Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Khu vực nào an ninh lương thực thì nơi đó đảm bảo nguồn nước tưới tiêu

Chủ trì tại điểm cầu Tiền Giang có đồng chí Phạm Văn Trọng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang; cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh tham dự.

Quang cảnh buổi họp tại điểm cầu tỉnh Tiền Giang.

Tại buổi họp, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong thời gian qua, sự gia tăng dân số, phát triển cơ sở hạ tầng các khu đô thị, công nghiệp tạo ra sức ép về cấp nước, tiêu, thoát nước, ngập úng. Cùng với tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, vấn đề ngập lụt đô thị, ô nhiễm môi trường nước ngày càng gia tăng.

Diện tích sản xuất nông nghiệp của đồng bằng gia tăng đáng kể từ năm 1995 đến nay, diện tích gieo trồng lúa đã tăng 1,2 lần, nuôi trồng thủy sản tăng 2,8 lần, cây ăn quả tăng 2,2 lần, làm gia tăng nhu cầu cấp nước, gây quá tải cho các hệ thống thủy lợi phục vụ cấp nước, tiêu thoát nước.

Việc khai thác nước dưới đất cho sinh hoạt và sản xuất là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lún sụt đất nền ở đồng bằng, làm gia tăng mức độ ngập úng (do lũ, do triều cường) và xâm nhập mặn.

Tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển của đồng bằng diễn ra ngày càng nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản và sinh kế của người dân, thiệt hại cơ sở hạ tầng...

Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Đồng bằng sông Cửu Long là vùng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất bởi biến đổi khí hậu, nước biển dâng so với các vùng khác trên toàn quốc.

Các nghiên cứu cho thấy, trong 30 năm qua, mực nước biển đã dâng khoảng 20 cm, làm cho diện tích ngập triều và xâm nhập mặn ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, việc tiêu, thoát nước cũng khó khăn dẫn đến thời gian ngập thường bị kéo dài.

Chính vì vậy, trong thời gian tới, cần có những quy hoạch thủy lợi: Vùng sinh thái ngọt, vùng sinh thái ngọt - lợ, vùng sinh thái mặn… Trong đó, lấy tài nguyên nước làm yếu tố cốt lõi, xác định biến đổi khí hậu, nước biển dâng là xu thế tất yếu phải sống chung và thích nghi.

Bên cạnh đó, cần chủ động điều tiết nguồn nước để cấp nước, tiêu thoát nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, tạo nguồn cấp nước bền vững cho dân sinh và các ngành kinh tế; đáp ứng yêu cầu chuyển đổi mô hình sản xuất một cách linh hoạt; nâng cao năng lực chủ động phòng, chống thiên tai, sẵn sàng ứng phó với trường hợp bất lợi nhất; đáp ứng yêu cầu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần bảo đảm an ninh nguồn nước, giữ vững quốc phòng, an ninh.

Phát biểu tại buổi họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà ghi nhận các nội dung tham luận của các đơn vị tham dự buổi họp.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh các nội dung cần thực hiện như sau: Việc quy hoạch các công trình thủy lợi ở Đồng bằng sông Cửu Long và sông Hồng, đây là việc hết sức ý nghĩa, rất cần thiết và cấp bách. Đặc biệt với Đồng bằng sông Cửu Long, nước là trung tâm, khi xem xét đến tất cả các vấn đề về sinh kế và đáp ứng, cũng như vấn đề về biến đổi khí hậu, trong đó nước là cốt lõi, là xương sống quyết định đến sự định hình phát triển kinh tế. Đối với địa phương, các công trình quy hoạch thủy lợi phải liên hoàn, đồng bộ và kết hợp với ứng dụng công nghệ vào trong thực hiện.

Ngoài ra, đặt trong bối cảnh Đồng bằng sông Cửu Long với tình huống xấu nhất về vấn đề nếu có chuyển nước từ kinh đào Phù Nam - Campuchia thì chúng ta cũng có thể chủ động ứng phó trong việc đảm bảo nguồn nước để duy trì các hoạt động sản xuất. Trong đó, thiết kế các hồ chứa nước với các tiêu chí như các công trình vừa giải quyết được vấn đề cấp thiết vừa phải đáp ứng được nhu cầu phát triển lâu dài cho sản xuất và sinh hoạt.

Bên cạnh đó, các công trình thủy lợi khi đầu tư phải được đồng bộ, khép kín, các kế hoạch đầu tư có thể phân kỳ nhưng phải mang lại hiệu quả. Trong đó, các kết hoạch và thiết kế hệ thống thủy lợi phải đảm bảo khu vực nào an ninh lương thực thì nơi đó phải được bảo đảm nguồn nước tưới tiêu.

H. THÔNG