Ông Trump nhắm mục tiêu vào dầu của Iran nhưng vẫn để ngỏ cánh cửa đàm phán

Ảnh: Internet

Nhưng đồng thời, Tổng thống Trump cũng tỏ ra sẵn sàng đàm phán một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran để cho phép nước này "phát triển và thịnh vượng một cách hòa bình" - mà không cần có vũ khí hạt nhân.

"Tôi rất thích một Thỏa thuận hòa bình hạt nhân được xác lập, điều này sẽ giúp Iran phát triển và thịnh vượng một cách hòa bình. Chúng ta nên bắt đầu giải quyết vấn đề này ngay lập tức", Tổng thống Trump đăng trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, một ngày sau khi khôi phục chiến dịch "áp lực tối đa" đối với Iran.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên tại vị, Tổng thống Trump vào năm 2018 đã đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, hay Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA), do Tổng thống Obama đàm phán.

Việc rút khỏi thỏa thuận đi kèm với các lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với ngành dầu mỏ Iran và hoạt động xuất khẩu của nước này đã khiến giảm xuất khẩu dầu của Iran. Tuy nhiên, hơn 1 triệu thùng mỗi ngày (bpd) vẫn tiếp tục được vận chuyển - thông qua đội tàu chở dầu ngầm và mạng lưới giao dịch dầu không rõ ràng.

Trung Quốc là nước hưởng lợi lớn nhất từ việc dầu Iran tiếp cận thị trường. Hầu hết dầu của Iran đã được chuyển đến Trung Quốc kể từ năm 2018. Các nhà máy lọc dầu tư nhân của Trung Quốc là những khách hàng chính của dầu thô bị Iran trừng phạt và hai bên đã thiết lập mối quan hệ thương mại có lợi cho cả hai. Iran được bán dầu thô của mình mà hầu hết các nước khác đều tránh xa, trong khi các nhà máy lọc dầu tư nhân của Trung Quốc, nhận được dầu giá rẻ với mức chiết khấu.

Với Tổng thống Trump, mối quan hệ thuận lợi giữa Iran và Trung Quốc này đang bị đe dọa. Ít nhất là vì trong Bản ghi nhớ của Tổng thống về An ninh Quốc gia (NSPM) tuần này, Tổng thống Trump đã chỉ đạo Bộ trưởng Ngoại giao sửa đổi hoặc hủy bỏ các miễn trừ trừng phạt, đặc biệt là những miễn trừ mang lại cho Iran bất kỳ mức độ cứu trợ kinh tế hoặc tài chính nào, bao gồm cả những khoản liên quan đến dự án cảng Chabahar của Iran.

Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ cũng sẽ "thực hiện một chiến dịch mạnh mẽ và liên tục, phối hợp với Bộ trưởng Tài chính và các cơ quan hoặc cơ quan điều hành có liên quan khác, để đưa xuất khẩu dầu của Iran về 0, bao gồm cả xuất khẩu dầu thô của Iran sang Trung Quốc" theo bản ghi nhớ của tổng thống.

Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Mohsen Paknejad cho biết trong tuần này rằng các lệnh trừng phạt đơn phương chống lại các nước khai thác dầu lớn đang đe dọa sự ổn định của thị trường năng lượng và dầu mỏ toàn cầu cũng như gây tổn hại cho người tiêu dùng trên toàn cầu. Trên thực tế, Chính quyền của Tổng thống Trump đã bắt đầu thắt chặt hoạt động buôn bán dầu mỏ của Iran với Trung Quốc hai ngày sau khi "áp lực tối đa" đối với Iran được khôi phục.

Bộ Tài chính Mỹ đã trừng phạt một mạng lưới quốc tế vì đã tạo điều kiện cho việc vận chuyển hàng triệu thùng dầu thô Iran trị giá hàng trăm triệu USD sang Trung Quốc.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết số dầu này được vận chuyển thay mặt cho Bộ Tổng tham mưu Lực lượng Vũ trang Iran (AFGS) và công ty bình phong bị trừng phạt của họ, Sepehr Energy Jahan Nama Pars (Sepehr Energy).

Các lệnh trừng phạt nhắm vào các thực thể và cá nhân ở nhiều khu vực pháp lý, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), cũng như một số tàu. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết: "Chế độ Iran vẫn tập trung vào việc tận dụng nguồn thu từ dầu mỏ để tài trợ cho việc phát triển chương trình hạt nhân, sản xuất tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái cũng như hỗ trợ các nhóm khủng bố ủy quyền trong khu vực. Mỹ cam kết mạnh mẽ nhắm vào bất kỳ nỗ lực nào của Iran nhằm đảm bảo nguồn tài trợ cho các hoạt động này".

Bất chấp việc Tổng thống Trump đàn áp xuất khẩu dầu của Iran và 1 triệu thùng/ngày nguồn cung dầu thô giá rẻ sang Trung Quốc gặp rủi ro, giá dầu vẫn có xu hướng giảm trong tuần qua do một lựa chọn chính sách đối ngoại khác của Chính quyền Washington - các mối đe dọa thuế quan và tác động tiềm tàng của chúng đối với tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Bình An

OP/REU