Phụ nữ Việt Nam phát huy, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, đóng góp tích cực cho phát triển đất nước

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 tặng PGS, TS Nguyễn Minh Tân và PGS, TS Đặng Thị Mỹ Dung. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Cùng dự có các đồng chí: Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; GS, TS Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam; 138 đại biểu nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nữ Anh hùng Lao động; nữ tướng; đại diện các cá nhân, tập thể các nhà khoa học nữ đạt Giải thưởng Kovalevskaia từ năm 1985 đến nay.

Sự kiện là dịp để ôn lại truyền thống vẻ vang của dân tộc và tri ân những nữ tướng, nữ anh hùng đã đóng góp cho công cuộc đấu tranh giải phóng và phát triển đất nước; cũng là dịp để động viên, khích lệ các nhà khoa học nữ, những người phụ nữ đã và đang cống hiến trên mọi mặt trận, từ kinh tế, khoa học đến giáo dục, văn hóa và đời sống xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tới dự và chủ trì cuộc gặp mặt và lễ kỷ niệm. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Giải thưởng Kovalevskaia là Giải thưởng cao quý mang tên nhà nữ toán học Nga lỗi lạc thế kỷ XIX - Sophia Kovalevskaia (1850-1891). Qua 40 năm hoạt động (từ 1985 đến 2025), có 22 tập thể, 57 cá nhân được nhận giải thưởng với rất nhiều thành tích xuất sắc nổi bật, cống hiến nhiều sáng kiến có tính khoa học và thực tiễn cao. Đây là minh chứng sống động cho sự nỗ lực học tập, nghiên cứu bền bỉ, không ngừng nghỉ của phụ nữ Việt Nam.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì gặp mặt các nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nữ Anh hùng lao động, nữ tướng; Lễ kỷ niệm và trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Ở Việt Nam, Giải thưởng Kovalevskaia được duy trì từ năm 1985 đến nay, nhà khoa học nữ đầu tiên nhận giải thưởng năm 1985 là Nhà giáo ưu tú Bùi Thị Tý - nhận giải thưởng khi đang công tác tại Trường THPT Chuyên Nguyễn Huệ - Hà Tây (nay là thành phố Hà Nội). Trong số các nhà khoa học nữ từng đạt Giải thưởng, có GS, TS Thầy thuốc Nhân dân Huỳnh Thị Phương Liên - Tập thể nữ khu vực sản xuất vaccine, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bộ Y tế, đại diện tập thể nữ đạt giải thưởng Kovalevskaia năm 1999 và PGS, TS Nguyễn Thị Trâm (hay còn được biết đến là cô Trâm lúa) đạt giải thưởng Kovalevskaia cho cá nhân năm 2000 đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động nhờ những đóng góp bền bỉ và xuất sắc cho lĩnh vực y học và nông nghiệp của đất nước.

Các nữ đại biểu tham dự cuộc gặp mặt và lễ kỷ niệm. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Nhà khoa học nữ trẻ nhất từng nhận giải thưởng là GS, TS Lê Thị Thanh Nhàn, hiện là Vụ trưởng Vụ Giáo dục Dân tộc, Bộ Giáo dục và Đào tạo và GS, TS Vũ Thị Thu Hà, Phó Viện trưởng Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam, Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia về công nghệ lọc hóa dầu đạt giải năm 2011 khi hai chị 41 tuổi.

Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến phát biểu ý kiến tại sự kiện. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 được trao cho 2 cá nhân: PGS, TS Nguyễn Minh Tân - Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các Hợp chất Thiên nhiên, Giảng viên Khoa Kỹ thuật Hóa học, Trường Hóa và Khoa học Sự sống, Đại học Bách Khoa Hà Nội, Bộ Giáo dục và đào tạo; PGS, TS Đặng Thị Mỹ Dung - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Nano, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, với những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn, đóng góp quan trọng góp phần vào sự phát triển của đơn vị, của ngành, nhiều kết quả nghiên cứu đi vào ứng dụng thực tiễn, chuyển giao công nghệ hàng tỷ đồng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam.

