Phát triển ngành công nghiệp vắc-xin, giúp tiết kiệm hàng triệu đô la
Là một trong những quốc gia hàng đầu về xuất khẩu nông nghiệp, các chuyên gia cho rằng, phát triển ngành công nghiệp vắc-xin giúp Việt Nam chủ động được nguồn vắc xin cho chăn nuôi, đồng thời tiết kiệm hàng triệu đô mỗi năm nhờ cắt giảm nguồn nhập khẩu.
Đây là vấn đề được các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và cơ quan quản lý về chăn nuôi trao đổi, thảo luận tại Diễn đàn “Ứng dụng tiến bộ mới trong lĩnh vực vắc-xin thú y tại Việt Nam” diễn ra sáng 28/12 do Cục Thú y, Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường phối hợp với Báo Nông nghiệp Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - NNPTNT) tổ chức.
Dùng vắc-xin để phòng ngừa, giảm thiệt hại cho ngành chăn nuôi
Tại Diễn đàn, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy - Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ NNPTNT) cho biết, trong bối cảnh nhiều biến thể dịch bệnh như hiện nay, việc kiểm soát dịch bệnh trong chuồng trại và đàn vật nuôi phải được thực hiện một cách chặt chẽ và bảo vệ nghiêm ngặt. Vắc-xin là một biện pháp hiệu quả trong việc giảm thiểu thiệt hại, giúp sản phẩm đầu ra đạt tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm.
Hiện, Việt Nam đã nhanh chóng gia nhập cuộc đua chế tạo các loại vắc-xin thú y; đã sản xuất được một số loại vắc-xin phòng bệnh quan trọng như: Cúm gia cầm (Navet-Vifluvac) năm 2012); vắc-xin phòng bệnh tai xanh từ năm 2015; vắc-xin lở mồm long móng từ năm 2018; vắc-xin phòng bệnh dại từ năm 2019 và gần đây nhất là vắc-xin phòng dịch tả lợn Châu Phi năm 2022.
Việt Nam đã sản xuất thành công và chính thức xuất khẩu vaccine phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi AVAC ASF LIVE của Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam sang 5 nước, đánh dấu 1 thành tựu lớn được cả thế giới công nhận
“Trong thời gian tới, với những thành tựu và dấu ấn đã được thế giới ghi nhận, Việt Nam có tiềm năng lớn để tiếp tục phát triển và sáng tạo ra các loại vắc-xin mới, đáp ứng nhu cầu bảo vệ sức khỏe vật nuôi và người tiêu dùng. Với xu hướng xã hội hóa nguồn lực cùng sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp, ngành thú y và chăn nuôi Việt Nam đã chuẩn bị sẵn sàng để áp dụng những công nghệ tiên tiến, phát triển các loại vắc-xin hiện đại” - bà Thủy chia sẻ; đồng thời nhấn mạnh yêu cầu phát triển ngành công nghiệp vắc-xin.
Theo chia sẻ của các chuyên gia, nhà khoa học, vắc-xin thú y đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe động vật, nâng cao năng suất và đảm bảo an toàn thực phẩm. Trong bối cảnh ngành chăn nuôi Việt Nam đang bùng nổ cả về quy mô và số lượng, việc phòng ngừa dịch bệnh thông qua vắc-xin giúp giảm thiểu thiệt hại về kinh tế.
Trong đó, việc chủ động sản xuất được nguồn vắc-xin sẽ giúp tiết kiệm hàng triệu đô la từ nguồn nhập khẩu.
Ông Lê Toàn Thắng - Trưởng phòng Quản lý thuốc thú y (Cục Thú y), thông tin, hiện nay, Việt Nam có 92 cơ sở sản xuất thuốc thú y đạt GMP-WHO, trong đó 12 cơ sở sản xuất vắc-xin thú y; mức đầu tư khoảng 30-40 triệu USD/nhà máy. Các phòng thí nghiệm của Cục Thú y đạt an toàn sinh học cấp độ II trở lên, trong đó có 2 phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp III; tổng ngành thú y có 7 phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp III.
Các đơn vị nghiên cứu, sản xuất vắc-xin thú y của Việt Nam không ngừng tăng cường hợp tác quốc tế, chuyển giao khoa học công nghệ với các nước hàng đầu thế giới với những công nghệ tiến nhất. như cúm gia cầm, lở mồm long móng, tai xanh, dịch tả lợn Châu Phi, dại).
Trong nước, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Viện Thú y triển khai các giám sát virus gây bệnh, phân tích đặc tính, giải trình tự gen của các chủng virus lưu hành, chia sẻ kết quả, lựa chọn chủng giống thực địa cho công tác đánh giá hiệu lực vắc-xin hiện hành…
Về tình hình sản xuất, nhập khẩu một số vắc-xin quan trọng năm 2024: vắc-xin phòng bệnh cúm gia cầm 739 triệu liều (sản xuất 191 triệu liều; nhập khẩu 548 triệu liều).
