Pha muối mặt của 'Anh hùng xạ điêu'

Mặc dù Anh hùng xạ điêu: Hiệp chi đại giả (gọi tắt là Xạ điêu) đã trở thành phim võ hiệp có doanh thu cao nhất lịch sử điện ảnh Trung Quốc, với hơn 6 tỷ NDT tính đến hiện tại, phim vẫn xếp áp chót trong loạt phim Tết, thậm chí còn thua cả Gấu Boonie: Tái khởi động tương lai (Boonie Bears: Future reborn).

Dòng phim Gấu Boonie được xem như “người gác cổng” của mùa phim Tết. Nếu một tác phẩm không thể vượt qua Gấu Boonie về doanh thu, gần như phải chấp nhận thất bại, ít nhất là trên phương diện thương mại.

Vậy tại sao công thức “diễn viên đình đám + tác phẩm kinh điển + đạo diễn danh tiếng” lại không phát huy tác dụng trong mùa phim Tết?

“Xạ điêu” và cuộc chiến fandom

Nhắc đến Xạ điêu, không thể không nhắc đến từ khóa “fandom”.

Từ việc dẫn đầu tuyệt đối trong giai đoạn đặt vé sớm, đến chuyện fan kêu gọi rạp ưu tiên suất chiếu, rồi những hình ảnh rạp chiếu vắng tanh dịp Tết, thậm chí xuất hiện tin đồn “fan vay tiền mua vé ủng hộ” - tất cả chủ đề xoay quanh phim đều ít nhiều liên quan đến fandom.

Mới đây, hội fan của Tiêu Chiến đã lên tiếng bác bỏ những tin đồn trên. Tuy nhiên, phóng viên Cailianshe News đã phỏng vấn nhiều khán giả ở các thành phố khác nhau và nhận thấy, trong các suất chiếu của Xạ điêu, nhiều ghế ở khu vực không trung tâm đã được đặt chỗ nhưng không ai đến xem.

Dữ liệu từ Maoyan cho thấy tổng doanh thu đặt vé trước của Xạ điêu đạt 350 triệu NDT, trong khi dự báo doanh thu hiện tại chỉ khoảng 647 triệu NDT, tức là vé đặt trước chiếm hơn một nửa tổng doanh thu, con số hiếm gặp trong lịch sử điện ảnh Trung Quốc.

Tiêu Chiến góp công lớn giúp Xạ điêu lập kỷ lục về lượng vé đặt trước.

Chuyên gia điện ảnh Quan Nhã Địch nhận xét: “Ngay cả trong mùa phim Tết, đây cũng là trường hợp quá bất thường, có lẽ là lần thao túng lộ liễu nhất từ trước đến nay. Nhưng mọi người đã quen với chuyện này. Các quản lý rạp chiếu đã sớm nhận ra điều này, nên doanh thu đặt vé trước không ảnh hưởng nhiều đến suất chiếu. Một điều có thể chắc chắn: Tiêu Chiến thực sự có thể gánh 200-300 triệu NDT doanh thu, một con số ấn tượng”.

Dù có lợi thế nhờ lượng vé đặt trước, Xạ điêu vẫn không thể bứt phá khi ra rạp, do không thể tạo ra hiệu ứng truyền miệng tích cực. Dự đoán doanh thu của Maoyan liên tục giảm, từ mức hơn một tỷ xuống còn hơn 600 triệu NDT.

Ngoài ra, điểm đánh giá trên Douban của Xạ điêu cũng cho thấy dấu hiệu rõ ràng của cuộc chiến giữa fan và antifan. Douban - nền tảng đánh giá phim uy tín tại Trung Quốc, dù gần đây bị nghi ngờ về độ tin cậy, vẫn là thước đo tham khảo quan trọng. Phim giảm từ 5,5 xuống 5,3 điểm với hơn 440.000 lượt đánh giá.

Một blog phim viết trên Weibo: “So sánh với các phim có lượng đánh giá tương đương, Xạ điêu có tỷ lệ 1 sao cao hơn mức bình thường đến 13%, trong khi tỷ lệ 5 sao cũng cao hơn khoảng 8%, cho thấy cuộc chiến fandom đã diễn ra ác liệt, với phe anti đang chiếm ưu thế”.

