PAPI 2024: Cơ hội lịch sử giúp Việt Nam bứt phá

Ghi nhận bước tiến khích lệ trong một số lĩnh vực

Báo cáo Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh năm 2024 (Chỉ số PAPI 2024) được công bố vào sáng ngày 15/4 đã ghi nhận ý kiến của 18.894 người dân được chọn mẫu ngẫu nhiên trên phạm vi toàn quốc. Đây là báo cáo cung cấp kết quả phân tích chuyên sâu về nhiều khía cạnh của quản trị, hành chính công và cung ứng dịch vụ công ở Việt Nam.

Báo cáo cũng cho thấy, chính quyền các cấp trong năm 2024 đã đạt được những bước tiến đáng khích lệ ở một số lĩnh vực trong công tác quản trị địa phương và cung ứng dịch vụ công cho người dân.

Tuy nhiên, những phát hiện từ Chỉ số PAPI 2024 cũng chỉ ra sự khác biệt trong trải nghiệm và cảm nhận của người dân thuộc các nhóm nhân khẩu học khác nhau. Cụ thể, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, người tạm trú và người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa có mức độ hài lòng với hiệu quả quản trị và dịch vụ công thấp hơn so với các nhóm dân cư khác.

PGS. TS Dương Trung Ý - Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh - phát biểu tại sự kiện. Ảnh: NH

Phát biểu tại hội nghị công bố Báo cáo PAPI 2024, PGS. TS Dương Trung Ý - Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh - cho biết: Trong hơn một thập kỷ qua, báo cáo PAPI do Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức đã trở thành sự kiện thường niên được nhiều người mong đợi.

"Kết quả điều tra của PAPI là nguồn dữ liệu, thông tin rất bổ ích để chính quyền rà soát hiệu quả hoạt động của bộ máy, chất lượng dịch vụ công, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch hành động để cải thiện hiệu quả hoạt động của mình” - PGS, TS Dương Trung Ý thông tin.

Cũng theo PGS, TS Dương Trung Ý, năm 2024 Việt Nam đạt được những kết quả tích cực, tăng trưởng GDP đạt 7,09%, thu hút FDI khởi sắc, kinh tế vĩ mô ổn định. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, đại diện Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, sự phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam năm 2024 vẫn còn không ít hạn chế cần phải khắc phục. Bộ máy nhà nước cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả; chất lượng tăng trưởng chưa cao...

Trong năm 2025, Việt Nam đang thực hiện một cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, xây dựng một hệ thống chính trị tinh, gọn, nhẹ, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. PGS.TS Dương Trung Ý nhấn mạnh, cuộc cải cách bộ máy lần này là cuộc cách mạng mang dấu ấn lịch sử, nhằm khắc phục 'điểm nghẽn của điểm nghẽn' đó là thế chế phát triển đã được chỉ ra.

Ông Dương Trung Ý cho rằng: Cuộc cải cách lần này chắc chắn còn nhiều khó khăn thử thách, nhưng đây là quyết định tất yếu, không thể không làm nếu muốn Việt Nam phát triển bứt phá, trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 như mục tiêu đã đề ra.

Cũng đánh giá cao về báo cáo PAPI, bà Reneé Deschamps - Đại biện lâm thời Đại sứ quán Australia tại Việt Nam - cho rằng: PAPI vừa là một công cụ cung cấp bằng chứng phục vụ công tác hoạch định chính sách, vừa là nền tảng để công dân và chính quyền địa phương đối thoại nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương.

"Chỉ số PAPI ngày càng khẳng định sự phù hợp và giá trị đóng góp vào tiến trình tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh của Chính phủ Việt Nam” - bà Reneé Deschamps khẳng định.

Báo cáo cũng chỉ rõ, người dân hài lòng hơn với hiệu quả quản trị và hành chính công năm 2024. Ảnh: NH

Người dân hài lòng với hiệu quả hành chính công

Báo cáo PAPI 2024 cũng chỉ rõ, người dân hài lòng hơn với hiệu quả quản trị và hành chính công năm 2024. Đồng thời nhấn mạnh những cải thiện ở các chỉ số nội dung ‘Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương’, ‘Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công’, ‘Quản trị môi trường’ và ‘Quản trị điện tử’.

Mặc dù đã có những bước tiến quan trọng, báo cáo cũng chỉ rõ dư địa để tiếp tục nâng cao hiệu quả quản trị công nói chung còn rất lớn. Chỉ có 3 trong số 8 lĩnh vực quản trị và hành chính công được PAPI đo lường, gồm kiểm soát tham nhũng trong khu vực công, khả năng tiếp cận và chất lượng dịch vụ hành chính công và dịch vụ công, đạt được điểm số khá từ đánh giá của người dân trên phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, sự khác biệt về mức độ hài lòng với hiệu quả quản trị địa phương vẫn tồn tại giữa các nhóm phân tổ theo giới tính, dân tộc, loại hình hộ khẩu và khu vực sinh sống. Cùng với đó, tham nhũng nổi lên là mối quan ngại lớn nhất của người dân trong năm 2024, với 22,58% số người trả lời khảo sát cho rằng đây là vấn đề hệ trọng cần Nhà nước ưu tiên giải quyết trong thời gian tới, tăng 17% so với năm 2023.

Kết quả PAPI năm 2024 cũng cho thấy, tỷ lệ người dân cho biết họ phải trả chi phí không chính thức hoặc đưa "lót tay" khi sử dụng dịch vụ hành chính công hoặc dịch vụ công đã giảm so với năm 2023. Báo cáo khuyến nghị, chính quyền các cấp tăng cường tính minh bạch trong cung ứng dịch vụ công, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật và bảo vệ người tố cáo ngay sau khi các đơn vị hành chính được sắp xếp lại.

Báo cáo PAPI 2024 cũng nhấn mạnh tác động của các thảm họa liên quan đến khí hậu đối với cảm nhận của người dân về tình hình kinh tế hộ gia đình. Phát hiện từ khảo sát PAPI năm 2024 cho thấy, khi biến đổi khí hậu ngày càng trở nên rõ nét, cảm giác dễ bị tổn thương của người dân nói chung gia tăng, với gần 40% số người trả lời cho biết gia đình hoặc cộng đồng của họ đã chịu tác động trực tiếp từ các hiện tượng thời tiết cực đoan trong năm qua.

Những phát hiện từ khảo sát PAPI năm 2024 cho thấy nhu cầu cấp thiết và cơ hội to lớn của việc thúc đẩy bình đẳng giới, hòa nhập xã hội và khả năng tiếp cận dịch vụ công một cách công bằng thông qua các cải cách quản trị đang được triển khai trong năm 2025, từ những phát hiện đó, bà Ramla Khalidi - Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam - cho rằng: Những phát hiện này gợi mở một lộ trình dựa trên bằng chứng thực tiễn hướng tới nâng cao hiệu quả quản trị công lấy người dân làm trung tâm, đảm bảo những cải cách thể chế hiện nay và tới đây sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho mọi người dân Việt Nam.

Nguyễn Hòa