Các nữ đại biểu tham dự cuộc gặp mặt và trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Tại buổi lễ, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 tặng PGS, TS Nguyễn Minh Tân và PGS, TS Đặng Thị Mỹ Dung.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, nhân dịp Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, thay mặt Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi tới các nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang, nữ Anh hùng Lao động, nữ tướng, các nhà khoa học nữ, các đồng chí nữ lãnh đạo, quản lý tham dự buổi gặp mặt hôm nay và toàn thể phụ nữ Việt Nam lời chào thân ái, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Thủ tướng nhấn mạnh, phụ nữ luôn đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi gia đình, mỗi cộng đồng, từng quốc gia, dân tộc và toàn thể nhân loại nói chung. Lịch sử dân tộc Việt Nam gắn liền với những dấu ấn sáng ngời của người phụ nữ Việt Nam anh hùng. Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, các thế hệ phụ nữ Việt Nam luôn nỗ lực, cố gắng vươn lên, vượt qua mọi nghịch cảnh, rào cản, định kiến, khó khăn, trở ngại, có những đóng góp, cống hiến to lớn, góp phần quan trọng xây dựng và bảo vệ vững chắc non sông gấm vóc Việt Nam.

Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu khẳng định “Dân tộc Việt Nam ta là dân tộc anh hùng, phụ nữ Việt Nam là phụ nữ anh hùng”. Phẩm chất “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” của Phụ nữ Việt Nam luôn được minh chứng rõ trong suốt chiều dài lịch sử vẻ vang của dân tộc ta từ tinh thần yêu nước kiên cường, ý chí bất khuất, khí phách quật cường của Bà Trưng, Bà Triệu; từ chủ nghĩa anh hùng cách mạng sáng ngời của các nữ chiến sĩ cách mạng Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Định…; từ sự hy sinh cao cả của các Mẹ Việt Nam Anh hùng trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước - từ những tấm gương anh dũng, hy sinh quên mình của các nữ Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Ngô Thị Tuyển, La Thị Tám…; từ tinh thần lao động hăng say, sáng tạo, hết lòng, hết sức vì sự nghiệp chung của các nữ Anh hùng lao động Cù Thị Hậu, Nguyễn Thị Ráo (Ba Thi), Huỳnh Thị Phương Liên… và nhiều tấm gương tiêu biểu khác tô thắm thêm truyền thống “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.

Quang cảnh buổi lễ. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước, dù ở bất kỳ hoàn cảnh và trong bất cứ vị trí công tác nào, Phụ nữ Việt Nam luôn phát huy mạnh mẽ giá trị truyền thống và phẩm chất tốt đẹp đã được hun đúc từ bao đời nay, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng, năng động, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu và có nhiều đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Thủ tướng khẳng định, Đảng, Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến sự phát triển của phụ nữ và công tác phụ nữ, với nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi, chăm lo, bảo vệ quyền, tăng cường vai trò, sự đóng góp của phụ nữ và thúc đẩy bình đẳng giới trong mọi mặt đời sống, xã hội. Các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về phụ nữ luôn được các cấp, các ngành, các địa phương chú trọng tổ chức triển khai thực hiện và đạt nhiều kết quả quan trọng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm đặc biệt của các cấp, các ngành, các địa phương và toàn xã hội, chúng ta tự hào thấy rằng, phụ nữ Việt Nam đang ngày càng phát triển về mọi mặt, khẳng định vai trò, vị thế, sự đóng góp quan trọng trên các lĩnh vực, sự phát triển bền vững của xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại buổi lễ. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng nêu rõ, Việt Nam là một trong những quốc gia hoàn thành sớm nhất Mục tiêu thiên niên kỷ về bình đẳng giới và nâng cao vị thế cho phụ nữ. Theo Báo cáo khoảng cách giới toàn cầu năm 2024 do Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) công bố, Chỉ số xếp hạng về bình đẳng giới của Việt Nam năm 2024 xếp hạng 72/146 quốc gia, tăng 11 bậc so với năm 2022. Tỷ lệ cán bộ lãnh đạo quản lý trong các cơ quan Đảng và Nhà nước được nâng cao về số lượng và chất lượng. Tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ 2021-2026 của Việt Nam ở mức cao so với các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương (đạt 30,26%). Nữ giới cũng là lực lượng lao động đông đảo của đất nước. Những năm gần đây, tỷ lệ doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ tăng lên đáng kể (chiếm khoảng 20%). Có 51% doanh nghiệp Việt Nam có phụ nữ trong cơ cấu chủ sở hữu, cao hơn nhiều quốc gia khác. Trong các lĩnh vực giáo dục-văn hóa-thể thao-du lịch, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, gìn giữ mạch nguồn tinh hoa văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Đồng thời, trong thời đại ngày nay, Phụ nữ Việt Nam cũng luôn là lực lượng quan trọng trong công tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại, gìn giữ và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa độc lập, hòa bình, hợp tác và phát triển. Việt Nam là một trong những nước đi đầu về tỷ lệ nữ tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học công nghệ, chúng ta rất vui mừng khi lực lượng trí thức nữ ngày càng phát triển vững mạnh, nhiều người gặt hái thành công lớn cả trong và ngoài nước, được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Theo danh sách được công nhận chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư của Hội đồng Giáo sư Nhà nước, giai đoạn 2019-2024, có 601 nữ Giáo sư và Phó Giáo sư trên tổng số 2.798 Giáo sư và Phó Giáo sư, chiếm 21,5%.