Vắc-xin phòng bệnh lở mồm long móng hơn 46 triệu liều (sản xuất 1,4 triệu liều; nhập khẩu 45 triệu liều).
Vắc-xin phòng bệnh dại hơn 5 triệu liều (sản xuất 1,6 triệu liều; nhập khẩu 3,7 triệu liều).
Vắc-xin phòng bệnh tai xanh hơn 34 triệu liều (sản xuất 3,5 triệu liều; nhập khẩu 31 triệu liều).
Vắc-xin phòng bệnh viêm da nổi cục gần 2 triệu liều (sản xuất 115.000 liều; nhập khẩu 1,8 triệu liều).
Riêng vắc-xin dịch tả lợn Châu Phi, đến nay các doanh nghiệp đã sản xuất và cung ứng ra thị trường 5,9 triệu liều.
Trong đó, Công ty Navetco sản xuất 2,2 triệu liều (cung ứng trong nước gần 700.000 liều, xuất khẩu 7.000 liều); trong kho còn hơn 300.000 liều và dự kiến sản xuất khoảng 150.000 liều trong thời gian tới. Công ty AVAC sản xuất trên 3,7 triệu liều (cung ứng trong nước hơn 2,9 triệu liều, xuất khẩu trên 460.000 liều); trong kho còn khoảng 33.000 liều và đang dự kiến sản xuất 150.000 liều.
Sản xuất vắc-xin thú y trong nước là yêu cầu cấp bách
Ông Nguyễn Văn Long - Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NNPTNT), nhấn mạnh sự cần thiết phải sản xuất vắc-xin thú y trong nước để đối phó với tình trạng dịch bệnh gia tăng trên động vật tại Việt Nam.
Dịch bệnh trên các loài gia súc, gia cầm và động vật hoang dã đang ngày càng gia tăng, mặc dù hiện nay dịch tả lợn Châu Phi và dịch bệnh trên trâu bò cơ bản được kiểm soát.
Việt Nam có đường biên giới dài và hoạt động trao đổi thương mại giữa các quốc gia ngày càng gia tăng, tạo điều kiện thuận lợi cho các dịch bệnh mới, bao gồm cúm gia cầm chủng mới, dịch tả lợn Châu Phi lây lan nhanh chóng.
Hiện tại cả nước có 12 doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất vaccine cho động vật đạt tiêu chuẩn GMP-WHO với tổng số 218 loại vắc-xin và 340 loại vắc-xin nhập khẩu đã đáp ứng được nhu cầu phòng các bệnh trên gia súc, gia cầm trong nước.
Ông Long cũng nhấn mạnh, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ vắc-xin trên thế giới tạo ra cơ hội cho Việt Nam học hỏi và hợp tác. Cục trưởng Cục Thú y cho rằng đã có sự phát triển đáng kể trong hợp tác khoa học công nghệ và công nghệ sản xuất vắc-xin của Việt Nam đã tiếp cận trình độ thế giới.
Cục trưởng Cục Thú y khuyến nghị các chi cục chăn nuôi, thú y, thủy sản và các doanh nghiệp liên quan cần hợp tác chặt chẽ trong công tác kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Ông cũng khẳng định, việc sử dụng vắc-xin là vô cùng quan trọng và cần thiết trong việc kiểm soát dịch bệnh.
Cập nhật về tình hình dịch bệnh và công tác tiêm phòng vắc-xin, ông Nguyễn Văn Long cho biết, cúm gia cầm năm nay đã có 16 ổ dịch, giảm 30% so với năm trước. Tuy nhiên, công tác tiêm phòng vẫn gặp nhiều khó khăn và chưa đạt yêu cầu.
Về bệnh dại, Việt Nam ghi nhận 887 ca tử vong do bệnh dại trong vòng 10 năm qua. Riêng ba tháng đầu năm nay, 27 người chết vì dại, 100.000 người bị chó cắn phải điều trị dự phòng.
Chỉ tính riêng năm 2023, tổn thất kinh tế do bệnh dại gây ra đã lên tới gần 1.000 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do việc quản lý đàn chó chưa tốt và việc kiểm soát bệnh dại còn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ tiêm phòng bệnh dại hiện nay mới chỉ đạt 60%.
Bệnh lở mồm long móng, một trong những bệnh nguy hiểm đối với chăn nuôi gia súc, đang có xu hướng gia tăng mạnh. Tình hình dịch bệnh này hiện nay đã tăng gấp ba lần so với trước đây.
Đồng quan điểm về việc phải đẩy mạnh sản xuất vắc-xin trong nước, các doanh nghiệp cũng chia sẻ về thành tựu nghiên cứu và cho ra đời các loại vắc-xin mang lại hiệu quả cao, thể hiện dấu ấn của doanh nghiệp Việt trong lĩnh vực này; đồng thời đưa ra những kiến nghị cụ thể để thúc đẩy sự phát triển của hoạt động nghiên cứu, sản xuất các vắc-xin mới../.