Nửa năm có khoảng 130 học sinh tự gây thương tích nhập Viện Sức khỏe tâm thần

Thông tin với phóng viên báo chí về chủ đề “Hành vi tự gây thương tích ở vị thành niên và phương pháp ứng phó với stress”, các bác sĩ Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: Chỉ trong vòng 6 tháng qua, viện đã ghi nhận khoảng 130 học sinh có dấu hiệu trầm cảm, tự gây thương tích và phải vào điều trị, con số này gia tăng đáng kể so với trước đây.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Việt Hải, Viện Sức khỏe tâm thần (BV Bạch Mai) ngồi thứ 2 từ trái sang

Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) vừa điều trị cho một nữ học sinh lớp 10, nhiều lần có hành vi tự gây thương tích. Nữ sinh này có bố làm lao động tự do, mẹ làm giáo viên, kinh tế gia đình ở mức trung bình. Cha mẹ nhiều lần cãi vã và xảy ra bạo lực gia đình. Trong khi nữ sinh không thân thiết với chị gái của mình, bố mẹ lại chỉ tập trung vào việc kiếm tiền, không để ý đến cảm xúc của con cái và chỉ quan tâm đến điểm số.

Khi gia đình không phải là điểm tựa tinh thần, nữ sinh thường xuyên cảm thấy áp lực, buồn chán, mệt mỏi, không muốn đến trường hay về nhà. Khi tham gia một số diễn đàn trên mạng xã hội của những thanh thiếu niên gặp vấn đề về căng thẳng, áp lực, nữ sinh rất sợ việc tự dùng dao rạch tay mình. Tuy nhiên, em vẫn mua dao lam, để sẵn trong phòng và thường xuyên nghĩ về nó.

Hành vi tự gây thương tích

Năm học lớp 8, trong một lần bị điểm kém và bị mẹ mắng nặng lời, nữ sinh cảm giác "thất bại" và "tức giận" dâng trào nên đã lấy dao lam rạch lên cánh tay. Nữ sinh cảm thấy mình không những không đau mà còn đỡ căng thẳng, nhẹ nhõm hơn. Dần dần, em tự rạch tay thường xuyên hơn, trở thành phản xạ mỗi khi gặp khó khăn. Độ sâu của vết rạch ngày càng tăng, và nhiều lần em nghĩ rằng mình có thể rạch sâu hơn để tìm đến cái chết, giải thoát khỏi sự đau khổ.

Trong một lần trốn trong nhà vệ sinh để rạch tay, nữ sinh được bạn bè phát hiện và báo cho thầy cô giáo, sau đó được gia đình đưa đi khám bệnh. Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Việt Hải, Viện Sức khỏe tâm thần, cho biết đây chỉ là một trong rất nhiều trường hợp nhập viện, đang gia tăng trong thời gian qua.

Chỉ trong 6 tháng ghi nhận khoảng 130 vị thành niên tự gây thương tích vào điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai

Bác sĩ Hải nói: "Những yếu tố dẫn đến hành vi tự gây thương tích, đầu tiên là yếu tố sinh học, liên quan đến yếu tố gen. Thứ hai là những vấn đề liên quan đến môi trường, như bạo lực gia đình, sang chấn thời thơ ấu. Thứ ba là yếu tố liên quan đến tính cách, hình thành nên những xu hướng khép mình hơn, nội tâm hơn, kỹ năng quản lý cảm xúc cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề liên quan đến căng thẳng, stress còn hạn chế..."

Hành vi tự gây thương tích phổ biến hơn ở những người có vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu... Trong khi đó, lứa tuổi vị thành niên là giai đoạn dễ bị tổn thương, với mức độ bốc đồng và phản ứng cảm xúc tăng cao do phát triển não bộ. Các dấu hiệu nhận biết vị thành niên tự gây thương tích là các em có những vết cào, thâm tím, dấu cắn, đôi khi là vết chữ viết, biểu tượng trên da; mặc áo dài tay, quần dài cả khi trời nóng; thường nói vết thương do tai nạn hoặc tình cờ bị thương; ở lâu trong phòng tắm, phòng ngủ; có khó khăn trong các mối quan hệ với người khác; cảm xúc và hành vi không ổn định, bốc đồng, khó đoán. Bệnh nhân bày tỏ rằng mình bất lực, vô vọng hoặc vô dụng; dần tách biệt với gia đình, bạn bè; học tập giảm sút; có vết máu trên quần áo hoặc ở những nơi lạ; đồ vật sắc nhọn trong nhà bị mất hoặc để không đúng vị trí.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Hoàng Yến, Viện Sức khỏe tâm thần, cho biết hành vi tự gây thương tích có thể bị ảnh hưởng nhiều bởi tính lan tỏa xã hội "Biểu hiện tâm lý của hành vi tự gây thương tích không phải lúc nào cũng xuất hiện khi căng thẳng, khó chịu hay cảm xúc tiêu cực. Rất nhiều khi, bệnh nhân có cảm giác thôi thúc, mong muốn thực hiện hành vi đó để đạt được cảm giác thoải mái, dễ chịu. Đây là đặc điểm đáng quan tâm, chứ không chỉ tập trung vào những vết thương, vết bầm tím hay vết cắt trên da..."

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Hoàng Yến, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai)

Các chuyên gia khuyến cáo rằng vị thành niên là lứa tuổi mà cha mẹ cần quan tâm nhiều hơn. Cần chú ý, nhận diện sự thay đổi của trẻ về tâm lý, vẻ bề ngoài, các mối quan hệ... để có thể hỗ trợ, đồng hành và tạo môi trường an toàn, giúp trẻ dễ dàng chia sẻ cảm xúc mà không bị phán xét hoặc tạo áp lực. Trong trường hợp cần thiết, hãy đưa trẻ đến gặp các chuyên gia tâm lý để được tư vấn ứng phó với stress. Cha mẹ cũng cần khuyến khích trẻ tập thể dục, biết cách kiểm soát cảm xúc của mình, chấp nhận giới hạn của bản thân, thực hiện chế độ ngủ nghỉ hợp lý và tránh sử dụng các chất kích thích.

Văn Hải/VOV1