Phía sau những tin 'nóng'

Nhanh nhưng phải đúng

Buổi trưa, nắng gay gắt, anh Lê Lối, phóng viên Báo Xây Dựng thường trú tại tỉnh Long An ghé quán gọi ly cà phê đen không đường. Tay vừa cầm ly cà phê thì cuộc gọi đến báo tin vừa xảy ra một vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng giữa xe tải và xe máy làm 4 người tử vong.

"Tin “nóng”, không kịp cà phê đâu em, đi thôi! Sự việc đang rất nghiêm trọng, mình xuống ngay hiện trường xem sao” - anh nói giọng khàn. Ly cà phê còn dang dở, anh vội vã lên đường.

Phóng viên Lê Lối (thứ 2, phải qua) trong một lần đi tác nghiệp tại cơ sở

Với gần 30 năm lăn lộn trong nghề báo, anh Lê Lối đã quá quen với nhịp điệu bất thường của công việc. Đặc biệt, nhiều năm phụ trách mảng an toàn giao thông nên những đề tài về lĩnh vực này anh viết rất nhiều. Anh Lối chia sẻ, đối với anh và nhiều đồng nghiệp, làm tin "nóng" không có khái niệm giờ hành chính hay ngày nghỉ đúng nghĩa.

Đó là một chuỗi phản xạ liên hoàn: Nghe - chạy - xác minh - viết - gửi - chỉnh sửa - đăng. Tất cả phải diễn ra trong thời gian ngắn nhất. Anh kể lại có lần đang dự đám cưới cháu, nhận được tin báo cháy lớn ở huyện bên, anh bỏ bàn tiệc, vội vã chạy đến hiện trường. Lần ấy, anh còn đến trước cả lực lượng cứu hỏa, lấy máy ảnh tác nghiệp nhưng khói bụi và sức nóng cứ phả vào mặt.

Không chỉ chạy đua với tốc độ, những người làm tin "nóng" còn phải đối mặt với những ràng buộc vô hình như sự chính xác, đạo đức nghề nghiệp và cả áp lực từ dư luận. Anh Lối không giấu được sự chạnh lòng: "Có khi mình đã xác minh kỹ, hỏi từ công an tới người dân, viết bằng hết sự cẩn trọng. Vậy mà đăng lên vẫn có người hoài nghi nói “làm quá”, thậm chí lời lẽ không hay".

Trong thời đại mạng xã hội bùng nổ, áp lực của những phóng viên chuyên làm tin “nóng” càng cao. Anh Huỳnh Du - phóng viên Báo Pháp Luật TP.HCM thường trú tại Long An, không ít lần bỏ dở bữa cơm hay nhờ người thân đón con để kịp thời tác nghiệp lấy tin “nóng”. Bất kỳ lúc nào, ngày hay đêm, một cuộc gọi, một tin nhắn, hay một đoạn clip trên mạng xã hội cũng có thể là mệnh lệnh xuất phát: “Đi xác minh ngay!”. "Cách đây không lâu, ở một đoạn đường có xe bồn chở dầu bị cháy vào lúc giữa trưa. Đang lúc tranh thủ ra thăm vườn nhưng nghe vậy lại vội vã chạy đến hiện trường trong bộ dạng quần lửng, áo thun và thiết bị chỉ có cái máy điện thoại để tác nghiệp” - anh Huỳnh Du kể.

Trong nhiều lần làm tin “nóng”, anh cũng gặp cảnh trớ trêu. Có những lúc chưa kịp đến hiện trường, đã có hàng chục video tràn lan trên TikTok, Facebook. Khi đến nơi, anh vừa phải kiểm chứng, vừa phải gỡ rối mớ thông tin sai lệch, thêu dệt.

Có lần, anh là một trong số ít phóng viên đi dự phiên tòa đưa tin một vụ án được dư luận quan tâm. Tin, bài anh cố gắng chỉn chu từng câu chữ, thế nhưng, khi bài báo chưa lên sóng, mạng xã hội đã xuất hiện những “bản tin” sai lệch, thêm thắt giật gân. Điều đáng nói, những thông tin ấy lại lan xa, được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội.

