Quận 5 chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Nguyên tiêu

Đêm hội Nguyên tiêu năm Giáp Thìn 2024 tại quận 5. (Ảnh: CTV)

Lễ hội được thực hiện nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Tết Nguyên tiêu của người Hoa quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh” trở thành hoạt động lễ hội văn hóa đặc trưng của cộng đồng dân tộc Hoa, đồng thời là ngày hội của các dân tộc trên địa bàn thành phố.

Lễ hội Nguyên tiêu cũng nhằm phát huy giá trị văn hóa, giá trị tinh thần, tính nhân văn, tình đoàn kết gắn bó giữa đồng bào Việt, đồng bào Hoa với các dân tộc anh em trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam; đáp ứng nhu cầu thưởng ngoạn và du xuân của nhân dân thành phố cũng như làm phong phú thêm đời sống văn hóa của nhân dân thành phố thông qua các hoạt động tín ngưỡng trong Lễ hội Nguyên tiêu.

Bên cạnh đó, Lễ hội Nguyên tiêu còn nhằm phát huy các tiềm lực xã hội đã đồng hành trong công tác giữ gìn và phát huy giá trị lễ hội (đã được duy trì và tổ chức hơn 30 năm); xây dựng lễ hội trở thành nét văn hóa đặc thù của Hội Nguyên tiêu tại thành phố. Trên cơ sở đó, Ủy ban nhân dân thành phố đã yêu cầu các địa phương, cơ quan, đơn vị tổ chức các loại hình hoạt động văn hóa đặc thù, lành mạnh, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong các tầng lớp nhân dân nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025 và thông qua các hoạt động Lễ hội Nguyên tiêu và Ngày thơ Việt Nam nhằm thu hút khách du lịch đến với thành phố.

Diễu hành đường phố trong Lễ hội Nguyên tiêu năm Giáp Thìn 2024 tại quận 5. (Ảnh: CTV)

Lễ hội Nguyên tiêu năm nay do Sở Văn hóa và Thể thao thành phố chủ trì, phối hợp Ủy ban nhân dân các quận 5, 6 và 11 tổ chức. Thời gian tổ chức dự kiến từ ngày 10/2 đến 12/2/2025 (nhằm ngày 13 và ngày 15 tháng Giêng năm Ất Tỵ) tại Trung tâm Văn hóa quận 5 và trụ sở Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật thành phố (81 Trần Quốc Thảo, quận 3). Còn “Đêm thơ Việt Nam” dự kiến được tổ chức lúc 19 giờ 30 phút ngày 10/2 (nhằm 13 tháng Giêng năm Ất Tỵ) tại Trung tâm Văn hóa quận 5.

Riêng Ngày thơ với chủ đề “Bài ca thống nhất” (do Hội Nhà văn thành phố phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức tại Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật thành phố) sẽ diễn ra trong hai ngày 11 và 12/2 (nhằm ngày 14 và 15 tháng Giêng năm Ất Tỵ).

Hoạt động chính, đáng chú ý trong Lễ hội Nguyên tiêu là “Đêm hội Nguyên tiêu”, dự kiến diễn ra từ lúc 19 giờ đến từ 21 giờ 30 phút tối 12/2 (nhằm ngày 15 tháng Giêng), tại khuôn viên Trung tâm Văn hóa quận 5.

Trong đó, phần diễu hành nghệ thuật đường phố diễn ra từ 16 giờ 30 phút đến 18 giờ 30 phút ngày 12/2 (15 tháng Giêng), với sự tham gia của khoảng 1.100 nghệ sĩ, diễn viên quần chúng… thuộc các hội quán người dân tộc Hoa, các đoàn Lân-Sư-Rồng của các quận 5, 6 và 11.

Đoàn diễu hành nghệ thuật đường phố sẽ đi qua nhiều cung đường như: Hải Thượng Lãn Ông, Châu Văn Liêm, Lão Tử, Lương Nhữ Học, Nguyễn Trãi, Trần Xuân Hòa, Trần Hưng Đạo... Các hoạt động khác diễn ra tại quận 5 do Ủy ban nhân dân quận 5 tổ chức thực hiện tại Trung tâm Văn hóa quận 5 như: Biểu diễn nghệ thuật; ẩm thực; triển lãm hình ảnh Lễ hội Nguyên tiêu qua các năm, tranh mỹ thuật, tranh thủy mặc; viết thư pháp; tổ chức các trò chơi dân gian.

Người dân, khách du lịch thành kính tưởng nhớ Quan Thánh Đế Quân tại Hội quán Nghĩa An. (Ảnh: HOÀNG LIÊM)

Khởi đầu chuỗi hoạt động Lễ hội Nguyên tiêu năm nay là Lễ hội Nghinh Ông (Quan Thánh Đế Quân) tuần du. Đây là hoạt động tín ngưỡng văn hóa dân gian có từ lâu đời của cộng đồng người dân tộc Hoa ở Việt Nam; có ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. Lễ hội Nghinh Ông tuần du được Chùa Ông (Hội quán Nghĩa An, nơi thờ Quan Thánh Đế Quân) tổ chức từ khoảng 8 giờ sáng đến 11 giờ 30 phút ngày 9/2 (nhằm ngày 12 tháng Giêng), xuất hành từ Hội quán Nghĩa An và tuần hành qua một số tuyến đường trên địa bàn quận 5.

Cùng với đó, các hội quán người dân tộc Hoa trên địa bàn quận 5 cũng tổ chức các nghi lễ, sinh hoạt tín ngưỡng, văn hóa Tết Nguyên tiêu, đấu thỉnh đèn lộc, Lễ Tế thánh, biểu diễn Lân-Sư-Rồng, biểu diễn ca kịch cổ của các nhóm ngôn ngữ (Quảng Đông, Triều Châu, Phước Kiến, Hải Nam).

Ông Trần Em, Trưởng Ban quản trị Hội quán Nghĩa An cho biết thêm: Dự kiến, tối 15/2 (18 tháng Giêng) Hội quán sẽ tổ chức buổi Đấu thỉnh đèn lộc (đấu giá những chiếc đèn lộc) để gây quỹ an sinh xã hội, từ thiện và bảo tồn Hội quán. Hội quán cũng sẽ tổ chức liên tục hằng ngày các hoạt động hưởng ứng Lễ hội Nguyên tiêu từ ngày 9 đến hết ngày 24/2 (27 tháng Giêng).

Đồng chí Nguyễn Võ Xuân Kỳ, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 5, chia sẻ: Sau hơn 30 năm tổ chức, Lễ hội Nguyên tiêu được đã trở thành sự kết hợp, sáng tạo hài hòa giữa văn hóa Việt và văn hóa của cộng đồng người dân tộc Hoa, tạo nên nét văn hóa đặc trưng, mang giá trị cố kết cộng đồng, lưu giữ những nét đẹp của cộng đồng dân tộc Hoa khi gia nhập và sinh sống, phát triển, trở thành một thành tố văn hóa trong nền văn hóa Việt Nam.

“Tập quán xã hội và tín ngưỡng Tết Nguyên tiêu của người Hoa quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh” đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (năm 2020) và là một trong 19 sự kiện văn hóa, nghệ thuật, lễ hội tiêu biểu tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là niềm tự hào, phấn khởi của cộng đồng dân tộc Hoa tại Thành phố Hồ Chí Minh nói chung và quận 5 nói riêng.

HOÀNG LIÊM