Phát triển thể thao học đường góp phần nâng cao sức khỏe toàn dân

Đó là chia sẻ của bà Lê Thị Hoàng Yến, Phó cục trưởng Cục TDTT Việt Nam với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, nhân kỷ niệm 79 năm Ngày Thể thao Việt Nam.

Phóng viên (PV): Nhìn lại lịch sử phát triển 79 năm qua của ngành TDTT Việt Nam, thành tựu nào khiến bà ấn tượng nhất?

Bà Lê Thị Hoàng Yến.

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Cách đây 79 năm, khi nước nhà đang phải đối mặt với "giặc đói", "giặc dốt" và "giặc ngoại xâm", Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng đến việc nâng cao sức khỏe toàn dân. Ngày 30-1-1946, Người thay mặt Chính phủ Liên hiệp lâm thời nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ban hành Sắc lệnh số 14 thành lập Nha Thể dục Trung ương thuộc Bộ Thanh niên, với nhiệm vụ “nghiên cứu phương pháp và thực hành thể dục trong toàn quốc”, nhằm “tăng bổ sức khỏe quốc dân và cải tạo nòi giống Việt Nam”.

Trong bài viết “Sức khỏe và thể dục” đăng ngày 27-3-1946 trên Báo Cứu Quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới làm thành công. Mỗi một người dân yếu ớt, tức là cả nước yếu ớt, mỗi một người dân mạnh khỏe tức là cả nước mạnh khỏe... Luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi một người yêu nước”.

Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách phát triển TDTT, trong đó, Cuộc vận động toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại đã được triển khai rộng khắp trên cả nước và đạt được những kết quả tích cực. Cuộc vận động được gắn với ngày chạy Olympic vì sức khỏe toàn dân đã phát triển sâu rộng trên cả nước. Tính đến nay, tỷ lệ người tham gia tập luyện TDTT thường xuyên đạt 37,5%; số gia đình thể thao đạt 28,3%; hơn 95% số trường học trên cả nước thực hiện chương trình giáo dục thể chất chính khóa, 75% số trường có hoạt động TDTT ngoại khóa; 100% cán bộ, chiến sĩ trong LLVT thường xuyên tập luyện TDTT... Ước tính, mỗi năm trên cả nước có hơn 10.000 giải thể thao phong trào; riêng môn điền kinh mỗi năm có hàng trăm giải. Theo thống kê, chạy bộ đang là môn thể thao thu hút được đông đảo người dân tham gia tập luyện nhất, mỗi giải chạy thường quy tụ từ vài nghìn đến hơn chục nghìn người; trong đó, giải chạy Olympic vì sức khỏe toàn dân đã lan tỏa và phát triển phong trào mạnh mẽ tại các xã, phường, thị trấn trên cả nước.

PV: Bên cạnh những kết quả tích cực trên, công tác giáo dục thể chất và thể thao trường học chưa đáp ứng được yêu cầu về giáo dục toàn diện. Bà suy nghĩ gì về vấn đề này?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Vai trò của giáo dục thể chất ngày càng được đề cao trong các trường học, là cơ sở để nhiều trường học phát triển các câu lạc bộ thể thao. Tuy nhiên, bất cập lớn nhất đối với thể thao học đường là hệ thống cơ sở vật chất trong trường học chưa đồng bộ; thiếu hụt đội ngũ giáo viên là huấn luyện viên thể thao được đào tạo bài bản, nhiều giáo viên thể dục là người kiêm nhiệm...

Để giải quyết vấn đề này, điều đầu tiên là cần tiếp tục tuyên truyền thay đổi nhận thức về vai trò của giáo dục thể chất trong trường học. Theo nghiên cứu, độ tuổi từ 6 đến 16 là “thời điểm vàng” để phát triển thể lực, tầm vóc con người. Bên cạnh sự định hướng của các cấp, ngành, cần có sự chung tay, vào cuộc của gia đình, nhà trường để ưu tiên dành thời gian cho con em mình tham gia tập luyện TDTT. Có một thực tế nhiều gia đình và học sinh vẫn coi trọng các môn học tự nhiên, xã hội và xem nhẹ TDTT. Bên cạnh việc thực hiện tốt Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030, ngành giáo dục-đào tạo cần có chính sách ưu tiên như cộng điểm khi tuyển sinh trung học phổ thông, đại học-cao đẳng cho học sinh đạt thành tích tốt trong phong trào TDTT. Đây là cách mà nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới áp dụng thành công nhằm phát triển phong trào TDTT học đường.

PV: Một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Kết luận số 70-KL/TW ngày 31-1-2024 của Bộ Chính trị về phát triển TDTT trong giai đoạn mới đề ra, đó là xây dựng hệ thống chỉ số rèn luyện, đánh giá thể lực con người Việt Nam. Cục TDTT Việt Nam triển khai nhiệm vụ này như thế nào?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Cùng với các ngành liên quan như y tế, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, ngành TDTT sẽ áp dụng kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến, từ đó xây dựng một bộ khung đánh giá sức mạnh nền thể thao quốc gia, thông qua các nội dung: Xây dựng và phát triển các bài tập TDTT; đánh giá khả năng thi đấu của từng cá nhân; chất lượng chuyên môn của từng sự kiện thể thao... Hiện nay trên website và fanpage, Cục TDTT Việt Nam đã triển khai nhiều bài viết, video clip hướng dẫn người dân tập luyện TDTT từ những bài tập đơn giản đến nâng cao.

Ngành TDTT tiếp tục phối hợp với các ngành triển khai hiệu quả Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030, trong đó chú trọng đến các mục tiêu: Đối với nam giới 18 tuổi, chiều cao trung bình đạt 168,5cm vào năm 2030; đối với nữ giới 18 tuổi, chiều cao trung bình đạt 157,5cm vào năm 2030...

Học sinh thi đấu môn điền kinh trong Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ X-năm 2024.

PV: Làm thế nào để mỗi người dân tập luyện ít nhất một môn thể thao phù hợp với điều kiện, đặc điểm của cá nhân, như Chiến lược phát triển TDTT đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đề ra, thưa bà?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Nhiều người biết việc tập luyện TDTT thường xuyên sẽ mang lại lợi ích cho sức khỏe, giúp cơ thể tiết ra hormone hạnh phúc, ngăn ngừa bệnh tật và kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên, từ suy nghĩ đến thực tiễn là một quá trình cần triển khai. Nhiều người viện cớ lý do bận rộn không có thời gian rèn luyện thân thể nhưng vẫn dành hàng giờ đồng hồ để lướt mạng xã hội, cafe tán gẫu với bạn bè hay vùi mình vào những trò chơi điện tử vô bổ.

Để mọi người dân yêu và xem việc tập luyện TDTT như cơm ăn, nước uống hằng ngày thì chúng ta cần có một cuộc cách mạng làm thay đổi nhận thức, hành động. Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức những năm qua đã làm tốt rồi nhưng chưa đủ, mà cần phải thay đổi nhận thức từ các phụ huynh để hình thành nên thói quen rèn luyện từ nhỏ cho học sinh. TDTT giúp những người bận rộn tìm được sự cân bằng, thanh thiếu niên được học tập và trau dồi kỹ năng sống; TDTT góp phần không nhỏ trong việc xây dựng niềm tự hào quốc gia, đoàn kết nhân dân và thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội. Muốn phát triển TDTT nâng cao sức khỏe và cải thiện giống nòi, chúng ta cần xây chắc nền móng, giúp thế hệ trẻ hình thành thói quen rèn luyện thân thể, vui chơi thể thao từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

HỮU TRƯỞNG (thực hiện)