Ông Trump muốn đóng cửa Bộ Giáo dục Mỹ

“Tôi rất muốn nắm quyền trở lại để làm điều đó. Chúng ta sẽ bãi bỏ Bộ Giáo dục, làm sạch yếu kém về giáo dục của chính phủ, ngăn chặn việc lạm dụng tiền thuế để nhồi nhét vào đầu thanh thiếu niên đủ thứ mà các bạn không muốn”, Tổng thống Trump phát biểu hồi tháng 9.

Năm 1979, Tổng thống Jimmy Carter ký luật biến Bộ Giáo dục thành cơ quan cấp nội các đúng như cam kết mà ông đưa ra lúc tranh cử với Hiệp hội Giáo dục quốc gia Mỹ (một trong số công đoàn giáo viên lớn nhất nước). Trước đây, chương trình giáo dục liên bang do các cơ quan khác phụ trách.

Bãi bỏ Bộ Giáo dục đòi hỏi hành động từ quốc hội. Tổng thống Trump không nói rõ ông sẽ làm vậy bằng cách nào, và tương lai chương trình giáo dục liên bang ra sao?

Công việc của Bộ Giáo dục Mỹ

Một trong số công việc chính của bộ này là quản lý nguồn ngân sách liên bang do quốc hội cấp cho hệ thống cơ sở giáo dục phổ thông (K-12), cũng như chương trình hỗ trợ tài chính và cấp khoản vay phục vụ học tập cho sinh viên.

Với K-12, hai chương trình quan trọng cần ngân sách liên bang là Title I - hỗ trợ con em gia đình thu nhập thấp cùng IDEA - cấp tiền cho trường học để đáp ứng nhu cầu của trẻ khuyết tật. Tất cả đảm bảo Bộ Giáo dục thực hiện được sứ mệnh đem lại quyền tiếp cận giáo dục bình đẳng cho mọi cá nhân.

Thông thường, K-12 nhận khoảng 28 tỉ USD mỗi năm. Nhưng ngân sách liên bang chỉ chiếm khoảng 10% tổng nguồn tài trợ của các trường, phần còn lại đến từ thuế tiểu bang và thuế địa phương.

Mỗi năm, Bộ Giáo dục Mỹ còn phân bổ khoảng 30 tỉ USD cho sinh viên đại học đến từ gia đình thu nhập thấp thông qua chương trình trợ cấp Pell. Danh mục cho vay sinh viên trị giá 1,6 nghìn tỉ USD cũng do cơ quan này quản lý.

Ngoài ra, Bộ Giáo dục còn có vai trò giám sát và tham gia ban hành quy định liên bang. Ví dụ Văn phòng Dân quyền thuộc bộ phụ trách điều tra khiếu nại về phân biệt đối xử tại trường học, một số quy định mà bộ ban hành gần đây đề cập đến xung đột văn hóa.

Dưới thời Tổng thống Joe Biden, Bộ Giáo dục tăng cường bảo vệ sinh viên là người chuyển giới và tham gia soạn thảo quy định xóa nợ khoản vay sinh viên. Tuy nhiên cả hai nỗ lực đều đang mắc kẹt tại tòa án.

Giới chức giáo dục cấp bang lẫn cấp địa phương vẫn nắm giữ quyền lực mà bộ không thể thay thế. Chẳng hạn trong thời kỳ đại dịch, bộ không thể yêu cầu các trường đóng cửa học trực tuyến hay mở cửa học trực tiếp.

Ngân sách liên bang đi kèm điều kiện ràng buộc

Số tiền dành cho loạt chương trình như Title I hay IDEA đi kèm điều kiện ràng buộc: Trường nhận ngân sách phải đáp ứng điều kiện đồng thời báo cáo định kỳ.

Chuyên gia nghiên cứu chính sách giáo dục Frederick Hess (Viện Doanh nghiệp Mỹ) nhận định bãi bỏ Bộ Giáo dục là cách giải quyết nhanh gọn tức thời nhằm giải quyết thủ tục quan liêu, cấp ngân sách liên bang với ít yêu cầu hơn.

Bỏ Bộ Giáo dục không xóa bỏ ngân sách liên bang

Loạt chương trình nhận ngân sách liên bang đã có từ trước khi Bộ Giáo dục được thành lập. Nếu cơ quan này mất đi thì chúng có thể được chuyển sang các cơ quan khác.

Chuyên gia nghiên cứu chính sách tài chính giáo dục Marguerite Roza của Đại học Georgetown nhận định các trường sẽ không bất ngờ mất đi nguồn tài trợ, vì cả đảng Dân chủ lẫn đảng Cộng hòa đều ủng hộ chương trình như Title I.

Viện Brookings chỉ ra trong quá khứ mỗi khi tổng thống đề xuất ngân sách cấp cho Bộ Giáo dục, Quốc hội Mỹ đều phản đối và phân bổ nhiều tiền hơn. Điều tương tự xảy ra lúc Tổng thống Trump nắm quyền ở nhiệm kỳ đầu tiên.

Bỏ Bộ Giáo dục cần đến quốc hội

Cần lưu ý rằng bãi bỏ Bộ Giáo dục đòi hỏi hành động từ quốc hội. Tổng thống Ronald Reagan từng yêu cầu làm vậy nhưng thất bại do không có đủ sự ủng hộ từ giới nghị sĩ.

Ở nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đề xuất sáp nhập Bộ Giáo dục với Bộ Lao động. Cuối cùng đề xuất không thành hiện thực bất chấp đảng Cộng hòa kiểm soát cả thượng viện lẫn hạ viện.

Cục diện đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện tái hiện vào năm sau, nhưng không đảm bảo lần này Tổng thống Trump sẽ thành công.

Cẩm Bình