Phúc thẩm vụ nông dân kiện UBND xã đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê đất

Đầu tư tiền tỷ nhận về... tay trắng

Theo đó, HĐXX đã chấp nhận một phần kháng cáo của ông Mai Xuân Láng về phần án phí dân sự sơ thẩm, miễn toàn bộ án phí do nguyên đơn là người cao tuổi. Các nội dung khác giữ nguyên bản án sơ thẩm của TAND huyện Giao Thủy.

Trước đó, bản án sơ thẩm của TAND huyện Giao Thủy tuyên không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Mai Xuân Láng về việc yêu cầu UBND xã giao Hà phải tiếp tục thực hiện 3 hợp đồng thuê quyền sử dụng đất đã ký kết giữa ông Láng và UBND xã Giao Hà.

Đồng thời, không chấp nhận yêu cầu UBND xã Giao Hà phải bồi thường các thiệt hại do việc đã thông báo chấm dứt hợp đồng đến hết tháng 10/2024 với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng; yêu cầu nguyên đơn phải chịu án phí có giá ngạch theo số tiền bồi thường không được chấp nhận.

Quang cảnh phiên tòa ngày 19/3

Tại phiên tòa phúc thẩm, ông Láng trình bày: Việc UBND xã Giao Hà thông báo đơn phương chấm dứt hợp đồng cho thuê đất là không có căn cứ, bởi các Hợp đồng số 09, 10, 13 mà ông ký thuê đất với UBND xã vẫn còn thời hạn đến năm 2034. Điều này được thể hiện rõ bằng biên bản làm việc ngày 20/5/2018 tại trụ sở UBND xã Giao Hà. Trong đó, nội dung thể hiện: “Sau khi họp qua ý kiến của các ông chủ đầm thuộc xóm 6, UBND xã Giao Hà thống nhất các hợp đồng của các chủ đầm giữ nguyên giá trị đã ký”, chính quyền địa phương đã xác nhận.

Biên bản làm việc tại trụ sở UBND xã Giao Hà giữa lãnh đạo xã và các chủ đầm thể hiện việc giữ nguyên giá trị hợp đồng đã ký trước đó

Theo ông Láng, gia đình ông đã huy động nguồn vốn lớn, bỏ công sức làm đường, đào ao, đắp bờ, lấp sông, kéo điện với chi phí nhiều tỷ đồng đầu tư trang trại. Khi công việc đang thuận lợi thì UBND xã thông báo chấm dứt hợp đồng, đồng thời thông báo liên tục lên loa truyền thanh khiến những người đầu tư vốn làm ăn chung thấy vậy đã cùng nhau đòi rút vốn dẫn tới trang trại phải ngưng sản xuất, thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, tinh thần.

“Tôi và gia đình vất vả lao động dồn hết tâm sức vào làm trang trại với mong muốn ổn định cuộc sống. Nếu việc thu hồi đất để phục vụ mục đích cộng đồng, gia đình chúng tôi rất ủng hộ nhưng phải bồi thường xứng đáng công sức người dân bỏ ra”, ông Láng bày tỏ.

Nói về lý do ký lại hợp đồng mới (hợp đồng số 15 – PV), ông Láng cho hay, do tin tưởng vào cán bộ xã đã thống nhất với chủ đầm giữ nguyên giá trị hợp các hợp đồng cũ nên ông đồng ký lại hợp đồng số 15 với tổng điện tích không thay đổi.

Trong khi đó, tại phiên tòa, người đại diện hợp pháp của bị đơn cho rằng, UBND xã Giao Hà hiện nay không lưu trữ 3 hợp đồng số 09, 10, 13 ký với ông Mai Xuân Láng mà khi nhận bàn giao chỉ có duy nhất hợp đồng cho thuê đất số 15 với ông Láng. Cho rằng thời hạn hợp đồng này không còn giá trị nên đại diện bị đơn đề nghị Hội đồng xét xử giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Hội đồng xét xử xác định: Trong năm 2014, UBND xã Giao Hà đã ký 3 hợp đồng số 09; số 10 và số 13 cho ông Mai Xuân Láng thuê đất công ích tổng diện tích 67.290 m2 với thời hạn thuê là 20 năm.

