Phòng chống tai nạn thương tích trong trường học

Dạy trẻ kỹ năng bơi lội góp phần phòng tránh đuối nước

Sự cần thiết phải trang bị kỹ năng

Nhiều người còn nhớ vụ đuối nước thương tâm xảy ra vào ngày 18/11/2024 đã cướp đi sinh mạng của 5 học sinh lớp 8, Trường THCS Hiền Quan, xã Hiền Quan (tỉnh Phú Thọ) đã gióng hồi chuông cảnh báo về sự lơ là, chủ quan của cả người lớn và trẻ em trước nguy cơ sông nước. Nguyên nhân được xác định do được nghỉ học, nhóm học sinh rủ nhau ra khu vực bãi bồi ven sông Hồng chơi. Sau đó, 6 em xuống tắm thì chỉ có 1 em bơi được vào bờ, còn lại 5 em bị đuối nước. Mặc dù, 2 ngày sau, các lực lượng chức năng đã nỗ lực tìm thấy cả 5 thi thể nhưng nỗi đau về sự mất mát này đối với gia đình, nhà trường biết bao giờ nguôi ngoai.

Hay gần đây nhất, vào cuối tháng 7/2025, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ tiếp nhận bệnh nhi 4 tuổi ở phường Phú Thọ được chuyển đến từ tuyến dưới trong tình trạng suy hô hấp, lơ mơ sau bị đuối nước tại bể bơi. Khi nhập viện, trẻ được chẩn đoán suy hô hấp độ III - Viêm phổi hít trên bệnh nhân đuối nước giờ thứ 2. Theo thông tin từ gia đình bệnh nhi, vào chiều cùng ngày, trong khi đi bơi tại một bể bơi gần nhà, bé không may bị đuối nước. Khoảng 1- 2 phút sau khi không thấy cháu bé, mọi người đã tìm kiếm và phát hiện trẻ trong tình trạng bất tỉnh, úp mặt dưới nước. Một người thân trong gia đình của bé đã tiến hành ấn nhân trung, hút nước, bế vác. Sau khoảng 5 phút, trẻ có phản xạ ho, khạc và dần tỉnh lại, được gia đình lập tức đưa đến cơ sở y tế ban đầu trong tình trạng tím tái.

Bác sĩ Nguyễn Võ Lộc, Phó Trưởng Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc cho biết: Việc sơ cứu không đúng quy trình có thể khiến trẻ rơi vào tình trạng suy hô hấp nặng, bỏ lỡ “thời gian vàng” để thực hiện hồi sức tim phổi, làm cho diễn biến bệnh trở nên nguy kịch. Trong lúc quá hoảng loạn, nhiều phụ huynh đã bế vác trẻ và áp dụng một số biện pháp dân gian, khiến quá trình cấp cứu bị chậm trễ. Không chỉ vậy, những thao tác này còn tiềm ẩn nguy cơ khiến nước tràn vào phổi, gây co thắt cơ hô hấp, cản trở việc trao đổi oxy và dẫn đến tổn thương hô hấp nghiêm trọng. Rất may mắn trường hợp này, sau 10 ngày điều trị, sức khỏe của trẻ đã hồi phục hoàn toàn và được xuất viện về nhà.

Không chỉ đuối nước, nhiều vụ việc rất đơn giản như bị hóc dị vật ngay tại lớp học cũng không thể qua khỏi, mặc dù được giáo viên đưa đến phòng y tế của trường học để sơ cứu ban đầu, sau đó chuyển đến trung tâm y tế địa phương rồi bệnh viện tuyến tỉnh, Trung ương. Theo các bác sĩ, hóc dị vật đường thở là một tai nạn nguy hiểm ở trẻ em, dù chỉ là chiếc nắp bút nhỏ nhưng nếu không xử trí đúng cách có thể gây ra những di chứng rất nặng nề, thậm chí nguy hiểm tính mạng.

Từ những vụ việc trên có thể thấy, TNTT đối với trẻ em có thể xảy ra ở bất kỳ đâu và nguyên nhân chủ yếu do nhận thức của người dân chưa đầy đủ, thiếu ý thức phòng ngừa. Người lớn chủ quan thiếu cẩn trọng, trong khi trẻ em hiếu động, tò mò, nghịch ngợm thiếu kỹ năng bảo vệ. Môi trường sống tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro. Trong các trường hợp tử vong do TNTT ở trẻ em, tử vong do đuối nước và tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ cao nhất. Do đó, việc huấn luyện thực hành phòng, chống TNTT trong các nhà trường là hết sức cần thiết và cấp bách.

