Nới room tín dụng, tiền gửi tiết kiệm có bị ảnh hưởng không?

Công điện 128/CĐ-TTg ngày 6-8-2025 của Thủ tướng Chính phủ mới đây yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khẩn trương xây dựng lộ trình và tiến hành thí điểm việc gỡ bỏ biện pháp giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng (còn gọi là room tín dụng).

Hoàn thành vai trò lịch sử

Trước đó vào cuối tháng 7 vừa qua, NHNN thông báo rằng, các ngân hàng thương mại có tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2025 đạt từ 80% chỉ tiêu, sẽ được chủ động điều chỉnh tăng thêm dư nợ tín dụng so với mức NHNN đã thông báo.

Điều này cho thấy room tín dụng sẽ có thể tăng trong thời gian tới. Việc nới lỏng giới hạn tăng trưởng tín dụng có thể giúp kích thích nền kinh tế, nhưng nếu không được kiểm soát chặt chẽ, nó có thể gây mất an toàn cho hệ thống tài chính.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thực hiện nhiều biện pháp kiểm soát các ngân hàng thương mại để bảo vệ tiền gửi tiết kiệm của người dân.

Tiến sĩ Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu, Đại học VinUni cho biết, trong giai đoạn từ năm 2010 đến nay, room tín dụng hay chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, đã đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam. Đây được xem là một công cụ hữu hiệu, giúp kiểm soát dòng vốn và ổn định kinh tế vĩ mô trong suốt hơn một thập kỷ qua.

Room tín dụng đã hoạt động như một van điều tiết, ngăn chặn việc cung tiền ra thị trường một cách ồ ạt và khó kiểm soát. Nhờ đó, Ngân hàng Nhà nước có thể kiểm soát chặt chẽ tổng phương tiện thanh toán, tránh được tình trạng tín dụng tăng trưởng quá nóng có thể dẫn đến bong bóng tài sản và lạm phát. Thông qua việc kiểm soát cung tiền, room tín dụng đã giúp ổn định được nhiều chỉ số quan trọng của nền kinh tế.

Mặc dù có vai trò lịch sử quan trọng, room tín dụng cũng đang bộc lộ những vấn đề cần được giải quyết để phù hợp với bối cảnh phát triển mới của nền kinh tế.

Việc phân bổ room tín dụng một cách hành chính đã làm giảm tính cạnh tranh của các ngân hàng thương mại. Các ngân hàng hoạt động hiệu quả, có khả năng thẩm định dự án tốt và nhu cầu vốn lớn có thể bị giới hạn, trong khi các ngân hàng khác lại không tận dụng hết room được giao.

Room tín dụng tạo ra sự không chắc chắn cho khách hàng, đặc biệt là các doanh nghiệp. Ví dụ một doanh nghiệp đang vay vốn cho một dự án theo từng đợt có thể đột ngột bị từ chối giải ngân vào giữa chừng chỉ vì ngân hàng đã hết room. Điều này không chỉ làm gián đoạn kế hoạch kinh doanh mà còn gây khó khăn lớn khi họ phải tìm kiếm nguồn vốn thay thế từ một ngân hàng khác.

"Có thể thấy, mặc dù đã hoàn thành sứ mệnh ổn định kinh tế vĩ mô, room tín dụng hiện đang đặt ra nhiều thách thức mới, đòi hỏi phải có một giải pháp điều hành linh hoạt và phù hợp hơn trong tương lai", tiến sĩ Nguyễn Tú Anh nhấn mạnh.

Đảm bảo an toàn

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup cho biết, việc nới room tín dụng không phải lúc nào cũng dẫn đến mất an toàn, nhưng cần đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ. Hiện nay, tính an toàn của hệ thống ngân hàng gia tăng rất nhiều so với trước.

Vấn đề cốt lõi của hệ thống ngân hàng hiện nay là tỷ lệ vốn chủ sở hữu còn mỏng trong khi nhu cầu tăng trưởng tín dụng lại rất cao. Tuy nhiên, không thể phủ nhận những thành công của ngành ngân hàng Việt Nam trong gần 20 năm qua, đặc biệt là việc duy trì sự ổn định của hệ thống trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng.

Nhờ vào việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế, xử lý hiệu quả nợ xấu, và tăng cường giám sát, hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện tại có một nền tảng vững chắc và an toàn hơn rất nhiều.

Thanh khoản của hệ thống vẫn được đảm bảo, chất lượng nợ xấu được kiểm soát. Việc cải thiện tỷ lệ an toàn vốn là bước đi quan trọng nhất để ngành ngân hàng tiếp tục gánh vác sứ mệnh tăng trưởng và chống chịu tốt hơn trước các biến động trong tương lai.

"Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 14 với yêu cầu áp dụng các chuẩn mực quản trị rủi ro theo Basel III, dù chưa có hiệu lực ngay nhưng đây là một bước đi đúng đắn. Việc này sẽ củng cố "bộ đệm" vốn và tăng quyền lực giám sát của Ngân hàng Nhà nước. Các ngân hàng nào sớm tuân thủ được Basel III nên được ưu tiên nới lỏng về room tín dụng" - ông Thân cho biết.

Tại cuộc họp báo về kết quả hoạt động ngành ngân hàng 6 tháng đầu năm, ông Phạm Chí Quang, vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN cho hay, từ năm 2012, NHNN đã điều hành room tăng trưởng tín dụng, tuy nhiên không có công cụ nào là vĩnh viễn.Thời gian qua, NHNN đã có lộ trình cải tiến đổi mới công tác điều hành chính sách tiền tệ.

Theo đó, trong năm 2024, NHNN đã giao chỉ tiêu tín dụng ngay từ đầu năm cho các tổ chức tín dụng. Đến năm 2025, NHNN đã dỡ bở việc giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các nhóm ngân hàng nước ngoài, các chi nhánh ngân hàng nước ngoài, các ngân hàng liên doanh, các định chế của các tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Như vậy, chỉ còn ngân hàng thương mại trong nước là được giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng.

Đây là lộ trình tiến tới dỡ bỏ hoàn toàn giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới. Tuy nhiên, những hệ lụy quá khứ, khó khăn của hệ thống tín dụng vẫn còn tồn tại. Nên để bãi bỏ giao room tín dụng, NHNN cần có biện pháp, chính sách phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam.

“Mục tiêu đặt ra là làm sao vừa tăng cường tính chủ động của tổ chức tín dụng lại vừa đảm bảo an toàn hệ thống, an ninh kinh tế, kiểm soát được lạm phát", ông Quang nhấn mạnh.

Cũng theo ông Quang, trường hợp bỏ room tín dụng, nguy cơ lãi suất sẽ tăng. Do đó, NHNN sẽ cân nhắc thận trọng, đánh giá tác động chính sách rất kỹ lưỡng để có báo cáo Chính phủ, Thủ tướng về lộ trình dỡ bỏ room tín dụng trong thời gian tới.

PHƯƠNG MINH