trong đó có một máy bay chiến đấu Su-30. Đồng thời, quân đội nước này đã đáp trả bằng đạn pháo và tên lửa nhắm vào vị trí đóng quân của binh sĩ Ấn Độ dọc Đường kiểm soát thực tế (LAC) hai nước. New Delhi cho biết ít nhất 12 người đã thiệt mạng, 57 người khác bị thương do các đợt tấn công đáp trả này.

Tuy nhiên, đây có lẽ mới chỉ là phần đầu trong các động thái gay gắt hơn của Pakistan. Bộ Quốc phòng nước này cho biết sẽ đáp trả “vào thời gian, địa điểm mà nước này cho là phù hợp”. Islamabad nhấn mạnh, “niềm vui sướng tạm thời của Ấn Độ sẽ sớm bị thay thế bởi nỗi buồn dai dẳng”. Tuyên bố này gợi nhớ những gì xảy ra năm 2019, khi chỉ một ngày sau chiến dịch tấn công chớp nhoáng của Ấn Độ, quân đội Pakistan đã triển khai chiến dịch không kích đáp trả vào khu vực Kashmir, bắn hạ một chiếc MiG-21 Bison của Ấn Độ.

Hiện Pakistan đang sở hữu một lượng lớn tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình, cho phép nước này không kích các địa điểm dọc biên giới như cách nước láng giềng đã làm. Tuyên bố là vậy song tương tự Ấn Độ, Pakistan chắc chắn sẽ có cân nhắc kỹ lưỡng về mục tiêu, cách thức triển khai đợt tấn công nhằm duy trì sự ủng hộ nội bộ và thể hiện tính răn đe, nhưng không bị cuốn vào vòng xoáy xung đột. Trên cơ sở đó, Islamabad có thể hướng tới tấn công các mục tiêu mang tính biểu tượng, giảm thiểu thương vong cho dân thường hay công trình trọng điểm của Ấn Độ.

Năm 2019, chiến dịch tấn công chớp nhoáng của Ấn Độ, đòn đáp trả ngay sau đó một ngày của Pakistan cùng hàng loạt cuộc đụng độ dọc LAC kéo dài gần một tháng khép lại với hòa ước giữa Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và người đồng cấp Pakistan khi đó, ông Imran Khan. Lần này, liệu kịch bản cũ có lặp lại?

Minh Vương