Chuyên gia Viện Khoa học giáo dục an toàn Việt Nam hướng dẫn thực hành xử lý tình huống khi học sinh bị hóc dị vật trong trường học

Chủ động phòng ngừa

Theo thống kê của Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế), trung bình mỗi năm, cả nước có hơn 370.000 trẻ em bị TNTT, trong đó nhóm 15- 19 tuổi chiếm 43%, nhóm 5- 14 tuổi chiếm 36,9% và nhóm 0- 4 tuổi chiếm 19,5%. Mỗi năm có khoảng 6.600 trẻ em tử vong do TNTT, chiếm 35,5% trong tổng số trẻ tử vong do tất cả các nguyên nhân. Do vậy, chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng nhằm phòng ngừa TNTT là việc làm cần thiết và cấp thiết vì sự an toàn và phát triển toàn diện của trẻ em.

Để chuẩn bị bước vào năm học mới 2025- 2026, hướng đến xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện, lành mạnh, mới đây Sở GD&ĐT đã phối hợp với Viện Khoa học giáo dục an toàn Việt Nam tổ chức tập huấn kỹ năng giảng dạy về phòng tránh tai nạn thương tích cho học sinh. Hơn 1.200 cán bộ cán bộ quản lý đến từ các trường Tiểu học, THCS, TH&THCS, THPT, Phổ thông DTNT và cán bộ phụ trách công tác giáo dục ở các xã, phường trên địa bàn tỉnh đã tham gia học tập đầy đủ, nghiêm túc.

Bà Bùi Thị Sửu, Tổng Giám đốc Viện Khoa học giáo dục an toàn Việt Nam cho biết: “An toàn trường học là một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học, đến sự phát triển thể chất, tinh thần và nhân cách của học sinh. Trong bối cảnh hiện nay, khi các vấn đề như bạo lực học đường, TNTT, thiên tai, cháy nổ, dịch bệnh... có nhiều diễn biến phức tạp, việc nâng cao nhận thức và kỹ năng xử lý tình huống liên quan đến an toàn trường học là vô cùng cần thiết. Xác định sứ mệnh của mình không chỉ là nghiên cứu mà là hành động, đồng hành cùng ngành Giáo dục, chúng tôi mong rằng mỗi thầy, cô giáo hãy là người truyền cảm hứng sống an toàn cho học sinh; mỗi phụ huynh hãy là điểm tựa vững chắc để con mình lớn lên bình an và mỗi em học sinh hãy biết tôn trọng cuộc sống, chọn cách yêu bản thân và tự bảo vệ mình”.

Được nhà trường cử tham gia lớp tập huấn, cô Đào Thị Diệu Thúy, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Địch Quả, xã Võ Miếu chia sẻ: “Sau khi được chuyên gia trang bị cho những kỹ năng như phòng chống ma túy và các chất gây nghiện, phòng chống và xử lý tình huống ngạt nước, đuối nước, hỏa hoạn, bị hóc sặc dị vật đường thở, phòng chống bắt cóc, xâm hại trẻ em và bạo lực học đường, tôi thấy rất hữu ích cho chính mình. Từ những thông tin bổ ích học được, tôi đã cùng ban giám hiệu thống nhất một số công việc chuẩn bị cho năm học mới nhằm đảm bảo an toàn cho học sinh. Trước hết, trường tiến hành rà soát lại toàn bộ hệ thống điện chiếu sáng, làm mát, thay thế và sửa chữa những vị trí có nguy cơ gây TNTT. Đối với cây xanh trong khuôn viên trường cũng sẽ được cắt tỉa gọn gàng, đảm bảo sân trường an toàn cho học sinh khi đến trường nhất là khi có mưa bão. Vào năm học, trường sẽ xây dựng kế hoạch tổ chức ngoại khóa cung cấp kiến thức về phòng tránh TNTT để các em biết cách tự bảo vệ mình tránh xa những nơi có nguy cơ mất an toàn”.

Không chỉ từ phía nhà trường, các bậc phụ huynh cũng cần trang bị kiến thức để tự bảo vệ con em mình. Chỉ khi nào gia đình quan tâm đúng mức, địa phương tổ chức hoạt động bổ ích, xã hội chung tay bảo vệ, tạo môi trường sống an toàn, mới có thể ngăn chặn những tai nạn thương tâm - vốn hoàn toàn có thể phòng tránh.

Hồng Nhung