Phụ nữ Hải Phòng xây dựng mô hình không khói thuốc bắt đầu từ những mái ấm nhỏ

Cán bộ, hội viên hội phụ nữ "đi từng ngõ, gõ từng nhà" vận động các thành viên trong gia đình không sử dụng thuốc lá.

Bà Vũ Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội LHPN TP Hải Phòng, chia sẻ hành trình đầy cảm hứng của phụ nữ trong việc kiến tạo môi trường không khói thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bắt đầu từ từng mái ấm nhỏ, lan tỏa đến từng khu phố, trường học, góp phần hiện thực hóa khát vọng về một thành phố văn minh, không khói thuốc.

Dẫn dắt nhận thức từ gia đình ra cộng đồng

Tại Hải Phòng, nơi sự gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ đang gây lo ngại, Hội LHPN TP đã trở thành lực lượng chủ chốt trong việc nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá. Hội đã tích cực lồng ghép nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá vào sứ mệnh cốt lõi, tổ chức hàng trăm buổi truyền thông, hội thảo và các cuộc họp nhóm phụ nữ địa phương.

Những nỗ lực này không chỉ nhắm đến thuốc lá truyền thống mà còn đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng từ thuốc lá điện tử, vốn được một nghiên cứu năm 2022 ghi nhận có 6,9% học sinh trung học tại Hải Phòng sử dụng, chủ yếu do tò mò hoặc ảnh hưởng từ bạn bè (66,04%).

Bà Vũ Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội LHPN TP Hải Phòng

Bà Vũ Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội LHPN TP Hải Phòng giải thích cách tiếp cận: "Chúng tôi tổ chức hàng trăm buổi truyền thông và sinh hoạt chi hội để lồng ghép nội dung về tác hại của thuốc lá, đặc biệt nhấn mạnh nguy cơ từ thuốc lá điện tử, vốn dễ gây nghiện nicotine ở học sinh".

Hội áp dụng chiến lược đa kênh, từ loa phát thanh truyền thống tại các khu dân cư đến các chiến dịch sôi động trên mạng xã hội. Hợp tác với công an địa phương, họ tổ chức các buổi nói chuyện chuyên sâu tại các trường như Trường THPT Hải An (quận Hải An), thu hút hàng ngàn học sinh với những cảnh báo rõ ràng về tác động của nicotine lên não bộ của người trẻ.

Hằng năm, Hội tận dụng động lực từ Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (25-31/5) để khuếch trương thông điệp. Thông qua các tiểu phẩm, chiến dịch áp phích và phát tờ rơi, họ khơi dậy trách nhiệm cộng đồng. "Chúng tôi phát động phong trào 'Trường học không khói thuốc' và dùng tiểu phẩm để trẻ em dễ hiểu về tác hại của thuốc lá", bà Liên chia sẻ. Những sáng kiến này không chỉ giáo dục người dân mà còn thúc đẩy cam kết chung cho một Hải Phòng lành mạnh, không khói thuốc.

Kiến tạo mô hình không khói thuốc do phụ nữ làm trung tâm

Trọng tâm của phong trào không khói thuốc tại Hải Phòng là phụ nữ, những người được Hội LHPN định vị là chất xúc tác thay đổi trong gia đình và khu phố. Hội đã triển khai các mô hình hiệu quả như "Gia đình không khói thuốc" và "Khu dân cư không khói thuốc," góp phần vào chiến dịch lớn hơn của thành phố "Thành phố không khói thuốc". Một ví dụ nổi bật là câu lạc bộ "Gia đình có sức khỏe - Không khói thuốc" tại xã Đồng Minh (huyện Vĩnh Bảo), được thành lập năm 2022 với 42 thành viên.

Lễ ra mắt mô hình Câu lạc bộ "Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc" tại xã Đồng Minh (huyện Vĩnh Bảo), năm 2022

Các thành viên nữ của câu lạc bộ đóng vai trò là những người vận động cơ sở, đến từng hộ gia đình để giải thích về tác động của thuốc lá đối với sức khỏe, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ mang thai tiếp xúc với khói thuốc thụ động. Với những tờ rơi trực quan mô tả phổi bị tổn thương hoặc trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng bởi khói thuốc, họ đã thuyết phục nhiều gia đình cam kết giữ nhà cửa không khói thuốc.

"Các hội viên đi từng ngõ, gõ từng nhà, dùng hình ảnh trực quan để giải thích, giúp người dân hiểu khói thuốc thụ động nguy hiểm thế nào", bà Liên kể lại. Những nỗ lực này đã giảm phơi nhiễm khói thuốc thụ động, vốn được các nghiên cứu liên kết với nguy cơ ung thư phổi, sảy thai và các bệnh hô hấp ở trẻ em như hen suyễn.