Các đại biểu tham dự buổi lễ. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng nêu rõ, Giải thưởng Kovalevskaia là Giải thưởng danh giá đầu tiên cấp quốc gia, tôn vinh những nỗ lực, sự cống hiến các nhà khoa học nữ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Ngay từ khi ra đời, Giải thưởng đã khẳng định vị thế, uy tín, được các nhà khoa học nữ Việt Nam hưởng ứng, trở thành người bạn đồng hành, nguồn động viên, cổ vũ các chị em thêm tự tin, hăng hái nghiên cứu khoa học, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.

Trong suốt 40 năm qua (1985-2025), đã có 22 tập thể, 57 cá nhân được nhận Giải thưởng Kovalevskaia với những thành tích xuất sắc, nổi bật trong lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn cuộc sống, đem lại nhiều lợi ích trên tất cả các mặt của đời sống kinh tế-xã hội. Nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng thành tích xuất sắc, đáng ghi nhận của 2 nhà khoa học nữ đạt Giải thưởng Kovalevskaia, Thủ tướng nhấn mạnh đây là những tấm gương sống động, biểu hiện cho trí tuệ, sức sáng tạo, nỗ lực học tập, nghiên cứu bền bỉ, không ngừng nghỉ của các nữ trí thức, nhà khoa học Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế, trong đó có lĩnh vực khoa học.

Thủ tướng khẳng định, chúng ta trân trọng cảm ơn GS, TS Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam và Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình - Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam, đã dành nhiều tâm huyết, trí tuệ và thời gian cho sự nghiệp khuyến học, chỉ đạo duy trì hiệu quả hoạt động của Giải thưởng Kovalevskaia trong những năm qua, góp phần khuyến khích, động viên phụ nữ trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học.

Nhân sự kiện này, thay mặt Đảng, Nhà nước, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao những đóng góp to lớn của các nữ Anh hùng lực lượng vũ trang, nữ Anh hùng lao động, nữ tướng, các nhà khoa học nữ trong suốt thời gian qua. Các chị là những tấm gương học tập để cùng góp sức xây dựng một xã hội học tập, vững vàng tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Các chị chính là những nhân tố tích cực, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, truyền lửa cho các lực lượng phụ nữ, để cùng nhau phát triển, đóng góp cho sự nghiệp chung của đất nước.

Thủ tướng biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã có nhiều đổi mới, sáng tạo trong phát động và tổ chức các phong trào thi đua, có nhiều hoạt động thiết thực động viên, cổ vũ, hỗ trợ phụ nữ vươn lên, thoát nghèo, làm giàu và phát triển mọi mặt; qua đó đã phát hiện, tôn vinh, nhân rộng nhiều điển hình tiên tiến, tạo hiệu ứng lan tỏa tốt đẹp trong cộng đồng, xã hội. Đặc biệt, Thủ tướng trân trọng cảm ơn và đánh giá cao sự đóng góp, cống hiến đặc biệt quan trọng của toàn thể Phụ nữ Việt Nam - những người hằng ngày, hằng giờ, hằng giây phút không quản ngại khó khăn, vất vả, luôn hết lòng, hết sức vì gia đình, vì người thân, vì bạn bè, vì cộng đồng, vì xã hội và vì một đất nước Việt Nam ngày càng tốt đẹp hơn và vì hạnh phúc của nhân dân.

