Phát hiện thêm những dấu tích quan trọng của Điện Kính Thiên - Hoàng thành Thăng Long

PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam thông tin các kết quả khảo cổ học trong năm 2024. Ảnh: Hoàng Lân

Theo PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, các nhà khoa học đã tiến hành khai quật 4 hố ở nhiều vị trí khác nhau trong khu vực Hoàng thành Thăng Long và đã có thêm nhiều phát hiện thú vị, củng cố thêm những giả thuyết về hình hài của Điện Kinh Thiên trước đó.

Theo đó, tại hố khai quật H1 tại khu vực tây nam Hậu Lâu đã xuất lộ một số dấu tích kiến trúc thời Nguyễn, Lê Trung hưng và Lê sơ. Trong đó, các dấu tích móng cột xuất lộ được phát hiện trong năm 2024 có sự tiếp nối về phía Tây của kiến trúc hành lang thời Lê sơ đã xuất lộ trong cuộc khai quật năm 2023.

Các nhà khoa học tìm thấy thêm các móng cột và móng nền của Chính Điện Kính Thiên. Ảnh: Hoàng Lân

Hố khai quật H2 tại vị trí trên nền điện Kính Thiên được mở thăm dò về phía tây nam nhà Pháo binh. Về cơ bản, kết quả khai quật đã cung cấp thông tin quan trọng, đó là dấu tích bó nền thời Nguyễn vẫn kéo dài từ đông sang tây, các dấu tích móng cột thời Lê Trung Hưng đều cùng trục với 2 hàng móng hồi đã phát hiện trước đó vào năm 2011 và 2023. Kết quả này, đã làm rõ hơn nữa cấu trúc nền móng của chính điện Kính Thiên thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII - XVIII).

Ở hố khai quật H3 tại vị trí tây hầm Cục Tác chiến đã xuất lộ 3 dấu tích kiến trúc thời Lê Trung hưng (thế kỷ XVII - XVIII). Các dấu tích này đều là sự tiếp nối của kiến trúc hành lang và tường bao đã phát lộ từ năm 2014 - 2015.

Còn khu vực hố khai quật H4 tại phía Bắc Đoan Môn, ở độ sâu khoảng 1,2m đã xuất lộ dấu tích kiến trúc thời Lê Trung Hưng gồm: sân Đan Trì, Ngự đạo và cụm gạch đầm. Phát hiện thú vị nhất là dưới Ngự đạo và Đan Trì thời Lê Trung Hưng khoảng 30cm là một cống thoát nước ngầm khá lớn (cao 53cm, lòng rộng 37cm) có chức năng tiêu thoát nước cho toàn bộ khu vực không gian Đại Triều. Các dấu tích này cũng là sự tiếp nối của những lần khai quật trước đó.

Phát hiện quan trọng nhất là dưới Ngự đạo và Đan Trì thời Lê Trung Hưng khoảng 30cm là một cống thoát nước ngầm khá lớn. Ảnh: Hoàng Lân

Theo các nhà khoa học, cuộc khai quật năm 2024 dù chỉ khai quật với diện tích nhỏ nhưng đã đem lại nhiều nhận thức mới, tiến thêm một bước quan trọng trong nhận diện về Chính điện Kính Thiên và không gian Chính điện Kính Thiên thời Lê sơ (thế kỷ XV - XVI) và Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII - XVIII) trên các phương diện kiến trúc, vật liệu, mặt bằng tổng thể và kỹ thuật xây dựng. Đây đều là những thuộc tính cơ bản của giá trị nổi bật toàn cầu của khu di sản thế giới Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long.

Trao đổi với báo chí, PGS.TS Tống Trung Tín cho rằng, kết quả khai quật năm 2024 tiếp nối những kết quả tìm thấy của các năm trước, cho phép các nhà khoa học phán đoán khả năng Điện Kính Thiên có 9 gian, với hệ thống móng cột, bó nền được làm cẩn thận, kỹ lưỡng. Ngoài ra, các phát hiện mới cũng cho phép các nhà khoa học đặt ra giả thiết, có thể không gian Chính Điện Kính Thiên sẽ kết thúc ở khu vực nhà D67, tiếp nối sau đó là không gian Điện Cần Chánh.

PGS.TS Tống Trung Tín cho rằng, để hiểu chi tiết hơn, chính xác hơn nữa, trong các cuộc khai quật thời gian tới cần thiết phải xây dựng một kế hoạch hay một chiến lược khai quật tổng thể như UNESCO đã khuyến nghị để làm sáng tỏ cũng như gia tăng hơn nữa các giá trị nổi bật toàn cầu của Khu di sản Hoàng thành Thăng Long đáp ứng khuyến nghị của ICOMOS và Trung tâm Di sản Thế giới năm 2023 và 2024. Đây cũng chính là căn cứ có tính xác thực cao hướng tới việc nghiên cứu khôi phục không gian Chính điện Kính Thiên và Chính điện Kính Thiên.

Hoàng Lân