Phát triển đô thị thông minh: Giải pháp nào?

Ngày 13/8, Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức Hội nghị Tổng kết Đề án “Phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025, định hướng đến năm 2030”, nhằm tìm lời giải cho những câu hỏi trên.

Báo cáo tổng kết Đề án của Bộ Xây dựng cho biết, từ năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025, định hướng đến năm 2030”, đặt dấu mốc đầu tiên cho phát triển đô thị thông minh bền vững trên cả nước.

Hiện nay, nhận thức về sự cần thiết phát triển đô thị thông minh đã được thống nhất từ Trung ương tới địa phương. Trong đó, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh như một nội dung then chốt trong tiến trình phát triển đất nước.

Theo báo cáo của Cục Phát triển đô thị - Bộ Xây dựng, thực hiện nhiệm vụ Cơ quan thường trực của Đề án, Bộ Xây dựng đã ban hành kế hoạch triển khai Đề án; kế hoạch thực hiện chuyển đổi số; kế hoạch triển khai các nhiệm vụ thực hiện Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 tại Bộ Xây dựng.

Đại diện Cục Phát triển đô thị - Bộ Xây dựng trình bày báo cáo tổng kết Đề án phát triển đô thị thông minh. Ảnh: BXD

Đồng thời, đã tiến hành rà soát xây dựng, cập nhật khung kiến trúc số Bộ Xây dựng, phiên bản 4.0; tham mưu trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; trình Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW, cụ thể hóa các nội dung nhiệm vụ về xây dựng và phát triển đô thị thông minh…

Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, quy định về chia sẻ dữ liệu công cộng, điện toán đám mây và dùng chung hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông trong đô thị thông minh; hướng dẫn mô hình tổng thể, yêu cầu chức năng, tính năng của Trung tâm giám sát, điều hành thông minh cấp tỉnh, cấp bộ (phiên bản 1.0)... Đồng thời, phê duyệt Đề án bảo đảm an toàn thông tin cho đô thị thông minh giai đoạn 2022 - 2025; công bố Bộ chỉ số đô thị thông minh Việt Nam giai đoạn đến năm 2025 (phiên bản 1.0); ban hành Khung tham chiếu ICT phát triển đô thị thông minh (phiên bản 1.0); hướng dẫn các địa phương xây dựng Kiến trúc ICT phát triển đô thị thông minh theo Khung tham chiếu đã ban hành.

Cục Phát triển đô thị - Bộ Xây dựng cũng ghi nhận sự tích cực của các địa phương trong triển khai đô thị thông minh. Theo đó, thời gian qua, nhiều địa phương đã ban hành Kiến trúc ICT phát triển đô thị thông minh; một số địa phương ban hành Bộ chỉ số (KPI) giám sát, đo lường quá trình xây dựng và phát triển đô thị thông minh; xây dựng và ban hành chương trình/dự án phát triển đô thị thông minh, trong đó bao gồm các nội dung thí điểm như xây dựng hệ thống thông tin địa lý (GIS) và các ứng dụng đô thị thông minh.

“Có thể khẳng định, đến nay, sau gần 7 năm triển khai, Đề án đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần đưa ra những nội dung cơ bản phù hợp với phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam, bao gồm Quy hoạch đô thị thông minh; xây dựng và quản lý đô thị thông minh. Ngoài ra, cung cấp các tiện ích đô thị thông minh cho các tổ chức, cá nhân trong đô thị với Cơ sở nền tảng là Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị và hệ thống hạ tầng ICT; nhiều địa phương đã ban hành và tổ chức triển khai đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh với những cách làm linh hoạt, sáng tạo, đặc biệt là dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân ngày càng hiệu quả”, báo cáo của Cục Phát triển đô thị đánh giá.

Bên cạnh những kết quả quan trọng, tích cực, trong quá trình triển khai, thực hiện Đề án cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc về thể chế, dữ liệu, nguồn nhân lực. Cùng đó, việc liên kết, kết nối tư nhân, chia sẻ kinh nghiệm, sự tham gia của các thành phần kinh tế trong xây dựng đô thị thông minh còn hạn chế.

Trên cơ sở nhận diện những khó khăn, hạn chế, Bộ Xây dựng đã đề xuất các nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cho giai đoạn 2025 – 2030, trong đó tập trung đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật và các mô hình, kiến trúc hệ thống dữ liệu, công nghệ, cơ sở hạ tầng, tiêu chuẩn, quy chuẩn của các lĩnh vực hỗ trợ phát triển đô thị thông minh, có sự phối hợp, liên thông, chia sẻ dữ liệu; nghiên cứu tích hợp hệ thống thông tin địa lý GIS và viễn thám với hệ thống thông tin công trình, đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ mới vào phân tích hỗ trợ hoạch định chính sách.

Ngoài ra, nâng cấp Bộ tiêu chí đô thị thông minh; xây dựng cơ sở dữ liệu đô thị dùng chung; lấy người dân làm trung tâm, đẩy mạnh cung cấp các dịch vụ đô thị thông minh thiết yếu, khuyến khích người dân tham gia quản trị, góp ý chính sách và giám sát chất lượng phục vụ.

Bộ Xây dựng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng giải pháp phát triển nguồn nhân lực quản lý đô thị thông minh. Đổi mới mô hình quản trị đô thị, tăng cường ứng dụng dữ liệu, công nghệ trong điều hành, cũng như xây dựng chính quyền số đô thị, phát triển mô hình đô thị đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ nguồn lực bên ngoài để phát triển đô thị thông minh, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số...

Mặt khác, đẩy mạnh hợp tác công - tư trong phát triển đô thị thông minh, hoàn thiện cơ chế để huy động nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp, khu vực tư nhân nghiên cứu phát triển đô thị thông minh hệ thống, đồng bộ và hiệu quả hơn.

Nguyễn Tiến