QTDND Đức Nghĩa: Thẩm định sơ sài, thu nợ khoản vay bị quá hạn trả nợ không đúng quy định

Theo đó, cơ quan thanh tra chỉ ra một số hạn chế, sai sót, vi phạm đối với hoạt động quản trị, điều hành, kiểm soát gồm:

Đối với hoạt động quản trị, HĐQT tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động kinh doanh năm 2023, năm 2024 do đại hội đề ra chưa đạt hiệu quả; Chủ tịch HĐQT không lập chương trình, kế hoạch hoạt động của HĐQT theo quy định tại khoản 1 Điều 89 Luật các tổ chức tín dụng năm 2024; việc lưu trữ phiếu bầu HĐQT, Ban kiểm soát (BKS) nhiệm kỳ (2023 - 2028) chưa đảm bảo rõ ràng; việc chuẩn bị đại hội và tổ chức Đại hội đại biểu thành viên năm 2024 vào ngày 28.3.2025 chưa chặt chẽ, còn sai sót, chưa đảm bảo yêu cầu tại Thông tư 29.

Đối với hoạt động điều hành, Ban Điều hành (BĐH) không mở số họp hay ghi biên bản họp; Giám đốc tổ chức thực hiện phương án kinh doanh, chỉ đạo điều hành hoạt động kinh doanh hằng ngày của QTDND Đức Nghĩa chưa sâu sát, còn hạn chế là chưa thực hiện đầy đủ khoản 3 Điều 96 Luật các tố chức tín dụng năm 2024; Giám đốc chưa tham mưu với HĐQT rà soát, điều chỉnh để bạn hành theo thẩm quyền quy chế, quy định nội bộ, quy trình, thủ tục tác nghiệp để vận hành hệ thống điều hành kinh doanh, hệ thống thông tin quản lý theo quy định tại khoản 6 Điều 96 Luật các tổ chức tín dụng năm 2024.

Đối với hoạt động kiểm soát, BKS kiểm soát một số mặt hoạt động còn chưa bao quát, chưa phát hiện kịp thời các sai sót, vi phạm trong hoạt động nghiệp vụ.

Cơ quan thanh tra chỉ ra một số hạn chế, sai sót, vi phạm đối với hoạt động quản trị, điều hành, kiểm soát của QTDND Đức Nghĩa - Ảnh: Internet

Ngoài ra, trong việc xây dựng, kiểm tra, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ, kiểm toán độc lập, QTDND Đức Nghĩa không có hồ sơ thể hiện việc giám đốc tiến hành tổ chức rà soát, kiểm tra, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của các bộ phận hoạt động nghiệp vụ theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 6 Thông tư 44; trình tự xây dựng kế hoạch kiểm toán nội bộ năm 2025 chưa đáp ứng quy định tại khoản 3 Điều 24 Thông tư 44; kế hoạch kiểm toán nội bộ năm 2023, 2024, 2025: không có nội dung kiểm tra, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm tra hoạt động huy động vốn chưa đảm bảo tính toàn diện theo quy định tại điểm b khoản l Điều 23 Thông tư 44.

Tại 2 biên bản kiểm tra theo kế hoạch của kiểm toán nội bộ có nhận xét "một số hồ sơ vay vốn không có biên bản kiểm tra sử dụng vốn vay" nhưng không nêu cụ thể hồ sơ vay vốn, nguyên nhân; không có biên bản kiểm tra sau cho vay; không có kiến nghị bộ phận được kiểm tra khắc phục nội dung vi phạm trên và không có tài liệu thể hiện việc theo dõi khắc phục vi phạm.

Đối với hoạt động huy động vốn, việc ban hành quy định nội bộ và ban hành lãi suất tiền gửi tiết kiệm: có thời điểm ban hành quyết định lãi suất huy động tiền gửi tiết kiệm còn chậm.

Trong việc thực hiện các quy định pháp luật về hoạt động huy động vốn: ghi chép các yếu tố chủ yếu trên các thẻ tiết kiệm chưa đầy đủ theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 7 Thông tư 48/2018/TT-NHNN; lập chứng từ kế toán và chứng từ gửi tiền tiết kiệm chưa đầy đủ theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 5 chế độ chứng từ kế toán ngân hàng ban hành theo Quyết định 1789/2005/QĐ-NHNN.

Đối với hoạt động cho vay, tại hồ sơ vay vốn, trên TTCV chưa quy định cụ thể ngày trả nợ lãi của từng kỳ hạn là chưa đáp ứng yêu cầu tại khoản 9 Điều 2 Thông tư 39; TTCY đối với khoản nợ vay có phân kỳ hạn trả nợ gốc quy định thứ tự thu nợ gốc, lãi tiền vay chưa cập nhật kịp thời theo quy định tại khoản 5 Điều 1 Thông tư 06.2023/TT-NHNN.

