Ông Trump thắng cử, tỉ giá USD/VND sẽ ra sao trong thời gian tới?

Hai chuyên gia kinh tế đến từ Đại học RMIT Việt Nam nhận định có nhiều biến số đang tác động đến tỉ giá nhưng Ngân hàng Nhà nước sẽ có các biện pháp can thiệp để bình ổn tỉ giá nếu USD tăng quá mạnh, gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế trong nước.

Nhiều biến số

.Phóng viên: Ông đánh giá tỉ giá USD/VND sẽ có những tác động ra sao sau khi ông Trump thắng cử Tổng thống Mỹ?

+ Tiến sĩ Nguyễn Nhật Minh: Việc ông Donald Trump thắng cử có thể tạo ra một loạt phản ứng trong thị trường tài chính, bao gồm các tác động đến tỉ giá USD/VND. Dưới đây là một số yếu tố chủ chốt có thể ảnh hưởng:

Nếu ông Trump áp dụng các chính sách thương mại mạnh mẽ nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc vào hàng nhập khẩu, đồng USD có thể tăng giá do kỳ vọng về tăng trưởng kinh tế nội địa. Điều này có khả năng đẩy tỉ giá USD/VND lên cao do sự tăng giá của USD so với các đồng tiền khác, trong đó có tiền đồng.

Sau khi Tổng thống Donald Trump tái đắc cử, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã thực hiện lần thứ hai cắt giảm lãi suất liên tiếp vào 7-11 với 25 điểm cơ bản (0,25%).

Trước đó Fed cũng đã lần đầu giảm lãi suất vào tháng 9-2024 với mức 50 điểm cơ bản (0,5%). Chủ tịch Fed - ông Jerome Powell khẳng định, các quyết định này được đưa ra dựa trên dữ liệu kinh tế hiện tại và không bị ảnh hưởng bởi kết quả bầu cử.

Tuy nhiên, việc ông Trump tái đắc cử có thể ảnh hưởng đến triển vọng chính sách tiền tệ trong tương lai. Các đề xuất của ông về chính sách tài khóa mở rộng và thuế quan có thể làm gia tăng lạm phát, từ đó ảnh hưởng đến quyết định lãi suất của Fed trong thời gian tới.

Những thay đổi này có thể tác động đến tỉ giá USD/VND, khi đồng USD có khả năng tăng giá so với VND, ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu và dòng vốn đầu tư tại Việt Nam.

Bất kỳ sự kiện chính trị nào, đặc biệt như việc ông Trump thắng cử, đều có thể tạo ra biến động ngắn hạn trên thị trường tài chính. Những biến động này thường là do tâm lý thị trường, khi các nhà đầu tư phản ứng nhanh với thông tin mới.

Tiến sĩ Nguyễn Nhật Minh, giảng viên Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam

.Nhìn trở lại trước khi bầu cử Tổng thống Mỹ, Fed đã cắt giảm lãi suất lãi suất lần đầu tiên sau 3 năm tăng và giữ môi trường lãi suất cao. Đáng lẽ yếu tố này giúp tỉ giá hạ nhiệt, nhưng tại sao tỉ giá USD/VND lại nóng trở lại?

+ PGS.TS Phạm Công Hiệp: Quyết định cắt giảm lãi suất của Mỹ thực sự đánh dấu một sự thay đổi sau một thời gian dài duy trì mức lãi suất cao. Thông thường, khi lãi suất giảm, giá trị đồng USD sẽ yếu đi so với các đồng tiền khác, do nhu cầu nắm giữ USD giảm và dòng vốn có xu hướng chảy sang các thị trường khác có lợi suất cao hơn.

Tuy nhiên, trong thực tế chúng ta thấy rằng mặc dù Fed đã cắt giảm lãi suất vào tháng 9-2024 nhằm điều chỉnh chính sách phù hợp với mục tiêu lạm phát 2%, nhưng tỉ giá USD/VND vẫn tăng.

Điều này đang phản ánh một số yếu tố khác cũng đang chi phối thị trường. Đó là đồng USD vẫn duy trì vị thế là đồng tiền dự trữ an toàn toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thế giới hiện tại có nhiều bất ổn. Các nhà đầu tư vẫn tìm kiếm USD như một nơi trú ẩn an toàn, đặc biệt là trong các giai đoạn kinh tế toàn cầu có nhiều lo ngại.

