Phát biểu chính sách của tân Thủ tướng Nhật Bản Takaichi: Tập trung vào kinh tế và an ninh, hứa nâng tầm quan hệ với Mỹ, kỳ vọng gì với Nga?

Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae phát biểu chính sách trước Quốc hội ngày 24/10. (Nguồn: Nikkei Asia)

Theo báo The Japan Times, hơn một nửa nội dung trong bài phát biểu dài 20 trang của nữ Thủ tướng Nhật Bản được dành để trình bày các biện pháp thúc đẩy kinh tế, kiềm chế lạm phát và tăng cường năng lực an ninh quốc gia, khẳng định định hướng đưa Nhật Bản trở nên chủ động hơn trên trường quốc tế.

Đối nội

Bà Takaichi nhấn mạnh sự cần thiết của mở rộng chi tiêu tài khóa có trách nhiệm để xây dựng một nền kinh tế vững mạnh, coi kiểm soát lạm phát là ưu tiên hàng đầu của chính quyền mới.

Khác với một số người tiền nhiệm, Thủ tướng Takaichi đặt mục tiêu giảm tỷ lệ nợ công so với GDP thay vì chỉ tập trung cân bằng ngân sách cơ bản, đồng thời tuyên bố sẽ tăng chi tiêu để kích thích tăng trưởng.

“Tiền lương tăng nhanh hơn tốc độ lạm phát là điều cần thiết, nhưng nếu chỉ đặt gánh nặng lên doanh nghiệp, điều đó sẽ khiến họ gặp khó khăn", bà nói, đồng thời cho biết chính phủ sẽ sớm công bố gói kích thích kinh tế mới kèm theo ngân sách bổ sung.

Trong bản kế hoạch tăng trưởng, bà Takaichi nêu rõ loạt biện pháp từ việc bãi bỏ thuế tạm thời đối với xăng dầu trong kỳ họp Quốc hội hiện tại, cho đến tăng cường sự can thiệp của chính phủ trong các lĩnh vực như giáo dục và nông nghiệp.

Một hội đồng mới về chiến lược tăng trưởng kinh tế đã được thành lập, có nhiệm vụ xây dựng bản quy hoạch tổng thể cho “chiến lược tăng trưởng lớn” của chính phủ. Bản quy hoạch này bao gồm các khoản đầu tư “quản lý khủng hoảng mạnh mẽ” trong những lĩnh vực như an ninh kinh tế và an ninh lương thực.

Một số nội dung trong thỏa thuận liên minh mới giữa Đảng Dân chủ tự do (LDP) của bà Takaichi và đảng Duy tân Nhật Bản (JIP) cũng được đưa vào bài phát biểu, bao gồm kế hoạch thành lập thủ đô phụ và cải cách sâu rộng hệ thống an sinh xã hội.

Bà Takaichi đề xuất thành lập diễn đàn liên đảng để thảo luận về tương lai của hệ thống an sinh xã hội, mở ra khả năng hợp tác linh hoạt với phe đối lập.

Nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản cũng bày tỏ sự tiếp nối một số chính sách của các đời Thủ tướng trước, như xây dựng Nhật Bản thành trung tâm quản lý tài sản hàng đầu (theo chính sách của cựu Thủ tướng Fumio Kishida) và thành lập cơ quan phòng chống thiên tai quốc gia (do cựu Thủ tướng Ishiba Shigeru khởi xướng).

Vấn đề sửa đổi Hiến pháp - một trong những cam kết trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của bà Takaichi - chỉ được nhắc ngắn gọn ở phần kết. Bà khẳng định sẽ khởi động tiến trình sửa đổi Hiến pháp trong nhiệm kỳ Thủ tướng của mình.

Đối ngoại-An ninh

Trên mặt trận đối ngoại, bà Takaichi thể hiện rõ ảnh hưởng từ người thầy chính trị của mình - cố Thủ tướng Abe Shinzo. Mượn lại câu nói quen thuộc của ông Abe, bà nói: “Trong bối cảnh quốc tế khó khăn như hiện nay, chúng ta cần đưa nền ngoại giao của Nhật Bản trở lại vị thế trung tâm của thế giới".

Tái khẳng định cam kết với liên minh Nhật-Mỹ, bà Takaichi tuyên bố sẽ tăng cường năng lực quốc phòng và tình báo, cụ thể là nâng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP trong năm tài khóa hiện tại, sớm hơn hai năm so với kế hoạch ban đầu (2027), đồng thời sửa đổi ba văn kiện chiến lược an ninh quốc gia chủ chốt.

Bà đồng thời tuyên bố sẽ cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump "xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa các nhà lãnh đạo và đưa quan hệ Nhật-Mỹ lên tầm cao mới" trong cuộc hội đàm tại Tokyo vào tuần tới.

Đề cập Trung Quốc, bà Takaichi sử dụng ngôn từ tương đối ôn hòa, gọi Bắc Kinh là “người láng giềng quan trọng” và nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại, dù vẫn bày tỏ “quan ngại về các vấn đề an ninh và an ninh kinh tế.”

Đối với Nga, tân Thủ tướng Takaichi khẳng định, chính phủ nước này vẫn cam kết giải quyết vấn đề tranh chấp vùng lãnh thổ phương Bắc/Nam Kuril và hướng tới việc ký kết hiệp ước hòa bình, bất chấp tình hình quan hệ giữa hai nước đang "trong tình trạng phức tạp".

Trái với trọng tâm vận động tranh cử trước đó, chính sách nhập cư chỉ được đề cập ngắn gọn. Bà cho rằng chính phủ cần bảo đảm cân bằng giữa nhu cầu thị trường lao động và lo ngại của xã hội trước sự gia tăng của người nước ngoài cư trú tại Nhật Bản, song khẳng định sẽ "tách biệt rõ ràng với tâm lý bài ngoại.”

Kết thúc bài phát biểu, bà Takaichi kêu gọi tinh thần đoàn kết quốc gia: “Chính trị không phải là hành động đơn phương, mà là cùng nhau nói, cùng nhau bàn luận và cùng nhau quyết định".

Bảo Minh