Đặc biệt, đối với các khoản vay phát sinh từ ngày 1.7.2024 - 31.3.2025, có trường hợp hồ sơ vay vốn không có thông tin về người có liên quan của khách hàng theo quy định tại khoản 4 Điều 1, Thông tư 12 hoặc kê khai người có liên quan của khách hàng chưa đầy đủ theo quy định tại điểm c khoản 1 và khoản 4 Điều 1 Thông tư 12.

Đối với các khoản vay phục vụ nhu cầu đời sống đề mua nhà ở; xây dựng, cải tạo nhà ở: phương án sử dụng vốn chưa thể hiện rõ nội dung phương án, dự án phục vụ nhu cầu đời sống để mua nhà ở; xây dựng, cải tạo nhà ở theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 1 Thông tư 06.2023/TT-NHNN.

Đối với các khoản vay sản xuất kinh doanh, nội dung phương án còn chung chung, chưa nêu chi tiết các khoản mục chi phí thực hiện phương án, dự án hoạt động kinh doanh như số lượng máy móc thiết bị, chi phí mua hàng hóa cụ thể để bảo đảm tính khả thi của phương án sử dụng vốn làm cơ sở thẩm định cho vay.

Ngoài ra, trong công tác thẩm định và xét duyệt cho vay, quỹ tín dụng này thẩm định cho vay sơ sài, chung chung; thu thập chưa đầy đủ các giấy tờ, tài liệu làm căn cứ thẩm định chưa chặt chẽ theo yêu cầu thẩm định khả năng đáp ứng các điều kiện vay vốn của khách hàng quy định tại khoản 1 Điều 17 Thông tư 39.

Cơ quan thanh tra cũng chỉ ra QTDND Đức Nghĩa chưa thẩm định chi phí trả nợ khoản vay trước của khách hàng tại TCTD khác; chưa tra cứu thông tin tại CIC dẫn đến tính toán nguồn thu nhập còn lại đề trả nợ chưa chính xác; báo cáo thẩm định chưa đánh giá các thông tin về việc đáp ứng điều kiện, tiêu chí khách hàng có tình hình tài chính minh bạch, lành mạnh được vay vốn theo lãi suất cho vay - quy định tại khoản 2 Điều 13 Thông tư 39.

Đối với giải ngân cho vay, hồ sơ giải ngân chuyển khoản vào tài khoản thanh toán của bên thụ hưởng còn chưa chặt chẽ; không có tài liệu chứng minh người thụ hưởng; hồ sơ giải ngân vốn cho vay bằng chuyển khoản vào tài khoản của khách hàng vay chưa thu thập đầy đủ tài liệu chứng minh khách hàng đã ứng vốn tự có để thanh toán, chi trả các chi phí thuộc phương án, dự án kinh doanh hoặc phương án, dự án phục vụ đời sống.

Tại hoạt động kiểm tra, giám sát sau cho vay, hầu hết biên bản kiểm tra sử dụng vốn vay còn sơ sài, chưa phân tích cụ thể về hiệu quả sử dụng vốn vay, tình hình thực hiện kể hoạch sản xuất kinh doanh của khách hàng; quá trình kiểm tra giám sát sau cho vay, đơn vị chưa thu thập đầy đủ giấy tờ và tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn vay của khách hàng; kiểm tra sau khi cho vay chưa đủ tần suất theo quy định tại quy trình kiểm tra, giám sát quá trình vay vốn, sử dụng vốn và trả nợ của khách hàng số 19/QĐ-HĐQT ngày 1.8.2024.

Việc hạch toán, theo dõi đối với khoản vay đã quá hạn theo kỳ hạn trả lãi tại thỏa thuận cho vay: chưa hạch toán đúng khoản vay đã quá hạn lãi theo hướng dẫn tại điểm 1.7 phần II Nghiệp vụ hoạt động cho vay ban hành kèm theo Công văn số 2996/NHNN-TTGSNH; không lập bảng kê tính lãi phải thu ngoại bảng và không hạch toán lãi phải thu ngoại bảng đổi với các khoản nợ nhóm 2,3,4 và 5, theo hướng dẫn tại điểm 1 mục II Công văn 397/NHNN-TCKT.

Về việc quản lý, thu nợ khách hàng: thu nợ khoản vay bị quá hạn trả nợ không đúng quy định tại khoản 5 Điều 1 Thông tư 06.2023/TT-NHNN.

Phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro: thực hiện phân loại nợ kỳ tháng 3.2025 (số liệu thời điểm 31.3.2025) không đúng quy định tại khoản 1 Điều 9 Thông tư số 36.2024/TT-NHNN, dẫn đến trích lập dự phòng rủi ro kỳ tháng 3.2025 không chính xác. Cụ thể: trích lập dự phòng cụ thể thiếu 146,5 triệu đồng, dự phòng chung thừa 2.999.653 đồng.

Tuy nhiên, cơ quan thanh tra cho rằng QTDND Đức Nghĩa còn một số sai sót, vi phạm trong hoạt động, không có dấu hiệu tội phạm.

Cơ quan thanh tra lý giải những sai sót, vi phạm trên đến từ nguyên nhân khách quan do QTDND Đức Nghĩa hoạt động trong lúc tình hình kinh tế có nhiều biến động, việc quản lý chưa bao quát hết các mặt hoạt động.

