Ông Trump muốn Harvard xin lỗi, đe dọa tước quyền miễn thuế

Ông Trump đe dọa tước quyền miễn thuế của Đại học Harvard. Ảnh: Reuters.

Bắt đầu từ Đại học Columbia, Chính quyền Trump đã liên tục chỉ trích các trường đại học trên khắp nước Mỹ về cách họ đối phó với phong trào biểu tình ủng hộ Palestine.

Tổng thống Trump gọi các cuộc biểu tình này là chống Mỹ và bài Do Thái, cáo buộc các trường đại học truyền bá tư tưởng Marxist và "cánh tả cực đoan", đồng thời đe dọa cắt tài trợ và hợp đồng liên bang với các trường không tuân thủ yêu cầu của ông.

Harvard tiếp tục bị đe dọa

Theo Reuters, trong một bài đăng trên mạng xã hội, Tổng thống Trump cho biết đang xem xét việc tước quyền miễn thuế của Harvard nếu trường này tiếp tục thúc đẩy thứ mà ông gọi là "căn bệnh về tư tưởng chính trị, ý thức hệ và ủng hộ khủng bố".

Tuy nhiên, ông không nêu rõ cách thức thực hiện. Theo luật pháp Mỹ, hầu hết đại học được miễn thuế thu nhập liên bang vì là tổ chức phục vụ mục tiêu giáo dục công cộng.

Ngày 15/4, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết Tổng thống Trump muốn Harvard xin lỗi.

"Liên quan đến Đại học Harvard, tổng thống đã nói rất rõ, họ phải tuân thủ luật liên bang. Ông ấy muốn thấy Harvard xin lỗi vì họ đã để xảy ra tình trạng bài xích nghiêm trọng nhắm vào sinh viên là công dân Mỹ gốc Do Thái", bà Karoline Leavitt cho biết.

Bà cáo buộc Harvard và các trường khác vi phạm Tiêu đề VI của Đạo luật Dân quyền, vốn cấm phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc hoặc nguồn gốc quốc gia đối với các tổ chức nhận tài trợ liên ban

Theo Tiêu đề VI, tiền tài trợ liên bang chỉ có thể bị cắt sau một cuộc điều tra kéo dài, các phiên điều trần và thông báo 30 ngày cho Quốc hội, điều mà cả Columbia và Harvard đều chưa trải qua.

Biểu tình tại Cambridge Common kêu gọi Harvard chống lại sự can thiệp của chính phủ. Ảnh: Reuters.

Cuộc đối đầu giữa ông Trump và các trường đại học

Một số giáo sư và sinh viên cho rằng việc đánh đồng các cuộc biểu tình với hành vi bài Do Thái là không công bằng và là cái cớ để tấn công quyền tự do học thuật.

Đại học Columbia đã đồng ý đàm phán về việc thắt chặt các quy tắc biểu tình sau khi chính quyền Trump đe dọa cắt 400 triệu USD tiền tài trợ và hợp đồng, chủ yếu dành cho nghiên cứu y tế và khoa học.

Trong khi đó, Harvard bất tuân. Trong thư gửi chính phủ ngày 14/4, Hiệu trưởng Alan Garber cho rằng các yêu cầu của chính truyền là những "khẳng định quyền lực chưa từng có, không dựa trên luật pháp" và vi phạm quyền tự do ngôn luận theo hiến pháp và Đạo luật Dân quyền.

Vài giờ sau đó, Lực lượng Đặc nhiệm Liên hợp chống Chủ nghĩa Bài Do Thái của chính quyền Trump tuyên bố đóng băng hơn 2 tỷ USD tiền hợp đồng và tài trợ cho Harvard. Tuy nhiên, chính quyền không nêu rõ các khoản tài trợ và hợp đồng bị cắt giảm, Harvard cũng không đưa ra bình luận.

Sau khi đọc thư của hiệu trưởng Harvard, bà Claire Shipman, quyền Hiệu trưởng Đại học Columbia, tuyên bố Columbia sẽ tiếp tục "các cuộc thảo luận thiện chí" và "đối thoại mang tính xây dựng" với lực lượng đặc nhiệm của Bộ Tư pháp.

Bà khẳng định Columbia sẽ từ chối bất kỳ thỏa thuận nào cho phép chính phủ ra lệnh về nội dung giảng dạy, nghiên cứu hoặc tuyển dụng của trường.

Trong khi đó, ngày 15/4, một số trường danh tiếng khác đã công khai ủng hộ lập trường của Harvard trong cuộc đối đầu với chính quyền Trump.

"Princeton đứng về phía Harvard", Christopher Eisgruber, Hiệu trưởng Đại học Princeton, viết trên mạng xã hội, đồng thời khuyến khích mọi người đọc bài phản đối của hiệu trưởng Harvard.

Hiệu trưởng Đại học Stanford, Jonathan Levin, và Hiệu phó Jenny Martinez cũng ra tuyên bố khẳng định sự ủng hộ hoàn toàn dành cho Harvard.

Họ nhấn mạnh rằng các trường đại học cần "giải quyết những lo ngại chính đáng một cách khiêm tốn và cởi mở", nhưng "phá hủy năng lực nghiên cứu khoa học của quốc gia không phải là cách để mang lại sự thay đổi mang tính xây dựng".

Trước đó, ngày 14/4, một nhóm các trường đại học Mỹ, bao gồm Princeton và Đại học Illinois, đã đệ đơn kiện Bộ Năng lượng về việc cắt giảm tài trợ nghiên cứu liên bang trong các lĩnh vực như công nghệ hạt nhân tiên tiến, an ninh mạng và dược phẩm phóng xạ mới.

Ngọc Bích