Phụ nữ Việt Nam góp phần xây dựng tầm vóc dân tộc

Bà Nguyễn Thị Bình tại buổi ký tặng cuốn Hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước” năm 2012 tại Bảo tàng Đà Nẵng. (Ảnh: Bảo tàng Đà Nẵng)

Nữ chính trị gia xuất chúng

Theo tư liệu của Bảo tàng Đà Nẵng, bà Nguyễn Thị Bình tên thật là Nguyễn Thị Châu Sa, sinh ngày 26 tháng 5 năm 1927 (năm Đinh Mão) quê quán ở xã Điện Quang, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Bà là cháu ngoại của nhà yêu nước Phan Châu Trinh.

Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, bà hoạt động cách mạng sôi nổi, tích cực và nhiều lần bị địch bắt bớ, tù đầy. Năm 1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam được thành lập. Đầu năm 1961, bà được Ban Thống nhất đề cử sang tham gia hoạt động ngoại giao cho Mặt trận và đổi tên từ Yến Sa (bí danh được bà sử dụng từ năm 1948) sang Nguyễn Thị Bình để giữ bí mật và để quốc tế dễ đọc.

Từ đây, thế giới biết đến một nữ chính trị gia Nguyễn Thị Bình với cương vị Trưởng phái đoàn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, rồi Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam tham gia Hội nghị 4 bên về hòa bình cho Việt Nam tại Paris trong giai đoạn 1968 - 1973.

Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được chính thức ký kết ngày 27/01/1973 sau gần 5 năm đàm phán. Để có được chiến thắng ngoại giao mang tính lịch sử này, có sự đóng góp hi sinh của cả dân tộc Việt Nam, trong đó không thể không nhắc đến bà Nguyễn Thị Bình - một trong những người đại diện các bên ký Hiệp định Paris năm 1973 và là người phụ nữ duy nhất đặt bút ký vào Hiệp định này.

“Đặt bút ký vào bản Hiệp định Paris lịch sử rất xúc động, nghĩ đến miền Nam, nghĩ đến đồng bào, đồng chí, đến gia đình, bạn bè trên cả hai miền Nam - Bắc. Trong đời tôi, đây là vinh dự lớn...” (theo Hồi ức của bà Nguyễn Thị Bình được ghi lại bởi Thiếu tá, ThS. Phạm Thúy Quỳnh).

Sau ngày đất nước thống nhất, bà Nguyễn Thị Bình giữ chức Bộ trưởng Bộ Giáo dục từ năm 1976 - 1987, Phó Ban Đối ngoại của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam từ 1987 - 1992, Phó Chủ tịch nước từ 1992 đến 2002. Bên cạnh tài ngoại giao xuất sắc, đối với lĩnh vực giáo dục, trên cương vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục, bà dám đương đầu với những khó khăn về kinh tế - xã hội sau năm 1975, đưa ra những biện pháp hữu hiệu đem lại sự thống nhất cho ngành Giáo dục toàn quốc. Đồng thời thực hiện thành công cuộc cải cách giáo dục theo Nghị quyết số 14-NQ/TW ngày 11/01/1979 của Bộ Chính trị khóa IV và cho đến nay, nhiều chủ trương của Bộ trưởng Nguyễn Thị Bình trong lĩnh vực giáo dục vẫn còn vẹn nguyên ý nghĩa. Khi là Phó Chủ tịch nước hay dù đã tuổi cao nhưng bà luôn trăn trở và cống hiến hết mình cho sự phát triển của đất nước. Và ở bất kỳ vị trí nào bà đều đạt được những thành tựu đáng kể, là tấm gương cho những thế hệ trẻ noi theo. Bà Nguyễn Thị Bình được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh năm 2001.

Trong năm 2012, bà Nguyễn Thị Bình đã ra mắt cuốn Hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước”. Cuốn sách tái hiện cuộc đời của bà theo những chuyển biến thăng trầm của lịch sử, từ thời thơ ấu cho đến khi tham gia hoạt động cách mạng, những dấu mốc quan trọng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Bà Nguyễn Thị Bình đã chọn tên gọi cho cuốn Hồi ký của mình thật bình dị, dễ hiểu: “Gia đình, bạn bè và đất nước”, bởi theo bà, đó chính là những nguồn gốc tạo nên sức mạnh đặc biệt trong bà./.

