Pháp luật một số quốc gia về công chức nhà nước Singapore: Trả lương công chức xứng với năng lực và sự cống hiến

Ngay từ những năm đầu lập quốc, Singapore xác định năng lực con người là “tài nguyên chiến lược” của quốc gia. "Yếu tố đơn giản nhất quan trọng nhất cho sự phát triển nhanh chóng của Singapore kể từ 1959? Một cách dứt khoát, câu trả lời của tôi là chất lượng con người" - cố Thủ tướng Lý Quang Diệu từng khẳng định trong bài phát biểu năm 1982. Khi không có tài nguyên thiên nhiên, quốc gia nhỏ bé này chọn đầu tư vào tài nguyên trí tuệ. Hệ thống công vụ Singapore vì thế được thiết kế như một “bộ lọc tinh vi”, chọn lọc và nuôi dưỡng những cá nhân ưu tú nhất cho bộ máy nhà nước.

Tuyển chọn khắt khe: đãi cát tìm vàng

Mọi cánh cửa vào khu vực công ở Singapore đều mở qua những kỳ thi, đánh giá và phỏng vấn công khai, cạnh tranh khốc liệt. Từ năm 1951, Hội đồng Dịch vụ Công (Public Service Commission - PSC) đã được thành lập để bảo đảm tính minh bạch và khách quan trong tuyển dụng.

Các ứng viên được đánh giá không chỉ qua bằng cấp hay điểm số, mà còn bằng tiềm năng lãnh đạo, khả năng giải quyết vấn đề và đạo đức công vụ. Những sinh viên xuất sắc nhất có thể nhận học bổng PSC, được đào tạo trong và ngoài nước, trước khi quay về phục vụ chính phủ.

Theo Tiến sĩ Gillian Koh, Viện Nghiên cứu Chính sách Singapore: “Singapore không tuyển người giỏi nhất cho một công việc cụ thể, mà tìm người có năng lực lãnh đạo để giao cho họ những trọng trách lớn hơn trong tương lai”.

Đãi ngộ xứng đáng: “Liêm chính không thể nghèo”

Khác với nhiều nền hành chính khác, Singapore không xem việc trả lương cao cho công chức là xa xỉ, mà coi đó là đầu tư. Mức lương công chức cao hơn đáng kể so với mặt bằng khu vực tư nhân ở các quốc gia khác, nhưng lại phản ánh đúng giá trị thị trường.

Theo Bộ Tài chính Singapore, lương của các vị trí lãnh đạo trong khu vực công được định theo nguyên tắc: “liêm chính bằng đãi ngộ xứng đáng”. Công chức được trả lương tương đương với 70% mức thu nhập trung bình của người có vị trí tương tự trong khu vực tư.

Nguồn: SCS Singapore

Trong một lần tranh luận trước Quốc hội về mức lương công chức, cố Thủ tướng Lý Quang Diệu từng nói: "Tôi có lẽ là công chức được trả lương cao nhất Khối Thịnh vượng chung nếu xét theo mức lương chính thức. Nhưng tôi có lẽ là một trong những thủ tướng nghèo nhất Khối Thịnh vượng chung nếu xét về thu nhập", ám chỉ đến những khoản thu nhập ngoài lương của các quan chức. Ông cho rằng, việc trả lương chính thức cho công chức một cách xứng đáng và minh bạch là cách để giữ cho họ trong sạch và liêm chính.

“Năng lực phải nuôi dưỡng mỗi ngày”

Không chỉ tuyển chọn người giỏi, Singapore còn không ngừng bồi dưỡng họ. Trường Công vụ Quốc gia (Civil Service College) là nơi đào tạo và tái đào tạo liên tục cho đội ngũ công chức, từ kỹ năng lãnh đạo, công nghệ số đến tư duy chính sách.

Các khóa học về “tư duy hệ thống”, “chính phủ số”, hay “chính sách vì người dân” đều được thiết kế dựa trên nghiên cứu thực tiễn. Bất kỳ ai, dù là lãnh đạo cấp cao hay chuyên viên mới vào ngành, đều phải trải qua đào tạo định kỳ.

Thứ trưởng Bộ Phát triển Quốc gia Tan Kiat How từng nhận xét: “Năng lực không chỉ là điểm khởi đầu của sự nghiệp công vụ, mà là điều chúng ta phải nuôi dưỡng mỗi ngày”.

“Đặt cái chúng ta lên trên cái tôi” - triết lý trong thời đại mới

Khi thế giới bước vào kỷ nguyên phát triển mới, Thủ tướng Singapore Lawrence Wong đã bổ sung cho “nền công vụ dựa trên năng lực” một tầng giá trị mới: tinh thần cộng đồng và phụng sự.

Trong bài phát biểu nhân kỷ niệm 60 năm Quốc khánh Singapore hồi tháng 8, ông Wong nhấn mạnh triết lý “đặt cái chúng ta lên trên cái tôi” (Putting “We” before “Me”); kêu gọi người Singapore, đặc biệt là thế hệ trẻ, đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân, và nhìn nhận năng lực không chỉ là công cụ tiến thân, mà còn là trách nhiệm đóng góp.

Triết lý này phản ánh nỗ lực dung hòa giữa chủ nghĩa meritocracy (chủ nghĩa tinh hoa) với chủ nghĩa cộng đồng (collective ethos) - một bước điều chỉnh cần thiết sau nhiều năm xã hội Singapore chứng kiến sự phân hóa giữa tầng lớp “tinh hoa thành công” và nhóm lao động bình dân.

Đánh giá về tầng giá trị mới này, tờ The Straits Times bình luận: “Singapore cần một chủ nghĩa tinh hoa biết sẻ chia, nơi người giỏi không chỉ được đề cao, mà còn biết nâng đỡ người khác”.

Hệ thống công vụ Singapore là kết quả của hàng chục năm kiên định với triết lý trọng dụng nhân tài, quản trị bằng dữ liệu và duy trì liêm chính. Điều quan trọng hơn cả, như Lý Quang Diệu từng nói: “Con người là tài sản duy nhất mà chúng ta có. Nếu chúng ta đào tạo họ tốt, chúng ta sẽ không bao giờ nghèo”.

Quốc Đạt