Đến ngày 13/6/2016, UBND xã Giao Hà và ông Láng ký kết hợp đồng số 15 với nội dung UBND xã Giao Hà cho ông Láng thuê diện tích đất công ích 67.290 m2 bằng tổng diện tích theo 3 hợp đồng số 9, 10, 13 năm 2014, thời hạn thuê đất là 5 năm, thời hạn thuê tính từ ngày 13/6/2016 đến ngày 13/6/2021. Thực tế, hợp đồng này bản chất là thỏa thuận sửa đổi về thời gian thực hiện hợp đồng từ 20 năm của 3 hợp đồng số 09, 10, 13 xuống còn 5 năm, các nội dung khác cơ bản không có sự thay đổi.

Về yêu cầu của ông Láng buộc UBND xã Giao Hà bồi thường các thiệt hại do đơn phương chấm dứt hợp đồng khiến ông không thể thực hiện việc canh tác trên đất, đất bị hoang hóa với tổng số tiền bị thiệt hại là hơn 4 tỷ đồng. HĐXX cho rằng không có cơ sở chấp nhận vì nội dung các hợp đồng thuê đất đều không có thỏa thuận các bên cho thuê phải bồi thường về tài sản trên đất khi chấm dứt hợp đồng.

Vì vậy, UBND xã thông báo chấm dứt hợp đồng cho thuê đất, yêu cầu ông Láng ngừng công việc sản xuất, thu dọn toàn bộ hoa màu thủy sản với các tài sản trên đất để bàn giao tổng tiện tích là 67.290 m2 là phù hợp với các quy định pháp luật.

Đối với biên bản làm việc ngày 20/5/2018 giữa các thành viên lãnh đạo xã Giao Hà với các ông chủ đầm, HĐXX nhận thấy nội dung này có mâu thuẫn, không rõ ràng nhưng không phải là thỏa thuận sửa đổi bổ sung để gia hạn hợp đồng số 15.

Thanh tra phát hiện nhiều sai phạm

Trước đó, Báo Công lý đã thông tin, liên quan đến việc ký hợp đồng cho các hộ dân đấu thầu đất công ích trên địa bàn xã Giao Hà, ngày 14/10/2022, UBND huyện Giao Thủy đã ban hành kết luận thanh tra số 920/KL-UBND, trong đó chỉ rõ một số vi phạm “khó có thể khắc phục được”.

Theo đó, qua kiểm tra hồ sơ, trên cùng một diện tích đấu thầu của các hộ dân vẫn tồn tại song song 2 hợp đồng: Một là hợp đồng do các hộ dân cung cấp được đại diện UBND xã ký tại các thời điểm khác nhau từ năm 2004 đến năm 2017 với thời hạn đấu thầu từ 15 đến 20 năm. Đến thời điểm thanh tra, chưa có hợp đồng nào hết hạn đầu thầu đất. Hai là các hợp đồng do UBND xã cung cấp có thời hạn từ năm 2016 đến năm 2021. Hiện nay các hợp đồng này đã được UBND xã thông báo chấm dứt hợp đồng khi hết thời gian đấu thầu đất công ích vào tháng 6/2021.

Kết luận thanh tra xác định, việc UBND xã Giao Hà ký hợp đồng cho các hộ dân đấu thầu đất công ích thời hạn 20 năm là không đúng quy định của Luật Đất đai; một số hộ dân thuê đất không phải là người địa phương, cho thuê đất không qua đấu giá là không đúng với quy định, vi phạm Điều 72 Luật Đất đai năm 2003; Điều 74 Nghị định số 181NĐ-CP năm 2004 và Điều 132 Luật Đất đai năm 2013.

Ngoài ra, việc UBND xã Giao Hà năm 2018 ký lại hợp đồng đấu thầu đất công ích với các hộ dân, thời gian từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2021 (thời hạn 5 năm) nhưng lại lập biên bản làm việc ngày 20/5/2018 giữ nguyên giá trị các hợp đồng cũ đã ký với các hộ dân, thời hạn từ 15 đến 20 năm là không đúng quy định.

“Để xảy ra các sai phạm, tồn tại trên trách nhiệm thuộc về UBND xã Giao Hà các thời kỳ từ năm 2004 đến năm 2022, chịu trách nhiệm chính là Chủ tịch UBND xã các thời kỳ từ 2004 – 2010, 2010 – 2015, 2015 – 2020, 2020 đến tháng 4/2022”, kết luận thanh tra nêu rõ.

Đ. Việt