Đóng góp trí tuệ cho cộng đồng

Một trong những hình thức vinh danh, ghi nhận sự cống hiến của phụ nữ Việt Nam chính là Giải thưởng Kovalevskaia. Đây giải thưởng đầu tiên và rất uy tín dành cho các nhà khoa học nữ đạt nhiều thành tích trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học tự nhiên, đã được duy trì trong 40 năm qua.

Ngày 26/02/2024, GS.TS Hoàng Thị Thái Hòa - Trưởng khoa Nông học, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế đã vinh dự nhận được quyết định về Giải thưởng Kovalevskaia năm 2023, là thành quả nghiên cứu khoa học và cho những đóng góp không ngừng nghỉ của bà trong hơn 28 năm cống hiến cho khoa học.

GS.TS Hoàng Thị Thái Hòa đã chủ trì 19 đề tài và tham gia 16 đề tài, dự án. Bà đã công bố 148 bài báo khoa học trên các tạp chí uy tín trong nước và quốc tế, trong đó có 19 bài trên tạp chí ISI/Scopus. Với 92 bài là tác giả chính, bao gồm 12 bài báo ISI/Scopus, bà đã khẳng định vị thế của mình trong cộng đồng khoa học trong nước và quốc tế. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, GS.TS Hoàng Thị Thái Hòa đã được trao 9 giải thưởng cấp quốc gia và cấp tỉnh dành cho các công trình nghiên cứu. Bà cũng nhận được nhiều danh hiệu thi đua, khen thưởng như: Chiến sĩ thi đua cấp Bộ, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bằng khen của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, Bằng Lao động sáng tạo.

GS.TS Hoàng Thị Thái Hòa đã được tham gia buổi gặp của Thủ tướng Chính phủ và các nhà giáo tiêu biểu năm 2023. (Ảnh: moet.gov.vn)

Trên bục vinh danh, bà xúc động: “Giải thưởng là động lực để tôi phấn đấu, không ngừng nỗ lực đem đến đóng góp ý nghĩa cho xã hội, cho đồng nghiệp và cộng đồng”, bà nói. GS.TS Hoàng Thị Thái Hòa đã góp phần khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu khoa học, chuyển giao khoa học công nghệ và thương mại hóa sản phẩm cho các nữ giảng viên. Bà liên tục chuyển giao các sản phẩm khoa học công nghệ vào thực tiễn, giúp sản xuất cây trồng hiệu quả hơn và bảo vệ môi trường sinh thái.

PGS.TS Đào Việt Hà, Viện trưởng Viện Hải dương học, Chủ tịch Ủy ban Liên Chính phủ về hải dương học Việt Nam, với những đóng góp trong lĩnh vực khoa học môi trường biển cũng được nhận Giải thưởng Kovalevskaia 2023. PGS Hà là một trong những chuyên gia kỳ cựu ngành hải dương học, được biết đến là người Việt đầu tiên nghiên cứu về bản chất, nguồn gốc và cơ chế tích lũy độc tố tự nhiên trong sinh vật biển. Với hơn 30 năm nghiên cứu, PGS Hà chủ trì nhiều dự án quốc tế về hải dương học, đảm nhiệm vị trí Trưởng dự án hợp tác quốc tế về độc tố biển trong khu vực Tây Thái Bình Dương.

PGS.TS Đào Việt Hà nhận Bằng khen tại Chương trình Vinh quang Việt Nam năm 2024 với chủ đề “20 năm khơi nguồn sức mạnh Việt Nam”. (Ảnh: IOC)

Đến nay, PGS công bố 104 bài báo khoa học, trong đó 41 bài trên tạp chí quốc tế uy tín, được cấp 1 bằng giải pháp hữu ích. Hướng nghiên cứu của bà về sàng lọc và tách chiết các hợp chất có hoạt tính sinh học từ sinh vật biển; cơ chế tích lũy và đào thải độc tố tự nhiên trong sinh vật biển.

Ngày 14/10/2024, Quỹ Giải thưởng Tài năng nữ Việt Nam đã trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam vinh danh 11 cá nhân và 4 tập thể nữ có những đóng góp xuất sắc trong các lĩnh vực đời sống, khoa học và công nghệ. Trong đó, PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài và TS Hà Thị Thanh Hương là hai nhà khoa học nữ hiện đang làm việc tại Trường ĐH Quốc tế (ĐHQG TP HCM) với những thành tích nổi bật vì những đóng góp cho cộng đồng.

PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bệnh truyền nhiễm, Trường ĐH Quốc tế (ĐHQG TP HCM) có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học. PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài đã công bố 82 công trình nghiên cứu khoa học, mang lại những đóng góp thiết thực, hữu ích cho sức khỏe cộng đồng. Với những cống hiến của mình, chị đã đạt được nhiều giải thưởng quốc tế danh giá như: Nhà Khoa học nữ xuất sắc L'Oreal-UNESCO năm 2023; Giải thưởng Nhà Khoa học trẻ năm 2019 của Hiệp hội Đề kháng thuốc châu Á...

Là phụ nữ làm nghiên cứu khoa học và cũng là nhà giáo, theo PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài, trong nghiên khoa học, vị thế và vai trò của nữ trí thức đã được khẳng định. Phụ nữ hoàn toàn có thể được đảm nhiệm các vị trí chủ chốt trong các ngành khoa học định hình tương lai thế giới. “Tôi cho rằng, nam hay nữ đều có những tài năng, ưu thế riêng. Người Việt, đặc biệt phụ nữ Việt, rất dẻo dai, bền bỉ, cần cù, sáng tạo, không ngại khó. Đó là những nền tảng để đi trên con đường khoa học đầy chông gai”, theo PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài.

PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài và TS Hà Thị Thanh Hương nhận Giải thưởng Phụ nữ Việt nam 2024. (Ảnh: TP)

Cũng đang làm việc tại Trường ĐH Quốc tế, TS Hà Thị Thanh Hương - Trưởng Bộ môn Kỹ thuật mô và Y học tái tạo, khoa Kỹ thuật Y sinh có nhiều phát minh, sáng chế có giá trị khoa học và thực tiễn cao, điển hình là dự án “Phần mềm Brain Analytics” giúp chẩn đoán bệnh cho các bệnh nhân vùng sâu, vùng xa. Năm 2023, TS Hà Thị Thanh Hương đã lập “cú ăn ba” lịch sử khi trở thành chủ nhân của giải thưởng “Women of the Future Southeast Asia 2023”, “Giải thưởng “Quả cầu Vàng”, danh hiệu “Công dân trẻ tiêu biểu TP HCM”. Trước đó, TS Hà Thị Thanh Hương giành được học bổng khoa học quốc gia “L’Oreal - UNESCO For Women in Science 2022”. Đây là học bổng duy nhất dành cho các nhà nghiên cứu khoa học nữ, những người đã vượt qua mọi rào cản để thực hiện đam mê nghiên cứu khoa học, đóng góp vào sự phát triển của văn minh nhân loại, sự bền vững của hành tinh và sức khỏe con người. Ngoài ra, TS Hà Thị Thanh Hương còn là một trong 15 nhà nghiên cứu trẻ trên toàn thế giới được trao tặng Giải thưởng “Early Career Award năm 2020” của Tổ chức Nghiên cứu Não quốc tế (International Brain Research Organization), có trụ sở tại Pháp. Đây cũng là lần đầu tiên một nữ Tiến sĩ tại Việt Nam nhận được giải thưởng này.

“Nữ tướng” trên thương trường

Bà Nguyễn Thị Phương Thảo là nữ doanh nhân Việt Nam duy nhất góp mặt trong danh sách những người giàu nhất thế giới 2024 do Tạp chí Forbes mới công bố. Đây là năm thứ 7 bà Thảo được vinh danh trong danh sách này khi sở hữu khối tài sản 2,8 tỷ USD, hiện là Phó Chủ tịch thường trực HĐQT HDBank, Chủ tịch Vietjet Air. Bà Nguyễn Thị Phương Thảo cũng đã góp vốn thành lập Techcombank và sau đó VIB, hai trong số những ngân hàng tư nhân đầu tiên tại Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Phương Thảo trao đổi cùng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bên lề Hội nghị của Thường trực Chính phủ với các doanh nghiệp lớn về giải pháp góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước ngày 21/9/2024. (Ảnh: VGP)

Ngoài lĩnh vực ngân hàng, bà Thảo cũng hoạt động trong lĩnh vực bất động sản. Tuy nhiên, bà trở nên nổi tiếng và được biết đến nhiều nhất với tư cách là CEO của Vietjet Air, hãng hàng không với chiến lược đẩy mạnh mở rộng mạng bay quốc tế bên cạnh việc duy trì ổn định mạng bay nội địa nhằm khai phá các thị trường mới, tăng cường kết nối Việt Nam với các quốc gia trong và ngoài khu vực, góp phần thúc đẩy du lịch, giao thương và đầu tư giữa các bên. Vietjet luôn tiên phong và duy trì hoạt động nghiên cứu, phát triển hướng tới các mục tiêu giảm thiểu khí thải, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững ESG. Dòng động cơ CFM LEAP làm giảm mức tiêu thụ nhiên liệu và lượng khí thải CO2 thấp hơn từ 15% đến 20% so với các động cơ thế hệ trước.

