Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững

Các chuyên gia tại buổi tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến Net Zero”. (Ảnh: BTC)

Ngày 26/6 Tạp chí Kinh tế-Tài chính (Bộ Tài chính) tổ chức Tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến ”.

Theo các chuyên gia tại tọa đàm, để thực hiện cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, Việt Nam cần tới 368 tỷ USD cho giai đoạn đến năm 2040, tương đương khoảng 20 tỷ USD mỗi năm. Đây là một con số rất lớn, đòi hỏi sự tham gia không chỉ của khu vực công mà còn cả khu vực tư nhân, trong đó thị trường đóng vai trò then chốt trong việc huy động nguồn vốn dài hạn.

Một số cơ quan, doanh nghiệp đã phát hành thành công trái phiếu xanh như: UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP. Hồ Chí Minh; Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực (EVNFinance); Ngân hàng BIDV; Ngân hàng Vietcombank; Ngân hàng HDBank; Công ty Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia I.D.I; Công ty Nước sạch Hòa Bình - Xuân Mai, Ngân hàng Techcombank...

Ông Vũ Chí Dũng, Trưởng Ban Pháp chế - Đối ngoại, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, từ năm 2021 đến nay, tổng giá trị trái phiếu xanh phát hành tại Việt Nam đạt hơn 1,4 tỷ USD. Theo ông Dũng, thị trường trái phiếu xanh Việt Nam cũng đang thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư quốc tế. Ngoài kỳ vọng lợi nhuận, các nhà đầu tư còn xem đây là một phần trong chiến lược đầu tư có trách nhiệm. Tuy vậy, để tiếp tục phát triển, cần hoàn thiện các hướng dẫn về công bố thông tin, tiêu chuẩn phát hành và giám sát sử dụng vốn xanh.

Về tiềm năng thị trường, ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam cho rằng, nhu cầu vốn cho phát triển xanh tại Việt Nam là rất lớn, và trái phiếu xanh là một kênh dẫn vốn đặc biệt hiệu quả, nhờ ưu điểm về kỳ hạn dài và chi phí huy động ổn định. Ông Quỳnh cho rằng, không chỉ Chính phủ mà các địa phương và doanh nghiệp đều có thể tận dụng công cụ này để triển khai các dự án cơ sở hạ tầng, , chống biến đổi khí hậu…

Tuy nhiên, thị trường vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Một phần nguyên nhân, theo ông Nguyễn Tùng Anh, Trưởng bộ phận Tài chính bền vững tại FiinRatings là do Việt Nam chưa ban hành hệ thống phân loại xanh chính thức, khiến việc xác định và chuẩn hóa sản phẩm tài chính xanh còn gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, hành lang pháp lý còn thiếu các quy định cụ thể về tiêu chí môi trường cũng như xác nhận dự án phát hành trái phiếu xanh.

Dù vậy, những chuyển biến tích cực vẫn được ghi nhận. Theo ông Tùng Anh, quy mô thị trường trái phiếu xanh đã tăng từ 2.500 tỷ đồng năm 2023 lên gần 7.000 tỷ đồng năm 2024, tức tăng trưởng hơn 170%. Dự báo năm 2025 sẽ là giai đoạn sôi động hơn nữa khi các chính sách ưu đãi, hỗ trợ được hoàn thiện rõ ràng.

Ông Tùng Anh cũng lưu ý rằng, trong trung và dài hạn, tuân thủ các tiêu chuẩn xanh sẽ trở thành điều kiện bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi. Do vậy, ngay từ bây giờ, các doanh nghiệp cần chủ động xây dựng khung tài chính xanh phù hợp với thông lệ quốc tế.

Tại tọa đàm, nhiều ý kiến nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sớm ban hành Danh mục phân loại xanh quốc gia bộ tiêu chí then chốt giúp xác định các hoạt động đủ điều kiện phát hành trái phiếu xanh. Cùng với đó, cơ chế giám sát, báo cáo sử dụng vốn cũng cần minh bạch, đảm bảo đúng mục tiêu, giúp nhà đầu tư an tâm và thị trường phát triển bền vững.

Các ý kiến cũng thống nhất nhận định, việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ là yếu tố quan trọng để phát triển tài chính xanh. Bên cạnh đó, vai trò chủ động của các chủ đầu tư, doanh nghiệp cũng hết sức quan trọng. Chủ đầu tư, doanh nghiệp cần có hành động cụ thể để dễ dàng tiếp cận dòng vốn xanh cũng như đảm bảo nguồn vốn xanh được đầu tư, sử dụng hiệu quả.

MINH PHƯƠNG