Ông Trump cảnh báo chọn 'cách tiếp cận khác' đối với xung đột Nga - Ukraine

Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga vào khu dân cư ở Okhtyrka, Ukraine ngày 20-8. Ảnh: Getty Images

Trả lời phỏng vấn qua điện thoại với báo The Kyiv Independent của Ukraine tối 21-8, khi được hỏi về triển vọng đạt được một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine, Tổng thống Trump cho biết: “Tôi có thể nói rằng trong vòng 2 tuần nữa, chúng ta sẽ biết theo hướng này hay hướng khác”. Ông nói thêm: “Sau đó, có lẽ chúng ta sẽ phải chọn một cách tiếp cận khác”.

Tuyên bố này được Tổng thống Trump đưa ra sau Hội nghị thượng đỉnh tại Alaska với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 16-8, cũng như sau cuộc gặp của ông với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky và một số lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng hôm 19-8. Tại đây, ông Trump cho thấy sự thay đổi lập trường, khi nỗ lực thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình bền vững thay vì một lệnh ngừng bắn. Những cuộc gặp đó làm dấy lên hy vọng rằng ông Putin và ông Zelensky có thể trực tiếp gặp nhau tại một hội nghị thượng đỉnh hòa bình, khi cả 2 nhà lãnh đạo ban đầu đều tỏ ra cởi mở với lựa chọn này. Tuy nhiên, Moscow và Kiev tiếp tục đưa ra các điều kiện cho một cuộc gặp như vậy.

Trong khi Tổng thống Trump nỗ lực thúc đẩy khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine, ông Zelensky khẳng định điều kiện tiên quyết là các đồng minh phải thống nhất gói bảo đảm an ninh nhằm ngăn chặn nguy cơ bùng phát trở lại xung đột. Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh: “Chúng tôi cần hiểu rõ kiến trúc bảo đảm an ninh trong vòng 7-10 ngày tới, quốc gia nào sẽ làm gì vào thời điểm nào".

Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky chỉ có thể diễn ra sau khi tất cả các vấn đề quan trọng đã được giải quyết. Theo ông Lavrov, cuộc gặp chỉ có thể xảy ra nếu "mọi vấn đề cần thảo luận ở cấp cao nhất được chuẩn bị kỹ lưỡng trước". Ông Lavrov nhấn mạnh nếu các thỏa thuận tiến tới giai đoạn ký kết, cần phải giải quyết vấn đề tính hợp pháp của người ký ở phía Ukraine. Một điều kiện khác mà ông Lavrov đưa ra là việc rút toàn bộ quân đội nước ngoài khỏi lãnh thổ Ukraine. Ông cho biết, Nga chỉ chấp nhận các bảo đảm an ninh đã được thỏa thuận tại Istanbul vào năm 2022 và gọi các đề xuất khác là những ý tưởng vô ích.

Hôm 21-8, Tổng thống Ukraine Zelensky tuyên bố Kiev không có kế hoạch rút quân khỏi vùng Donbass hoặc thừa nhận bất kỳ sự mất mát lãnh thổ nào. "Nếu nói về việc rút quân khỏi miền Đông, chúng ta không thể làm điều đó", ông Zelensky phát biểu tại cuộc họp báo khi trả lời câu hỏi về khả năng rút quân khỏi vùng Donbass ở miền Đông Ukraine. "Đó không chỉ là vấn đề hiến pháp - mà còn là sự tồn vong của đất nước chúng ta, hệ thống phòng thủ vững chắc nhất và khoảng cách đến các trung tâm công nghiệp của chúng ta", ông Zelensky nói thêm.

Tổng thống Ukraine tin rằng, việc Nga kiên quyết yêu cầu lực lượng Ukraine phải rút toàn bộ khỏi Donbass như một điều kiện then chốt cho một thỏa thuận hòa bình nhằm tuyên bố đây là một "chiến thắng" trong cuộc xung đột. "Về tất cả các vùng lãnh thổ tạm thời bị kiểm soát của chúng tôi, tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng về mặt pháp lý, chúng tôi không công nhận sự kiểm soát này", Tổng thống Ukraine nhấn mạnh.

Tổng thống Zelensky cũng phủ nhận các thông tin cho rằng, trong cuộc gặp với Tổng thống Trump, ông được cho là đã không thẳng thừng bác bỏ ý tưởng trao đổi lãnh thổ với Nga. Tổng thống Zelensky nhắc lại rằng ông sẵn sàng thảo luận trực tiếp các vấn đề lãnh thổ với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc gặp mặt trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo.

Trong khi đó, trong cuộc phỏng vấn với tờ La Repubblica (Italy) hôm 21-8, cố vấn cấp cao của Tổng thống Zelensky, ông Mikhail Podoliak, đã bình luận về những nhượng bộ tiềm năng mà Kiev có thể thực hiện nhằm đạt được một thỏa thuận hòa bình. Theo ông Podoliak, một kịch bản để chấm dứt xung đột Nga - Ukraine là Kiev chấp nhận đóng băng giao tranh dọc các chiến tuyến hiện tại. Ông cho biết, một số vùng lãnh thổ có thể sẽ vẫn “thuộc Nga trên thực tế”. “Tuy nhiên, trên phương diện pháp lý sẽ không ai công nhận những vùng lãnh thổ đó là của Nga”, ông nói và nhấn mạnh Ukraine cần phải nỗ lực rất lớn bằng “các công cụ kinh tế, ngoại giao và những biện pháp khác” để khôi phục các vùng lãnh thổ đó. Ông Podoliak cho biết thêm, trong kịch bản như vậy, Kiev cũng cần được đưa vào một liên minh. “Không phải NATO, nhưng dù sao cũng là một liên minh”, ông nói. Theo ông Podoliak, việc triển khai các lực lượng quân sự tới Ukraine từ “nhiều quốc gia” đang được thảo luận với khoảng 10 nước, đặc biệt là Pháp.

Phản ứng với bình luận ông Podoliak, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tuyên bố Ukraine đang công khai thể hiện rằng nước này không quan tâm đến hòa bình lâu dài với Moscow. Theo Ngoại trưởng Lavrov, những tuyên bố như vậy cho thấy các nhà lãnh đạo Ukraine, với sự hậu thuẫn của các nước phương Tây, đang theo đuổi các mục tiêu trái ngược với nỗ lực chung của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột. Thay vì hướng tới một giải pháp, Ngoại trưởng Lavrov cho rằng Ukraine và các nước ủng hộ muốn làm trầm trọng thêm những nguyên nhân vốn dẫn đến cuộc xung đột bằng cách thành lập các liên minh quân sự chống Nga.

Ông Lavrov cho rằng việc Ukraine từ chối thảo luận về một giải pháp trước khi nhận được các bảo đảm an ninh là nhằm duy trì xu hướng chống Nga ở Kiev. Nhà ngoại giao cấp cao của Nga cũng cáo buộc các nước châu Âu đang cố gắng "phá vỡ" chương trình nghị sự hòa bình bằng cách phớt lờ lợi ích của Nga và đề xuất bảo đảm an ninh cho Ukraine.

AN BÌNH