Phát triển nhà ở xã hội: Thủ tướng chỉ rõ 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ trăn trở khi “đất trong tay chúng ta, tiền có thể huy động, cơ chế, chính sách, thủ tục do ta mà việc xây dựng nhà ở xã hội (NƠXH) không chuyển biến hoặc chuyển biến rất chậm”.

Thủ tướng nhấn mạnh việc phát triển NƠXH đã được bàn nhiều nhưng công tác triển khai hiệu quả chưa cao trong khi nhu cầu NƠXH rất lớn. Do đó, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan, địa phương phải đặt mình vào địa vị của người có nhu cầu để giải quyết, triển khai các công việc.

Rà soát, cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính

Để đạt mục tiêu đề ra, tạo chuyển biến tích cực, rõ nét sau hội nghị, Thủ tướng chỉ rõ 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp với các bộ, ngành, địa phương.

Thứ nhất, Bộ Xây dựng chủ trì, rà soát lại thể chế, quy trình, thủ tục vướng mắc ở điểm nào, ai giải quyết, làm trong bao lâu, khi nào có kết quả, “rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm”; tại các luật, nghị định, thông tư thì cơ quan nào phải sửa và đề xuất Chính phủ, trình Quốc hội.

Thứ hai, về quy hoạch, các địa phương phải quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch NƠXH phù hợp, chậm nhất trong quý II phải xong, nếu vướng mắc thì đề xuất. Các địa phương có kế hoạch, chủ động giao đất cho các chủ đầu tư; nghiên cứu thu hồi các dự án lãng phí, khu đất bỏ hoang nhiều năm, xử lý vướng mắc, giao cho các chủ đầu tư; giải quyết, bố trí quỹ đất đầy đủ, nhanh cho chủ đầu tư; giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp (DN).

Thứ ba, Bộ Xây dựng rà soát lại tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức liên quan NƠXH (như chiều cao, vật liệu xây dựng…). Thủ tướng chỉ đạo cần thiết kế mẫu mã phù hợp để có thể nghiên cứu việc tiến hành sản xuất hàng loạt, sử dụng các kết cấu lắp ghép để thi công nhanh.

Thứ tư, về hạ tầng, các địa phương phải phát triển đồng bộ hạ tầng, đáp ứng yêu cầu, nếu cần thì đầu tư công; có thể chỉ định thầu đồng bộ giữa dự án NƠXH và hạ tầng, quan trọng là phải phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thứ năm, về cơ chế vốn cho dự án NƠXH, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu lãi suất phù hợp; có thể tăng lãi suất phù hợp nhưng phải làm nhanh, nếu dự án kéo dài thì lãng phí thời gian, công sức, niềm tin, phải làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó…

Thứ sáu, về huy động nguồn lực, Thủ tướng yêu cầu thành lập quỹ nhà ở quốc gia (Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chỉ đạo Bộ Tài chính, hoàn thành trong tháng 3-2025); phê duyệt danh sách người được mua, thuê mua, thuê NƠXH trên cơ sở dữ liệu dân cư tích hợp với các tiêu chuẩn, tiêu chí; cơ chế hỗ trợ giải phóng mặt bằng của địa phương; huy động nguồn lực xã hội, người dân, hợp tác công tư; nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội… Ngân hàng Nhà nước không tính tín dụng cho vay NƠXH vào room tín dụng của các ngân hàng.

Thứ bảy, Văn phòng Chính phủ chủ trì, rà soát, cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính trong năm 2025. Người có nhu cầu phải chờ năm năm, 10 năm mới có NƠXH thì không có tác dụng nhiều, Thủ tướng phát biểu.

Thứ tám, Bộ Xây dựng giao Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức cuộc thi thiết kế kiến trúc NƠXH, với giải thưởng từ ngân sách nhà nước, triển khai trước ngày 30-4-2025. Nghiên cứu giao cho các DN lớn triển khai, góp phần phát triển các ngành công nghiệp phục vụ NƠXH như sản xuất cấu kiện thép, bê tông…

Thứ chín, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thứ 10, các cơ quan báo chí truyền thông đẩy mạnh các chương trình thúc đẩy NƠXH, tạo động lực, truyền cảm hứng cho toàn xã hội, người dân, DN, biểu dương những cách làm hay, kinh nghiệm tốt…

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Ảnh: VGP

Xây dựng nghị quyết thí điểm về phát triển nhà ở xã hội

Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết trên địa bàn cả nước có 10 địa phương đã đưa chỉ tiêu phát triển NƠXH vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm và năm năm của địa phương. Và đã có 30 địa phương ban hành kế hoạch triển khai đề án.

