Phố cổ Hà Nội - Yếu tố nhận diện bản sắc văn hóa đô thị của Thủ đô

Là trung tâm hành chính, chính trị, kinh tế và văn hóa của thành phố, với diện tích 5,34 km2, quận Hoàn Kiếm có 190 di tích lịch sử - văn hóa với 2 di tích quốc gia đặc biệt, 37 di tích quốc gia trong đó có Khu Phố cổ Hà Nội, là Quận có mật độ di sản văn hóa cao của Thủ đô. Trong nhiều năm qua, cùng với làm tốt phát triển kinh tế - xã hội công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa luôn được Quận Hoàn Kiếm quan tâm triển khai với nhiều giải pháp sáng tạo.

Lễ kỷ niệm 20 năm Phố cổ Hà Nội đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp quốc gia và 20 năm hoạt động không gian đi bộ. Ảnh: Hương Ly

Cùng với sự phát triển của đất nước qua mỗi giai đoạn lịch sử, Phố cổ Hà Nội mang dấu ấn văn hóa của các thời kỳ, các giá trị của Phố cổ Hà Nội là yếu tố quan trọng để nhận diện bản sắc văn hóa đô thị của Thủ đô. Các giá trị này không chỉ là những di tích, ngôi nhà cổ với những đặc thù về quy hoạch, xây dựng, kiến trúc - với những dấu tích lịch sử mà còn là những giá trị văn hóa tồn tại bên trong từng ngôi nhà, từng gia đình, từng con người thông qua những nét sinh hoạt thường nhật, những hoạt động ẩm thực, lễ hội...

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long cho biết, Phố cổ Hà Nội là một quần thể quy hoạch kiến trúc độc đáo, minh chứng cho quá trình hình thành và phát triển đô thị sớm nhất và sầm uất nhất của Việt Nam; nơi đây tập trung nhiều phố nghề truyền thống, di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc gắn liền với lịch sử của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội. Đây là nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của người dân Thủ đô, là nguồn cảm hứng cho những thế hệ nghệ nhân, nghệ sĩ và những người yêu văn hóa nghệ thuật sáng tạo.

Năm 2004 là một cột mốc đặc biệt quan trọng trong việc bảo tồn, tôn tạo khu Phố cổ Hà Nội: Bộ Văn hóa Thông tin Quyết định xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia Phố cổ Hà Nội. Đồng thời cũng trong năm 2004, quận Hoàn Kiếm đã tổ chức không gian đi bộ đầu tiên kết hợp với phát triển dịch vụ - thương mại - du lịch ở Hà Nội trên tuyến phố Hàng Đào - Đồng Xuân.

Công tác bảo tồn, tôn tạo, phát huy các giá trị di sản văn hóa trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đã đạt được một số kết quả nhất định. Các giá trị di sản vật thể luôn được quan tâm bảo tồn, tôn tạo; các giá trị di sản phi vật thể được phục hồi và phát huy (khôi phục 14 lễ hội, gồm 7 lễ hội cấp Quận và 7 lễ hội cấp Phường). Các lễ hội được khôi phục gắn với các ngày lễ lớn như: Lễ hội Vua Lê đăng quang, lễ hội đền Bạch Mã, lễ hội Đình Yên Thái, Đình Kim Ngân, lễ hội Trung thu Phố cổ...; Đã có trên 1000 cuộc triển lãm, trưng bày, giới thiệu tác phẩm nghệ thuật, trình diễn nghề truyền thống, biểu diễn âm nhạc truyền thống, hội thảo, tọa đàm và các hoạt động trải nghiệm, tương tác được tổ chức.

Chợ Đồng Xuân là chợ lớn nhất trong khu phố cổ Hà Nội

Kỷ niệm 20 năm Phố cổ Hà Nội đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp quốc gia và 20 năm hoạt động không gian đi bộ là dịp để Quận Hoàn Kiếm điểm lại những dự án, những hoạt động đã triển khai; đồng thời, đưa ra những định hướng, kế hoạch tiếp tục thực hiện trong việc bảo tồn, phát huy giá trị khu Phố cổ Hà Nội cũng như tổ chức hiệu quả các không gian đi bộ, không gian công cộng theo tinh thần Nghị quyết số 09-NQ/TU của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và đặc biệt là thực hiện Luật Thủ đô có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.

Nhân dịp này, quận Hoàn Kiếm tổ chức trưng bày giới thiệu một số hình ảnh, dự án, hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị Khu Phố cổ Hà Nội và hoạt động của không gian đi bộ trên địa bàn quận tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật số 22 phố Hàng Buồm. Thời gian từ ngày 1/12/2024 đến ngày 15/12/2024.

Ngoài ra, Quận tổ chức các hoạt động biểu diễn nghệ thuật, âm nhạc truyền thống, triển lãm, trải nghiệm giới thiệu Làng nghề - Phố nghề… tại Không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm từ ngày 29/11 đến ngày 1/12/2024 và tại các địa điểm: Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội số 50 phố Đào Duy Từ, Ngôi nhà Di sản số 87 phố Mã Mây, đình Kim Ngân số 42 - 44 phố Hàng Bạc từ ngày 29/11 đến ngày 15/12/2024.

Mai Trang/VOV.VN