Tỉ giá USD/VND tăng lên là do tác động kết hợp từ kỳ vọng duy trì lãi suất dài hạn của Fed, nhu cầu USD trong thương mại, vai trò của USD như một tài sản trú ẩn an toàn. Đây là lý do tỉ giá USD/VND vẫn chưa thể hạ nhiệt như mong đợi, bất chấp việc Fed đã có động thái giảm lãi suất trong tháng 9.

Ngân hàng Nhà nước đủ nguồn lực đảm bảo ổn định tỉ giá

.Ông có lo ngại vấn đề tỉ giá lúc này hay không khi nhu cầu ngoại tệ sẽ mạnh mẽ vào cuối năm 2024 khi doanh nghiệp mua nguyên vật liệu chuẩn bị sản xuất cho năm 2025?

+ PGS.TS Phạm Công Hiệp: Việc nhu cầu ngoại tệ tăng mạnh vào cuối năm để chuẩn bị cho chu kỳ sản xuất năm mới là điều thường thấy. Hiện tại có những lo ngại nhất định, nhưng chúng ta có thể được kiểm soát nếu các yếu tố khác không biến động quá mạnh.

Vì Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) có nhiều công cụ để quản lý tỉ giá và ổn định thị trường ngoại hối, đặc biệt khi nhu cầu ngoại tệ tăng mạnh vào cuối năm.

PGS.TS Phạm Công Hiệp, Phó trưởng Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam

Đầu tiên, NHNN có thể sử dụng dự trữ ngoại hối để can thiệp vào thị trường, bán USD nhằm giảm áp lực lên tỉ giá. Việc điều chỉnh tỉ giá trung tâm hàng ngày cũng giúp NHNN linh hoạt ứng phó với biến động thị trường quốc tế và bảo vệ sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Bên cạnh đó, NHNN có thể kiểm soát tín dụng ngoại tệ để hạn chế vay USD cho những lĩnh vực không ưu tiên, đồng thời đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư nước ngoài nhằm cải thiện nguồn cung USD trong nước.

Cuối cùng, điều chỉnh lãi suất VND cũng là một biện pháp quan trọng để tăng sức hấp dẫn của tiền đồng, từ đó giảm nhu cầu nắm giữ USD. Với những chính sách và công cụ này, NHNN có khả năng kiểm soát biến động tỉ giá và giúp doanh nghiệp duy trì ổn định trong hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu.

Vì vậy, mặc dù có những thách thức về nhu cầu ngoại tệ vào cuối năm, nếu các yếu tố kinh tế vĩ mô và chính sách tài khóa được quản lý tốt, tôi tin rằng Việt Nam có thể kiểm soát được các áp lực lên tỉ giá USD/VND.

.Ông đánh giá thế nào về việc tỉ giá vẫn phụ thuộc vào chính sách tiền tệ của Mỹ, và tốc độ hạ lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn như châu Âu, Anh và Nhật. Các tác động này sẽ ảnh hưởng đến tỉ giá trong dài hạn ra sao?

+ Tiến sĩ Nguyễn Nhật Minh: Tiền đồng so với USD và các ngoại tệ khác rõ ràng vẫn bị ảnh hưởng mạnh bởi chính sách tiền tệ của Mỹ, cũng như các ngân hàng trung ương lớn như châu Âu, Anh và Nhật.

Việc Fed điều chỉnh lãi suất không chỉ tác động trực tiếp đến chi phí vốn và dòng vốn đầu tư mà còn làm thay đổi kỳ vọng của nhà đầu tư về sức hấp dẫn của đồng USD so với các đồng tiền khác.

Hơn nữa, việc các ngân hàng trung ương lớn khác như Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Ngân hàng Anh (BoE) và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) cũng điều chỉnh chính sách tiền tệ của họ sẽ tạo ra những ảnh hưởng cộng hưởng lên tỉ giá.

Trong dài hạn, những thay đổi trong chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn sẽ ảnh hưởng đến dòng chảy vốn vào và ra khỏi Việt Nam, từ đó tác động đến tỉ giá. Nếu các nhà đầu tư dự đoán rằng lãi suất sẽ tiếp tục hạ, có thể họ sẽ chuyển vốn sang các thị trường khác, khiến tỉ giá yếu đi.

Ngược lại, nếu các chính sách tiền tệ toàn cầu tạo ra sự ổn định và thu hút vốn vào Việt Nam, điều này có thể giúp giữ tỉ giá ổn định hơn.