Nhiều địa phương đã dành quỹ đất NƠXH tại các vị trí thuận lợi, gần trung tâm như Đồng Nai, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bình Dương... Nhưng một số địa phương bố trí quỹ đất vẫn chưa tương xứng với nhu cầu.

Về mục tiêu năm 2025, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết hoàn thành xây dựng 100.000 căn NƠXH.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng nghiên cứu, chủ trì xây dựng nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NƠXH.

Bao gồm chính sách lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NƠXH không thông qua đấu thầu và một số chính sách tháo gỡ vướng mắc trong phát triển NƠXH.

Đề xuất chỉ định thầu với nhà đầu tư đủ điều kiện

Tại hội nghị, Tổng Công ty HUD đã nêu lên những khó khăn và đề xuất các giải pháp. Cụ thể, đại diện HUD cho biết vướng mắc khi áp dụng cơ chế ưu đãi miễn tiền sử dụng đất đối với các dự án NƠXH được phê duyệt trước Luật Nhà ở số 27/2023-QH15.

Do đó, HUD kiến nghị Chính phủ cho phép áp dụng quy định về miễn tiền sử dụng đất tại Luật Đất đai số 31 và Luật Nhà ở số 27 đối với các dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày Luật Nhà ở số 27 có hiệu lực.

Đại diện HUD cũng đề xuất trong trường hợp địa phương chưa xác định được tiền sử dụng đất tại dự án, cho phép nhà đầu tư chủ động tính toán và tạm so sánh với giá trị tiền sử dụng đất tạm tính theo bảng giá đất công bố của địa phương ở thời điểm tính toán làm cơ sở để chấp thuận giá bán nhà ở hình thành trong tương lai của dự án.

Khi quyết toán dự án, chủ đầu tư có thể cam kết nếu lợi nhuận từ phần 20% đất thương mại thấp hơn so với giá trị tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định thì nhà đầu tư sẽ chịu phần tổn thất chi phí này.

HUD cũng cho biết quy định về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển một dự án NƠXH là khá lớn. Vì vậy, HUD kiến nghị Chính phủ xem xét việc rút ngắn các trình tự thủ tục, thời gian thực hiện.

Song HUD cũng kiến nghị Chính phủ xem xét ban hành cơ chế đặc thù lựa chọn, giao nhiệm vụ cho các DN nhà nước có đủ năng lực, chủ động sử dụng nguồn vốn và đề xuất thực hiện đầu tư các dự án NƠXH tại các địa bàn có nhu cầu cao để đẩy mạnh nguồn cung.

Đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) cũng cho rằng Chính phủ cần sớm ban hành chính sách về thí điểm giao đất không qua đấu thầu cho các DN, đặc biệt là các DN nhà nước có đủ kinh nghiệm đầu tư, phát triển NƠXH.

Đồng thời, UDIC đề nghị các tỉnh, thành, địa phương xây dựng các báo cáo và đề xuất Chính phủ cho phép các chính sách đặc thù. Cụ thể như cơ chế giao đất không qua đấu thầu cho DN, cơ chế ưu đãi về tài chính cho DN phát triển NƠXH, chính sách hỗ trợ tài chính cho người mua nhà, áp dụng một số mô hình như hợp tác công - tư, đổi đất lấy hạ tầng, tăng quỹ đất phát triển NƠXH …

Về phía các địa phương, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Tuấn kiến nghị cho phép thực hiện ngay đầu tư giải phóng mặt bằng, không phải trông chờ vào việc thiết lập chủ trương đầu tư hay đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thành công, sau đó mới giải phóng mặt bằng.•

TP.HCM sẽ trình các nghị quyết để tháo gỡ, hỗ trợ chủ đầu tư

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết trong kỳ họp HĐND sắp tới, TP sẽ trình các nghị quyết để tháo gỡ, hỗ trợ chủ đầu tư các chi phí trong đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hỗ trợ phí, lệ phí, các nội dung khác liên quan đến quá trình cấp phép xây dựng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...

MINH TRÚC