Phụ nữ cần tự tin và chủ động hơn để bắt kịp công nghệ

Ivonne Ayala (thứ 2 từ phải sang)

Ivonne hiện là sinh viên năm thứ ba ngành Khoa học Máy tính tại Trường Bách khoa Quốc gia, một trong những đại học công lập hàng đầu về khoa học và công nghệ của Ecuador. Ban đầu, Ivonne chỉ tham gia cuộc thi với mục đích học hỏi nhưng chính quyết tâm đã giúp cô tiến xa hơn.

Câu chuyện của Ivonne Ayala không chỉ là chiến thắng của một cá nhân mà còn thể hiện những giá trị cốt lõi được UNESCO thúc đẩy trong Khuyến nghị về Đạo đức Trí tuệ nhân tạo, gồm: tính bao hàm, công bằng, không phân biệt đối xử và thúc đẩy sự tham gia đầy đủ của phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ.

Thúc đẩy bình đẳng giới trong công nghệ

Suốt cuộc thi, Ivonne đã tận dụng trí tuệ nhân tạo (AI) một cách sáng tạo, phát triển mô hình GPT riêng giúp cô học tập hiệu quả và phù hợp với cách học của mình hơn. Đối với Ivonne, việc được công nhận là lập trình viên giỏi thứ ba tại cuộc thi TCS CodeVita năm 2025 là một thành tích đáng tự hào khi cô đã cạnh tranh với nhiều thí sinh xuất sắc từ khắp nơi trên thế giới.

Cô chia sẻ: "Tôi tin rằng, Ecuador có tiềm năng tận dụng tài năng và đổi mới trong nước. Nhiều lập trình viên đã tạo ra các hệ thống AI và tự động hóa nhưng chưa có cơ hội để được biết đến. Tôi tự hào khi thấy Ecuador đang được công nhận trên thế giới".

UNESCO từ lâu đã lên tiếng cảnh báo việc củng cố định kiến giới trong các hệ thống AI và đã xây dựng những nền tảng như Women4Ethical AI nhằm thúc đẩy sự công bằng. Tuy nhiên, hiện nay, phụ nữ và trẻ em gái vẫn có khả năng tiếp cận và sử dụng công nghệ số thấp hơn nam giới 25%, khả năng lập trình thấp hơn gấp 4 lần và ít hơn 13 lần khi nộp đơn xin bằng sáng chế trong lĩnh vực công nghệ.

Trước thực trạng đó, Ivonne nhấn mạnh: "Chúng ta phải xem bình đẳng giới là điều hiển nhiên, là một phần thực tế trong cuộc sống, chứ không còn là điều chúng ta phải đấu tranh để đạt được", Ivonne nói.

AI không phải để đánh cắp thông tin hay cướp mất việc làm của chúng ta. Nó tồn tại để hỗ trợ cuộc sống, giúp chúng ta phát huy tiềm năng. Chúng ta không được quên rằng, AI được tạo ra bởi con người và kiến thức trong nó chính là từ chúng ta. Hiện nay, AI được xem như một siêu nhân với kho thông tin rộng lớn nhưng đó chính là thông tin của chúng ta”.

Ivonne Ayala

Theo cô, thời điểm hiện tại là thời kỳ đổi mới nhanh chóng, phụ nữ cần tự tin và chủ động hơn để bắt kịp công nghệ, tận dụng các nguồn tài nguyên như khóa học trực tuyến miễn phí, sách… để nâng cao kỹ năng.

Ivonne Ayala

Phụ nữ có thể dẫn đầu ngành công nghệ

Chia sẻ về những thách thức liên quan đến vấn đề đạo đức trong AI, Ivonne nhấn mạnh trách nhiệm của các công ty trong việc quản lý các tập dữ liệu khổng lồ. Dù AI hiện vẫn còn mới mẻ và ngay cả những kỹ sư giỏi cũng đang không ngừng học hỏi, sẽ đến lúc các công cụ AI được tối ưu hóa hoàn toàn, mở đường cho tương lai mới.

Ivonne hình dung AI như một công cụ dễ tiếp cận dành cho mọi người, giúp tối ưu hóa các công việc hàng ngày và nâng cao khả năng của con người, thay vì gây bất lợi.

Với những cô gái và phụ nữ trẻ ở Ecuador còn đang do dự về việc theo đuổi các ngành khoa học và công nghệ, Ivonne đưa ra lời khuyên từ chính những trải nghiệm của mình. Bản thân cô cũng từng nghi ngờ liệu mình có phù hợp với lĩnh vực này không nhưng càng học, cô càng nhận ra nhu cầu và tốc độ phát triển mạnh mẽ trong các ngành như kỹ thuật phần mềm hay khoa học dữ liệu.

"Đó là lý do tôi luôn khuyến khích phụ nữ tham gia các ngành STEM. Họ không chỉ là một phần của sự thay đổi - nếu đủ quyết tâm, họ hoàn toàn có thể dẫn đầu. Những ý tưởng của họ dù lạ lùng cũng có thể tạo nên điều phi thường".

Nguồn: UNESCO

Kim Ngọc