Nguyên nhân chủ quan do HĐQT của QTDND Đức Nghĩa chưa nghiêm túc trong việc nghiên cứu quy định pháp luật liên quan đến hoạt động của quỹ, chưa sâu sát trong chỉ đạo, định hướng hoạt động của BĐH; việc kiểm tra, giám sát của HĐQT đối với công tác quản lý, điều hành các công việc hằng ngày còn hạn chế; Ban Giám đốc chưa bám sát văn bản pháp luật trong khi thực hiện nghiệp vụ, hoạt động điều hành các công việc hằng ngày tại QTDND Đức Nghĩa chưa sâu sát; thiếu sự kiểm tra, nhắc nhở; BKS chưa kiểm tra toàn diện hoạt động của QTDND Đức Nghĩa, chưa kịp thời phát hiện sai sót, vi phạm trong hoạt động.

Cuối cùng, cán bộ chuyên môn nghiệp vụ chưa nghiên cứu sâu kỹ văn bản pháp luật và các quy định nội bộ; chưa sâu sát trong công việc; đôi lúc còn chủ quan, để xảy ra sai sót, vi phạm khi thực hiện nhiệm vụ.

Về trách nhiệm, thanh tra NHNN cho rằng, HĐQT chịu trách nhiệm trong việc chưa bám sát văn bản pháp luật, chưa thường xuyên kiểm tra, giám sát, chấn chỉnh hoạt động của BĐH. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, HĐQT nhiệm kỳ IX (2023 - 2028) chịu trách nhiệm trong việc: chưa thực hiện đầy đủ nhiệm vụ của HĐQT, Chủ tịch HĐQT.

Tổ chức Đại hội thành viên, lưu trữ hồ sơ Đại hội thành viên chưa chặt chẽ và tổ chức thực hiện nghị quyết đại hội thành viên chưa hiệu quả; chưa phối hợp với giám đốc rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định nội bộ; kiểm tra, giám sát hoạt động của BĐH chưa sâu, kỹ; ban hành các quyết định lãi suất huy động chậm; việc chấp hành các quy định pháp luật về huy động vốn, giám sát hoạt động của BĐH chưa sâu kỹ để xảy ra các sai sót, vi phạm trong hoạt động. Trong đó, Chủ tịch HĐQT là người đứng đầu HĐQT chịu trách nhiệm chính.

BKS, kiểm toán viên nội bộ chưa bao quát, chưa kịp thời phát hiện sai sót, hạn chế, vi phạm trong hoạt động tín dụng. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, BKS, kiểm toán nội bộ chịu trách nhiệm trong việc chưa thực hiện tốt việc kiểm tra, giám sát; còn bỏ sót các tồn tại, sai sót, vi phạm trong hoạt động; chưa theo dõi chặt chẽ việc khắc phục các hạn chế được nêu trong biên bản kiểm tra theo kế hoạch. Trong đó, trưởng ban là người đứng đầu BKS chịu trách nhiệm chính; kiểm toán viên nội bộ chịu trách nhiệm đối với các sai sót, tồn tại trong hoạt động kiểm toán nội bộ.

Ban Giám đốc và cán bộ chuyên môn nghiệp vụ còn chưa nắm chắc, bám sát văn bản pháp luật và quy định nội bộ, chưa bao quát, còn chủ quan trong thực hiện nghiệp vụ. Ban Giám đốc chỉ đạo điều hành hoạt động công việc hằng ngày chưa sâu sát, còn chủ quan, thiếu sự kiểm tra, nhắc nhở cấp dưới. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, từng cá nhân chịu trách nhiệm đối với các sai sót, vi phạm do mình trực tiếp thực hiện; Giám đốc chịu trách nhiệm chung về tổ chức triển khai nhiệm vụ BĐH, chịu trách nhiệm chính trong những công việc mình trực tiếp phụ trách, chịu trách nhiệm liên đới về các sai sót của cấp dưới; Kế toán trưởng với vai trò là người đứng đầu bộ phận kế toán chịu trách nhiệm đối với các sai sót, vi phạm do mình trực tiếp phụ trách, chịu trách nhiệm liên đới về các sai sót của kế toán viên.

Hội đồng xử lý rủi ro tín dụng theo Quyết định số 26/QĐ-HĐQT ngày 13.8.2024 chịu trách nhiệm đối với hành vi vi phạm thuộc thẩm quyền.

Với các vi phạm trên, Thanh tra NHNN Khu vực 10 đã xử phạt vi phạm hành chính hành vi thực hiện phân loại tài sản có và thu nợ khoản vay bị quá hạn trả nợ không đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, căn cứ kết quả thanh tra, Thanh tra NHNN Khu vực 10 yêu cầu QTDND Đức Nghĩa thực hiện 18 kiến nghị để khắc phục, chấn chỉnh các tồn tại, cùng với 3 khuyến nghị giúp đơn vị hoạt động ngày càng an toàn, hiệu quả hơn.

Hải Phong