Bà Thái Hương, Chủ tịch Hội đồng chiến lược của Tập đoàn TH và Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Bắc Á, là một trong những nữ doanh nhân quyền lực hàng đầu của Việt Nam. Bà đã xuất hiện liên tục trong danh sách "50 nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á" của Forbes vào các năm 2015 và 2016. Năm 2019, bà được vinh danh là "Nữ doanh nhân quyền lực ASEAN". Bà Thái Hương là nữ doanh nhân Việt Nam đầu tiên giành giải vàng hạng mục "Nữ doanh nhân của năm" tại International Business Awards và nằm trong danh sách "50 người phụ nữ châu Á trên 50 tuổi có tầm ảnh hưởng nhất năm 2022" của Forbes. Năm 2020, bà được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ Đổi mới. Bà Thái Hương đã góp phần quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp Việt Nam bằng cách sử dụng công nghệ cao và khoa học quản trị. Bà Thái Hương đã biến người nông dân trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất hàng hóa chất lượng quốc tế thông qua Dự án "Ứng dụng công nghệ cao trong chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa" với tổng vốn đầu tư 1,2 tỷ USD.

Bà Nguyễn Thị Nga (thứ tư từ trái qua) tại buổi trao một trong 1.200 căn nhà tình nghĩa cho các hộ gia đình khó khăn về nhà ở tại 2 tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An với tổng chi phí lên tới 60 tỷ đồng do Tập đoàn BRG và Ngân hàng SeABank tài trợ xây từ đầu năm 2023. (Ảnh: Báo Đầu tư)

Bà Nguyễn Thị Nga, được biết đến với tên gọi "Madame Nga”, là một trong những nữ doanh nhân có tầm ảnh hưởng lớn nhất tại Việt Nam, luôn gắn bước tiến của doanh nghiệp với những đóng góp dành cho cộng đồng, xã hội. Bà từng nhiều lần vinh dự nhận danh hiệu Top 10 doanh nhân tiêu biểu của Việt Nam và được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc. Bà Nga đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội đồng quản trị của Tập đoàn BRG, một tập đoàn hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, sân golf và khách sạn với chiến lược hội nhập toàn cầu “Going Global”. Bà cũng là Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank).

Bà Mai Kiều Liên, được mệnh danh là "nữ tướng sữa" hay "người đàn bà thép". Bà hiện đảm nhiệm vai trò Thành viên Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc của CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk). Trong gần 50 năm làm việc tại Vinamilk, trong đó có 3 thập kỉ ở cương vị Tổng Giám đốc, bà Mai Kiều Liên được biết đến như một lãnh đạo nổi tiếng với tinh thần luôn đổi mới sáng tạo, không ngại thay đổi. Bà không chỉ đưa Vinamilk trở thành doanh nghiệp sữa hàng đầu trong nước, mà còn ghi dấu ấn trên bản đồ ngành sữa thế giới với vị trí thứ 36 trong nhóm 50 các công ty sữa hàng đầu thế giới về doanh thu (theo Plimsoll, 2021) và là đại diện duy nhất của khu vực Đông Nam Á trong danh sách này.

Bà Mai Kiều Liên giới thiệu về Nhà máy sữa Việt Nam với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong chuyến thăm và làm việc tại Bình Dương. (Ảnh: Vinamilk)

Theo báo cáo ngành Thực phẩm & Đồ uống 2022 của Brand Finance, Vinamilk lại tiếp tục "lập kỉ lục mới" khi gia tăng giá trị thương hiệu của mình 18%, đạt 2,8 tỷ USD, vươn lên vị trí thương hiệu tiềm năng nhất trong ngành sữa toàn cầu. Bà Liên được công nhận là một trong những CEO xuất sắc nhất châu Á trong lĩnh vực quan hệ với nhà đầu tư. Bà cũng là phụ nữ Việt Nam đầu tiên được xếp vào danh sách "50 nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á". Năm 2019, bà còn được tạp chí Forbes vinh danh trong top 50 người phụ nữ có ảnh hưởng nhất tại Việt Nam”.

Huy Anh – Hồng Minh