Vì sao lưu lượng không thể thắng trong mùa phim Tết?

Dù sở hữu lực lượng fan đông đảo, lưu lượng của cá nhân vẫn quá nhỏ bé so với quy mô của mùa phim Tết tại Trung Quốc.

Từ năm 2013, doanh thu Tết Nguyên đán đã tăng từ 700 triệu lên 8 tỷ NDT, biến đây thành giai đoạn quan trọng nhất của thị trường điện ảnh Trung Quốc. Trong số 22 phim có doanh thu trên 3 tỷ, một nửa đến từ mùa Tết.

Theo dữ liệu từ Lighthouse, tính đến 19h ngày 4/2, tổng số người mua vé xem phim Tết đã đạt 184 triệu lượt, lập kỷ lục mới. Trong bối cảnh này, dù fan có mua vé nhiều lần cũng khó có thể đấu lại sức mạnh của khán giả đại chúng.

Kể từ năm 2016, tỷ lệ khán giả chỉ xem phim một lần/năm đã tăng từ 48% lên 57%, nghĩa là hơn một nửa người dân Trung Quốc chỉ ra rạp duy nhất một lần mỗi năm. Những khán giả này không bị chi phối bởi fandom, mà chỉ chọn phim theo sở thích cá nhân.

Chia sẻ với Cailianshe News, chuyên gia Quan Nhã Địch nhấn mạnh: “Trong bối cảnh mùa phim Tết, thời gian dài và quy mô lớn, hiểu được tâm lý khán giả chính là một phần của nghệ thuật làm phim. Muốn thành công, phim không chỉ cần chất lượng tốt, mà còn phải đánh trúng mẫu số chung của thẩm mỹ đại chúng”.

Tuy nhiên, sao lưu lượng (Những người có độ nổi tiếng cao trên mạng và trong giới trẻ - PV) lại là con dao hai lưỡi. Một mặt, fan cuồng có thể tạo ra hiệu ứng truyền thông mạnh mẽ, nhưng mặt khác, họ cũng là nguyên nhân khiến bộ phim trở thành “tâm bão” tranh cãi. Đối với các bộ phim Tết, nơi cần chiếm lĩnh sự ủng hộ của đại chúng, sự hiện diện của lưu lượng có thể trở thành điểm trừ.

Lưu lượng: Thành công trên mạng, thất bại ở phòng vé

Cơ chế vận hành của “lưu lượng” và “doanh thu phòng vé” hoàn toàn khác nhau.

Khái niệm “lưu lượng” vốn bắt nguồn từ ngành công nghiệp Internet. Trong những năm gần đây, các ngôi sao nổi tiếng ở Trung Quốc chủ yếu đi lên từ nền tảng video, web drama và show thực tế. Khi một tác phẩm bùng nổ, cỗ máy lưu lượng sẽ tự động vận hành, với lượng xem, doanh số album hay lượng mua vé concert đều trở thành thước đo “độ hot”.

Tuy nhiên, logic này không áp dụng cho điện ảnh.

Trong khi web drama và show thực tế chủ yếu kiếm tiền từ nhà quảng cáo (mô hình B2B), thì điện ảnh phụ thuộc hoàn toàn vào khán giả mua vé (mô hình B2C). Điều này có nghĩa là lưu lượng có thể tạo hiệu ứng truyền thông, nhưng không đảm bảo thành công ở phòng vé. Đặc biệt trong các mùa phim lớn, chính chất lượng phim và làn sóng dư luận mới là yếu tố quyết định doanh thu.

Tiêu Chiến tạo hiệu ứng truyền thông, nhưng không đảm bảo doanh thu "khủng" phòng vé.

Mùa phim Tết 2025 tại Trung Quốc là minh chứng rõ ràng nhất: “Bong bóng lưu lượng” đã bị vỡ. Chuyên gia Quan Nhã Địch kết luận: “Rất nhiều quy luật đang vận hành đồng thời. Cả fandom và nhà sản xuất đều phải rút ra bài học từ Xạ điêu.

Hà Trang

Theo Cailianshe News