“Cảm giác bất lực lắm! Mình làm bằng sự thật, mà sự thật lại chậm chân hơn thứ ồn ào kia” - anh Huỳnh Du chia sẻ nỗi lòng. Anh trầm ngâm: "Viết một dòng tin, không đơn giản là chấm câu, xuống dòng rồi xong. Đó là trách nhiệm với sự thật, là sự giằng co giữa nhanh và sự cẩn trọng, là áp lực vô hình từ số lượng rất nhiều bạn đọc đang xem. Viết sao cho chính xác, đúng bản chất chứ tuyệt đối anh không bao giờ tô vẽ sự việc hoặc thông tin theo hướng không có thật để giật gân, câu view".

“Không để sự thật bị bỏ lại phía sau”

Có lúc, chính những người trong cuộc cũng thừa nhận họ sợ tin "nóng". Anh Lê Lối bảo, không phải vì nguy hiểm mà vì cảm xúc kiệt quệ. Có khi không có thời gian để chậm lại, để cảm nhận nỗi đau. “Sự việc mất mát, đau lòng xảy ra nhưng vẫn phải chụp ảnh, quay phim rồi chạy ngay vào quán cà phê gần đó ngồi viết tin nhanh gửi về tòa soạn" - anh Lê Lối nói.

Để cân bằng và không để bị chai sần cảm xúc, anh chọn cách viết lại sau mỗi vụ việc một vài dòng suy nghĩ. Không đăng đâu cả, chỉ lưu trong máy để giữ cho mình cảm giác làm nghề bằng trái tim.

Phóng viên Huỳnh Du (giữa) tác nghiệp

Khi được hỏi vì sao vẫn gắn bó với nghề và đưa tin “nóng”, dù biết rõ những áp lực, anh Huỳnh Du cười một nụ cười rất nhẹ nhưng "sâu". Anh trả lời: “Vì vẫn còn những câu chuyện cần kể bằng sự trung thực. Vì mỗi lần thấy tin mình được chia sẻ đúng, được cảm ơn, được tin tưởng. Mỗi lần như thế là thấy nghề này đáng giá”. Rồi anh khoác vội chiếc áo khoác đã sờn vai, cầm theo chiếc máy ảnh cũ. Nguồn tin đáng tin cậy lại đến: Có một vụ đổ sập tường đè làm 3 người thương vong. “Lại đi” - anh nói giọng run run, lo lắng.

Cuối cùng, điều mà những người làm tin “nóng” như anh Lê Lối, Huỳnh Du không bao giờ mong đợi những vụ cháy, những cái chết thương tâm hay tai nạn thảm khốc nhưng khi điều đó xảy ra, các anh sẽ nhanh chóng xác minh đưa tin trên báo chí. Không phải để giật tittle, câu view mà để đưa thông tin chính xác, kịp thời, giúp định hướng dư luận, hỗ trợ điều tra, góp phần bảo vệ lẽ phải và những người yếu thế.

Tin nóng có thể khiến một quyết định được thay đổi nhanh chóng, một biện pháp an toàn được siết chặt hơn hay một hành động nghĩa hiệp được lan tỏa rộng rãi. Từ sự thật được kể đúng cách, báo chí có thể cứu lấy nhiều điều, dù là nhỏ bé.

Cuộc sống của những người làm báo tin "nóng" là vậy, không màu mè, không lấp lánh, chỉ có trách nhiệm, bản lĩnh và cả những vết xước âm thầm trong lòng. Nhưng cũng từ đó, độc giả mới có thể nhìn thấy sự thật, không qua lăng kính giật gân, không bóp méo, mà đầy đủ, chính xác và kịp thời. Bởi đâu đó, vẫn có những nhà báo kiên trì trong từng bước chân chạy đua với thời gian, chỉ để sự thật không bị bỏ lại phía sau./.

Lê Đức