Ngoài các câu lạc bộ địa phương, Hội LHPN TP đã triển khai một dự án tham vọng nhắm đến 150.000 hộ gia đình, với mục tiêu 75% không còn hút thuốc trong nhà trong vòng 6 tháng. Trong đó, phụ nữ không chỉ khuyến khích chồng và con trai bỏ thuốc mà còn giám sát việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại các địa điểm công cộng như trường học và bệnh viện.

"Phụ nữ giám sát việc cấm hút thuốc tại nơi công cộng, phát hiện và phản ánh vi phạm, góp phần thực thi nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá", bà Liên nhấn mạnh. Sự cảnh giác này đã tăng cường thực thi, giúp môi trường không khói thuốc trở nên khả thi hơn trên toàn Hải Phòng.

Vượt qua rào cản để lan tỏa phong trào không khói thuốc

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, Hội LHPN TP Hải Phòng vẫn gặp không ít trở ngại trong quá trình triển khai các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá. Một trong những khó khăn lớn là tâm lý ngại va chạm trong cộng đồng. "Nhiều chị em e dè khi nhắc nhở người thân hay hàng xóm hút thuốc, vì sợ ảnh hưởng đến tình cảm và hòa khí", bà Liên thẳng thắn thừa nhận.

Bên cạnh đó, việc thiếu tài liệu truyền thông phù hợp – đặc biệt là hình ảnh trực quan mang tính địa phương – khiến việc tuyên truyền gặp nhiều hạn chế. "Một số cán bộ Hội cũng chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng thuyết phục, nên hiệu quả vận động chưa cao", bà Liên nói thêm.

Cán bộ Hội tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá tại hộ gia đình

Để giải quyết những thách thức này, Hội đã chủ động tổ chức các buổi tập huấn kỹ năng giao tiếp và thuyết phục cho hội viên, đồng thời xây dựng đội ngũ tuyên truyền viên nòng cốt trong cộng đồng. Các tài liệu truyền thông cũng được cải tiến với sự hỗ trợ từ cơ quan y tế và tổ chức quốc tế. "Chúng tôi phối hợp để thiết kế các tờ rơi sinh động, phù hợp với đặc thù vùng nông thôn, giúp việc tiếp cận dễ dàng hơn," bà Liên cho biết.

Bên cạnh đó, Hội LHPN TP Hải Phòng đã kêu gọi tăng cường đầu tư nhằm tiếp sức cho phong trào, trong đó đặc biệt nhấn mạnh việc cần có ngân sách riêng cho công tác đào tạo và sản xuất tài liệu truyền thông. Các chương trình tập huấn thường xuyên sẽ giúp cán bộ Hội tự tin hơn khi tham gia các chiến dịch tuyên truyền. Đồng thời, kiến nghị nên tích hợp nội dung kiểm soát thuốc lá vào các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, bình đẳng giới và phúc lợi gia đình nhằm lan tỏa hiệu quả bền vững.

Người dân trên địa bàn tham gia các hoạt động tuyên truyền phòng chống tác hại thuốc lá của các cấp Hội

Sự gia tăng của thuốc lá điện tử, được 5,7% học sinh Hải Phòng sử dụng trong năm 2023, đòi hỏi hành động khẩn cấp. "Cần cấm quảng cáo và tiếp cận thuốc lá điện tử trong trường học, đồng thời hỗ trợ tư vấn cai nghiện cho học sinh và phụ huynh", bà Liên nhấn mạnh. Bà cũng cho rằng việc khen thưởng kịp thời các mô hình tiêu biểu như "Gia đình không khói thuốc" sẽ là động lực thúc đẩy phong trào lan rộng: "Sự ghi nhận đúng lúc sẽ tiếp thêm tinh thần cho chị em, giúp nhân rộng các điển hình thành công".

Hội LHPN TP Hải Phòng đã biến cuộc chiến chống thuốc lá thành một phong trào sôi nổi. Thông qua truyền thông sáng tạo, các mô hình cộng đồng và vận động không ngừng nghỉ, họ đang bảo vệ gia đình khỏi tác hại của thuốc lá và thúc đẩy tầm nhìn về một thành phố không khói thuốc. Tuy nhiên, để duy trì tiến bộ này, cần có các chính sách mạnh mẽ, nguồn lực và sự hỗ trợ của toàn xã hội để tiếp tục trao quyền cho phụ nữ.

Trường Hùng