Phân cấp, phân quyền cho cấp dưới nhưng không buông lỏng quản lý

Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 14/5. Ảnh: VPQH cung cấp.

Phân cấp, phân quyền nhưng không buông lỏng quản lý

Phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, đây là dấu mốc lịch sử của nền lập pháp Việt Nam vì lần đầu tiên sau gần 80 năm kể từ ngày thành lập nước, trên cơ sở chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội sẽ xem xét quyết định thay đổi mô hình chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, đây cũng là cuộc cải cách thể chế và hành chính toàn diện, mang tính kiến tạo sâu sắc, phản ánh tầm nhìn chiến lược, quyết tâm đổi mới để đất nước đủ điều kiện vững bước vào kỷ nguyên mới. Từ bộ máy hành chính của chính quyền địa phương cồng kềnh, tầng nấc sang hệ thống tinh gọn,với mục tiêu gần dân, sát dân và phục vụ nhân dân tốt hơn…

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: VPQH cung cấp.

Cụ thể, về nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo Luật cơ bản kế thừa luật hiện hành mới ban hành đầu năm, hoàn thiện kỹ thuật lập pháp để đảm bảo tính chính trị, tính pháp lý, yêu cầu quản trị và tạo cơ sở để dẫn dắt luật chuyên ngành tuân thủ, kịp thời sửa đổi, bổ sung. Đây cũng là yếu tố rất cơ bản để quyết định hiệu quả vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp.

Dự thảo xác lập đầy đủ nguyên tắc, phạm vi, chủ thể, nội dung, hình thức, điều kiện để phân cấp, phân quyền, ủy quyền, kèm theo cả cơ chế kiểm soát để đảm bảo phát huy vai trò chủ thể của chính quyền địa phương trong quyết định, thực hiện và chịu trách nhiệm về mọi công việc thuộc thẩm quyền được giao.

Đảm bảo phù hợp tinh thần Nghị quyết 27 của Trung ương về quyền lực Nhà nước là thống nhất nhưng có sự phân công phù hợp giữa các cơ quan, tổ chức thực hiện, về lập pháp, hành pháp, tư pháp, đặc biệt giữa trung ương với địa phương.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trong phân định phân cấp, phân quyền, Ban soạn thảo cùng Ủy ban Pháp luật và Tư pháp rà soát thận trọng, kỹ lưỡng, dự liệu vấn đề có thể phát sinh khi thực hiện liên quan phân cấp, phân quyền để thiết lập cơ chế điều hành sáng tạo, năng động, linh hoạt cho địa phương.

Cụ thể như, trong trường hợp cần thiết thì UBND cấp tỉnh hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh để đảm bảo dòng chảy điều hành thông suốt, không để đình trệ hay gián đoạn. Gắn với trách nhiệm; phân cấp, phân quyền nhưng không buông lỏng, là công cụ đảm bảo quyền, lợi ích chính đáng của nhà nước và người dân.

Chính phủ sẽ ban hành 25 nghị định để kịp thời vận hành chính quyền địa phương 2 cấp

Làm rõ hơn thế nào là “trường hợp cần thiết”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, đó là khi cơ quan chuyên môn hoặc cấp xã không đủ năng lực để thực hiện một nhiệm vụ nào đó; phát sinh những vấn đề khẩn cấp, phức tạp, nhạy cảm vượt quá khả năng giải quyết của cấp dưới; nhiệm vụ đột xuất bất thường cần phản ứng nhanh, kịp thời; là khi Chủ tịch UBND tỉnh xác định có dấu hiệu trì trệ và né tránh; là các tình huống cần điều phối điều hòa liên vùng, liên xã trong trường hợp cấp bách.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

“Nhưng thực tiễn đa dạng, phong phú, nếu không có cơ chế này thì không thể đảm bảo vận hành trơn tru, liên thông, thống nhất, hiệu quả. Điều 5 của Luật Tổ chức Chính phủ cũng có điều khoản để Thủ tướng Chính phủ xử lý trong tình huống cần thiết” – Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định.

Nhấn mạnh những việc phải làm ngay trên nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân cấp, phân quyền như trên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, hiện nay có 177 luật quy định thẩm quyền các bộ trưởng, 152 luật quy định thẩm quyền cụ thể của Thủ tướng, 170 luật quy định rất cụ thể thẩm quyền HĐND và UBND cấp huyện nên buộc phải xử lý.

Cũng theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, qua rà soát có 474 nhiệm vụ trong 104 luật; 249 nghị định, thông tư phân cấp cho chính quyền địa phương 140 nhiệm vụ; phân định lại thẩm quyền cho chính quyền cấp xã 300 nhiệm vụ cùng 90/99 nhiệm vụ (chuyển từ cấp huyện xuống cấp xã) trong luật hiện hành thì cũng phải làm ngay.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, hiện các bộ đang khẩn trương hoàn thiện các dự thảo nghị định, sau khi Quốc hội ấn nút thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Chính phủ sẽ ban hành 25 nghị định để triển khai, kịp thời vận hành chính quyền địa phương 2 cấp và phân cấp, phân quyền, ủy quyền cho chính quyền địa phương...

Diên Hồng