Phát hiện phân tử tiết ra bởi vi khuẩn ẩn trong máu có thể điều trị lão hóa từ gốc

Ảnh minh họa

Hai nghiên cứu đột phá từ Mỹ và Hàn Quốc vừa vén màn bí mật về cơ chế lão hóa trên cấp độ tế bào và mở ra hướng điều trị mới giúp trẻ hóa làn da, phục hồi chức năng mô bị tổn thương do tuổi tác.

Một nhóm nhà khoa học quốc tế, dẫn đầu bởi các nhà nghiên cứu Hàn Quốc và Mỹ, vừa công bố phát hiện ba phân tử chống lão hóa mới có khả năng làm giảm viêm và tổn thương ở tế bào da người. Đáng kinh ngạc hơn, các hợp chất này được tiết ra bởi một loại vi khuẩn hiếm sống trong máu có tên Paracoccus sanguinis.

Công trình được đăng tải trên Tạp chí Sản phẩm Tự nhiên (Journal of Natural Products) thuộc Hội Hóa học Hoa Kỳ (ACS) và Hội Dược học Tự nhiên Hoa Kỳ, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình tìm kiếm các hợp chất sinh học chống lão hóa từ chính cơ thể người.

"Chúng tôi bắt đầu quan tâm đến P. sanguinis vì các vi sinh vật sống trong máu người vẫn là lĩnh vực nghiên cứu còn rất ít người khai phá", trưởng nhóm nghiên cứu Chung Sub Kim từ Đại học Hàn Quốc cho biết.

Sau khi nuôi cấy hàng triệu vi khuẩn P. sanguinis trong phòng thí nghiệm, nhóm nghiên cứu đã thu thập và phân tích hỗn hợp các chất chuyển hóa mà chúng tiết ra. Kết quả thu được 12 hợp chất indole - một nhóm phân tử nổi tiếng với khả năng chống viêm, kháng khuẩn và làm chậm quá trình lão hóa tế bào. Trong số đó, sáu hợp chất chưa từng được biết đến trước đây.

Đặc biệt, khi áp dụng các hợp chất indole này lên tế bào da người bị căng thẳng oxy hóa trong môi trường nuôi cấy, ba phân tử - trong đó có hai mới phát hiện - cho thấy khả năng giảm đáng kể các gốc tự do, protein gây viêm và enzyme phá hủy collagen. Điều này không chỉ làm dịu quá trình viêm mà còn giúp bảo vệ cấu trúc nền tảng của làn da.

"Đây là những ứng viên đầy triển vọng cho các liệu pháp làm chậm lão hóa da trong tương lai", nhóm nghiên cứu kết luận.

Tiết lộ cơ chế lão hóa lan truyền qua máu

Không dừng lại ở việc phát hiện các phân tử làm chậm lão hóa da, các nhà khoa học tại Trường Y, Đại học Hàn Quốc vừa công bố một nghiên cứu mang tính nền tảng về cách thức lão hóa lan truyền toàn cơ thể qua đường máu.

Theo công bố trên tạp chí Metabolism: Clinical and Experimental (IF 10.9), nhóm nghiên cứu của giáo sư Ok Hee Jeon đã xác định được một phân tử quan trọng mang tên HMGB1, vốn được tiết ra bởi các tế bào già cỗi. Phiên bản "giảm oxy hóa" của HMGB1 (gọi tắt là ReHMGB1) chính là thủ phạm giúp truyền tín hiệu lão hóa từ mô này sang mô khác, thúc đẩy tình trạng viêm và suy giảm chức năng mô trên diện rộng.

"Trước đây, chúng ta chỉ nghĩ lão hóa là hiện tượng xảy ra riêng lẻ ở từng tế bào. Nhưng nay, chúng tôi chứng minh rằng nó có thể lan tỏa như một tín hiệu hệ thống thông qua máu", Giáo sư Jeon nhấn mạnh.

Thử nghiệm trên chuột trung niên cho thấy, khi tiêm ReHMGB1, cơ thể xuất hiện hàng loạt dấu hiệu lão hóa ở cơ xương, thận và mô liên kết: tăng biểu hiện các gene p16, p21 - những chỉ dấu tế bào già, cũng như tăng mạnh các protein SASP gây viêm mạn tính.

Ngược lại, khi dùng kháng thể chống HMGB1, nhóm nghiên cứu ghi nhận sự giảm rõ rệt các dấu hiệu lão hóa, cải thiện khả năng tái tạo cơ bắp và chức năng vận động ở chuột bị tổn thương cơ. Điều này mở ra một hướng can thiệp điều trị lão hóa từ gốc, thay vì chỉ đối phó với triệu chứng trên bề mặt.

Kết hợp hai phát hiện trên, giới khoa học giờ đây đứng trước một cơ hội chưa từng có: vừa ngăn chặn quá trình lão hóa lan rộng qua hệ tuần hoàn, vừa kích hoạt cơ chế trẻ hóa nội sinh từ chính hệ vi sinh trong máu.

Một bên là các hợp chất indole từ vi khuẩn P. sanguinis giúp bảo vệ tế bào da khỏi tổn thương oxy hóa. Bên còn lại là liệu pháp nhắm vào phân tử truyền tin ReHMGB1 để chặn đứng "dịch lão hóa" lây lan trong cơ thể.

"Đây không chỉ là nghiên cứu cơ bản, mà còn là tiền đề cho những đột phá lâm sàng trong tương lai", giáo sư Jeon nhận định. "Chúng tôi kỳ vọng có thể phát triển các loại thuốc sinh học hoặc liệu pháp miễn dịch chống lại lão hóa từ chính nội tại cơ thể người".

Hai nghiên cứu này được hỗ trợ bởi các quỹ lớn tại Hàn Quốc, bao gồm Dự án MRC về Myokine và Quỹ Nghiên cứu Khoa học - CNTT Hàn Quốc, với sự tham gia hợp tác của các chuyên gia danh tiếng từ Đại học UC Berkeley (Mỹ) và Đại học Tufts.

Vi khuẩn trong máu, tín hiệu phân tử và hệ miễn dịch nay không còn chỉ là đối tượng nghiên cứu y sinh học thuần túy, mà đang trở thành chìa khóa mở ra một kỷ nguyên điều trị lão hóa từ gốc, có thể thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về tuổi tác và sức khỏe trong thế kỷ XXI.

(Theo VTV)