Phát triển tinh hoa ẩm thực Hà Nội: Được ghi danh, công nhận cũng chưa đủ

Tuy vậy, điều này chỉ là một trong nhiều điều kiện để Hà Nội khai thác, phát huy giá trị ẩm thực trong phát triển công nghiệp văn hóa của Thủ đô.

Du khách thưởng thức trà sen tại Lễ hội Sen Tây Hồ. Ảnh: Nguyễn Quang

Đặc sắc ẩm thực Hà Thành

Là mảnh đất ngàn năm văn hiến, hội tụ tinh hoa văn hóa nhiều vùng miền, Hà Nội trở thành trung tâm ẩm thực của cả nước. Nhiều món ăn, thức uống truyền thống của Hà Nội tạo được thương hiệu như: Bánh cuốn Thanh Trì, bún ốc hồ Tây, chả cá Lã Vọng, giò chả Ước lễ, trà sen Tây Hồ, cà phê Giảng, bún chả, nem cuốn... Riêng phở Hà Nội, có đến hàng chục quán phở gia truyền nổi tiếng cả nước như: Phở Thìn Bờ Hồ, phở Thìn Lò Đúc, phở Lý Quốc Sư, phở Tư Lùn... Mỗi quán phở đều có hương vị, phong cách riêng khiến thực khách lưu luyến.

Hà Nội cũng có những tuyến phố ẩm thực được nhiều người biết đến như: Tạ Hiện, Mã Mây, Đồng Xuân, Cầu Gỗ, Cấm Chỉ, Tống Duy Tân… Nghệ nhân ẩm thực Nguyễn Thị Ánh Tuyết khẳng định, ẩm thực Hà Nội không chỉ tinh tế, cầu kỳ trong lựa chọn nguyên liệu, chế biến mà còn đẹp trong cả cách ăn và không gian thưởng thức.

Cũng vì nét hấp dẫn riêng, ẩm thực Hà Nội được nhiều tạp chí về du lịch, ẩm thực thế giới vinh danh. Mới đây nhất, website du lịch lớn của Mỹ là TripAdvisor công bố, Hà Nội đứng đầu trong bảng xếp hạng điểm đến ẩm thực tốt nhất năm 2024. Năm 2023 và 2024, nhiều nhà hàng ở Hà Nội đã lọt vào danh sách gắn sao và danh sách tuyển chọn của Michelin - Giải thưởng danh giá trong làng ẩm thực thế giới.

Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Nguyễn Trùng Khánh cho rằng, ẩm thực Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng đang dần có chỗ đứng trên “bản đồ ẩm thực” thế giới, trong đó có nhiều món ngon đã tạo được thương hiệu với du khách quốc tế... Đây chính là tiềm năng lớn để thu hút du khách, đặc biệt là khách quốc tế.

Khai thác ẩm thực cho công nghiệp văn hóa

Mới đây, việc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đưa phở Hà Nội và nghề ướp trà sen Quảng An (Hồ Tây) vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã tiếp tục mở ra nhiều cơ hội cho Hà Nội trong việc giữ gìn, khai thác giá trị của ẩm thực, đặc biệt là trong việc phát triển công nghiệp văn hóa.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định, việc ghi danh phở Hà Nội và nghề ướp trà sen Quảng An không chỉ là tôn vinh những giá trị truyền thống, mà còn là lời mời gọi bạn bè quốc tế đến với Hà Nội để cảm nhận và trải nghiệm văn hóa ẩm thực đặc sắc. Việc ghi danh này còn có ý nghĩa nêu cao trách nhiệm trong giữ gìn những giá trị truyền thống và phát huy tinh hoa ẩm thực trong phát triển văn hóa.

Thành ủy Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU về "Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045", xác định 13 lĩnh vực cần tập trung phát triển trong đó có ẩm thực. Theo các chuyên gia, phát huy giá trị ẩm thực trong phát triển văn hóa đã được Hà Nội chú trọng song vẫn chưa khai thác hết tiềm năng.

Tổng Thư ký Liên chi Hội đầu bếp Việt Nam Nguyễn Xuân Quỳnh cho rằng, Hà Nội còn thiếu nguồn nhân lực chất cao cung cấp cho các nhà hàng, resort để nâng tầm ẩm thực. Các tuyến phố ẩm thực hoạt động lộn xộn, mất mỹ quan. Một số món ăn gia truyền có nguy cơ thất truyền, đời sau duy trì chất lượng kém hơn đời trước.

Những năm gần đây, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức các lễ hội ẩm thực để vinh danh những món ngon Hà Nội, quy tụ những cơ sở ẩm thực uy tín góp phần quảng bá cho du lịch Thủ đô. Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Đỗ Đình Hồng lưu ý, các địa phương cần có kế hoạch khai thác thương hiệu ẩm thực riêng, chẳng hạn như quận Tây Hồ có thể khai thác giá trị sen Tây Hồ gắn với nghề ướp sen truyền thống. Các khu phố ẩm thực ở khu vực quận Hoàn Kiếm cần giới thiệu thêm nhiều món ngon truyền thống đặc sắc của Hà Nội.

Ở góc độ du lịch, Giám đốc Công ty Lữ hành Flamingo Redtours Nguyễn Công Hoan cho rằng, Hà Nội cần có quy hoạch tổng thể kinh doanh ẩm thực để phát triển ổn định. Với những món ăn đã được vinh danh như phở, chả cá..., các cơ sở dịch vụ cần nâng cấp chất lượng và thái độ phục vụ, bảo đảm vệ sinh để có thể tiếp được những đoàn khách đông.

Sở Du lịch Hà Nội đang từng bước xây dựng bản đồ ẩm thực du lịch Hà Nội. Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang cho biết, ngành Du lịch đang đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến ẩm thực Thủ đô trong các sự kiện giao lưu, hợp tác trong và ngoài nước. Thời gian tới, các hoạt động kết nối giữa doanh nghiệp lữ hành với các địa phương sẽ được tổ chức để hình thành những tour ẩm thực đặc trưng.

Hoàng Lân