Tổng thể, sự phụ thuộc vào chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn là một yếu tố quan trọng mà Việt Nam cần cân nhắc trong chiến lược quản lý tỉ giá và phát triển kinh tế bền vững.

.Lúc này sự tăng nóng của tỉ giá có những tác động gì đến các doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu và người dân? Tỉ giá cao có làm tăng áp lực lạm phát không?

+ Tiến sĩ Nguyễn Nhật Minh: Sự tăng nóng của tỉ giá có những tác động rõ rệt đến cả doanh nghiệp xuất khẩu và nhập khẩu cũng như đời sống của người dân.

Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, tỉ giá cao có thể mang lại lợi ích trước mắt vì doanh thu tính bằng USD sẽ tăng lên khi quy đổi sang VND, giúp cải thiện lợi nhuận. Tuy nhiên, nếu chi phí nguyên vật liệu và sản xuất cũng phải nhập khẩu, doanh nghiệp sẽ đối mặt với áp lực tăng chi phí. Điều này có thể dẫn đến việc các doanh nghiệp phải tăng giá bán sản phẩm, làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu, tỉ giá cao sẽ làm tăng chi phí nhập khẩu, dẫn đến giá thành sản phẩm cao hơn. Điều này có thể khiến doanh nghiệp giảm lượng hàng nhập khẩu hoặc tìm cách chuyển sang nguồn cung ứng trong nước để tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, nếu hàng hóa nhập khẩu là thiết yếu, doanh nghiệp sẽ phải chấp nhận mức giá cao hơn, qua đó ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Đối với người dân, tỉ giá cao có thể dẫn đến việc giá cả hàng hóa, dịch vụ tăng lên do chi phí sản xuất và nhập khẩu tăng. Điều này có thể tạo ra áp lực lạm phát, đặc biệt là với các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và nhiên liệu. Khi giá cả tăng, sức mua của người dân sẽ giảm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và chi tiêu tiêu dùng.

Tóm lại, tỉ giá USD/VND cao không chỉ tác động trực tiếp đến doanh nghiệp xuất khẩu và nhập khẩu mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến người tiêu dùng và nền kinh tế nói chung, với khả năng gia tăng áp lực lạm phát nếu không được kiểm soát hiệu quả.

. Theo ông, NHNN nên có những biện pháp gì để ổn định tỉ giá và cần có những chính sách hỗ trợ nào để doanh nghiệp và người dân vượt qua khó khăn do biến động tỉ giá nếu có?

+ PGS.TS Phạm Công Hiệp: Để ổn định tỉ giá USD/VND trong bối cảnh hiện nay, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) nên triển khai một số biện pháp cụ thể. Thứ nhất, NHNN cần duy trì dự trữ ngoại hối ở mức hợp lý để có khả năng can thiệp kịp thời vào thị trường khi cần thiết. Việc bán USD từ dự trữ ngoại hối có thể giúp điều chỉnh cung cầu và ổn định tỉ giá.

Thứ hai, NHNN nên tiếp tục điều chỉnh tỉ giá trung tâm theo hướng linh hoạt, phản ánh sát hơn những biến động của thị trường quốc tế, qua đó giúp giữ vững niềm tin của nhà đầu tư.

Thứ ba, tăng cường phối hợp giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa để hỗ trợ sự phát triển kinh tế bền vững, tránh tình trạng tăng trưởng nóng có thể dẫn đến lạm phát.

Bên cạnh đó, để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân vượt qua khó khăn do biến động tỉ giá, NHNN có thể triển khai các chương trình hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp xuất khẩu và nhập khẩu chịu ảnh hưởng trực tiếp từ sự biến động này. Việc cho phép doanh nghiệp vay vốn với lãi suất thấp hơn trong thời gian ngắn sẽ giúp họ giảm bớt áp lực chi phí.

Đồng thời, NHNN cũng nên tăng cường tuyên truyền, cung cấp thông tin đầy đủ về biến động tỉ giá và các biện pháp hỗ trợ đến cộng đồng doanh nghiệp và người dân, giúp họ có sự chuẩn bị và điều chỉnh phù hợp trong hoạt động sản xuất và kinh doanh.

Cuối cùng, việc triển khai các chương trình bảo hiểm rủi ro tỉ giá sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến động tỉ giá.

Tất cả biện pháp này không chỉ giúp ổn định tỉ giá mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người dân vượt qua giai đoạn khó khăn, duy trì sự phát triển kinh tế bền vững.

PHƯƠNG MINH