Thủ tướng nêu rõ, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm diễn ra nhiều sự kiện kỷ niệm lớn của đất nước, là năm “tăng tốc, bứt phá, về đích”, góp phần thực hiện thành công Kế hoạch 5 năm 2021-2025; đồng thời tập trung sắp xếp tổ chức bộ máy; tổ chức Đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV; góp phần “tạo thế, tạo lực, tạo đà” cho đất nước bước vào vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc. Thủ tướng nhấn mạnh, cần khơi dậy các phong trào của phụ nữ, khơi dậy các phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ qua các thời kỳ, tạo điều kiện cho phụ nữ được hưởng thụ thành quả này, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp như bình đẳng giới, tiến bộ, công bằng, phát triển bao trùm.

Thủ tướng chia sẻ, vừa qua, Chính phủ đã đề xuất, Trung ương đã có Kết luận, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% trở lên để góp phần hoàn thành chỉ tiêu tăng trưởng cả giai đoạn 2021-2025; tạo đà cho tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo. Đây là nhiệm vụ rất nặng nề, nhưng cũng rất quan trọng và vẻ vang để có thể đạt được 2 mục tiêu chiến lược 100 năm; đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước, trong đó có vai trò đặc biệt quan trọng của Phụ nữ, với đại diện là những phụ nữ tiêu biểu tại buổi gặp mặt này.

Thủ tướng đề nghị Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò đại diện của các tầng lớp phụ nữ trong tham mưu các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để Phụ nữ Việt Nam nói chung, các nhà nghiên cứu khoa học nữ nói riêng tiếp tục phát huy tài năng, trí tuệ, sự cống hiến vì sự tiến bộ và phát triển của phụ nữ, vì sự phát triển nhanh và bền vững. Đồng thời, Thủ tướng đề nghị các cấp, các ngành, các địa phương, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tích cực, chủ động, hiệu quả tham gia các mục tiêu lớn, chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển đất nước, theo đó:

Ưu tiên dành nguồn lực cho phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho phụ nữ, nhất là trong lĩnh vực khoa học, kinh tế, xã hội, nhân văn, ưu tiên có trọng tâm, trọng điểm, phụ nữ làm việc ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để phụ nữ tiếp cận bình đẳng, tích cực, hiệu quả về ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, qua đó góp phần thực hiện thành công Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Chủ động, tích cực hỗ trợ phụ nữ hội nhập quốc tế thực chất, hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế của đất nước trên tất cả các lĩnh vực, nhất là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Thủ tướng đề nghị Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam trong những năm tiếp theo cần tiếp tục lựa chọn và tôn vinh các tập thể, cá nhân nữ tiêu biểu, có tính lan tỏa, tạo thành động lực, cổ vũ những thành tích xuất sắc trong hoạt động nghiên cứu khoa học, nhất là về các lĩnh vực giáo dục, y tế, công nghệ số, tự động hóa, công nghệ sinh học, năng lượng và môi trường…; giải thưởng vinh danh phụ nữ trẻ hoạt động trong lĩnh vực khoa học nói chung; qua đó, góp phần tôn vinh truyền thống tốt đẹp, phát huy cao nhất những phẩm chất quý giá của người phụ nữ Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thủ tướng bày tỏ mong muốn và tin tưởng rằng, Phụ nữ Việt Nam ngày nay sẽ tiếp tục giữ vững, phát huy truyền thống Bà Trưng, Bà Triệu và kết hợp với những giá trị thời đại mới - đạo đức, tri thức, sức khỏe, trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội, không ngừng đổi mới, sáng tạo, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, xứng đáng với lời khen tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: “Non sông gấm vóc Việt Nam do phụ nữ ta, trẻ cũng như già, ra sức dệt thêu mà thêm tốt đẹp, rực rỡ”.

THANH GIANG