Nỗ lực phút chót bất thành, Chính phủ Mỹ khó tránh kịch bản đóng cửa

(Ảnh: Reuters)

Một giải pháp vào phút chót dường như là bất khả thi, vì cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đều chưa cho thấy dấu hiệu nào về khả năng thu hẹp bất đồng. Bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ phải được Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua, nhưng Hạ viện hiện đã dừng họp.

Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện - ông John Thune - cho biết, Thượng viện sẽ bỏ phiếu lại về dự luật ngân sách vào ngày 1/10.

Những bất đồng về ngân sách của Mỹ đã trở nên thường xuyên hơn khi nền chính trị quốc gia này ngày càng bất ổn. Lần này, Đảng Dân chủ khăng khăng rằng bất kỳ dự luật chi tiêu nào cũng phải bao gồm các khoản trợ cấp chăm sóc sức khỏe bổ sung, trong khi Đảng Cộng hòa khẳng định hai vấn đề này nên được giải quyết riêng biệt.

Ông Trump dường như đã đổ thêm dầu vào lửa, khi ông đe dọa sẽ hủy bỏ các chương trình được Đảng Dân chủ ủng hộ và sa thải thêm nhiều nhân viên liên bang nếu chính phủ đóng cửa.

"Chúng tôi sẽ sa thải rất nhiều người", ông nói với các phóng viên. "Họ sẽ là người của Đảng Dân chủ."

Những đợt sa thải như vậy sẽ dẫn đến tình trạng chảy máu chất xám của Chính phủ Mỹ. Hơn 150.000 nhân viên liên bang sẽ bị cắt khỏi biên chế trong tuần này sau khi tham gia chương trình tự nguyện nghỉ việc. Đây là đợt cắt giảm biên chế lớn nhất trong 80 năm. Hàng chục nghìn người khác đã cũng bị sa thải trong năm nay.

Trong thông báo gửi đến những nhân viên sắp bị cho nghỉ việc tạm thời, một số cơ quan - bao gồm Bộ Tư pháp và Cơ quan An sinh Xã hội - đã đổ lỗi cho Đảng Dân chủ về việc đóng cửa chính phủ, vi phạm các quy tắc bảo vệ nhân viên chính phủ khỏi áp lực đảng phái.

Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto của Nevada, một trong ba thành viên Đảng Dân chủ đã bỏ phiếu cho dự luật ngân sách của Đảng Cộng hòa hôm 30/9, cho biết trong một tuyên bố rằng "việc đóng cửa chính phủ sẽ rất tốn kém".

Các cơ quan cũng đã ban hành kế hoạch đóng cửa chi tiết, theo đó sẽ đóng cửa các văn phòng nghiên cứu khoa học, dịch vụ khách hàng và các hoạt động "không thiết yếu" khác, đồng thời cho hàng chục nghìn công nhân nghỉ tạm thời mà không được trả lương. Quân đội, lính biên phòng và những người khác phụ trách các vị trí được coi là "thiết yếu" sẽ vẫn làm việc, nhưng sẽ không được trả lương cho đến khi Quốc hội giải quyết được bế tắc.

Chính phủ đã đóng cửa lần gần đây nhất vào năm 2018 và 2019, trong 35 ngày, do tranh cãi về vấn đề nhập cư. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, đợt đóng cửa này đã khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại 3 tỷ đô la, tương đương 0,02% GDP.

Các hãng hàng không cảnh báo, rằng việc đóng cửa chính phủ có thể làm chậm các chuyến bay, trong khi Bộ Lao động cho biết sẽ không công bố báo cáo thất nghiệp hằng tháng - một thước đo được theo dõi chặt chẽ, thể hiện sức khỏe kinh tế. Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ cho biết sẽ ngừng cấp các khoản vay, và Cơ quan Bảo vệ Môi trường thông báo sẽ tạm dừng một số dự án làm sạch môi trường.

Do không có dấu hiệu thỏa hiệp nào tại Đồi Capitol, vẫn chưa rõ việc đóng cửa chính phủ sẽ kéo dài bao lâu. Quốc hội Mỹ đã đóng cửa chính phủ 15 lần kể từ năm 1981, hầu hết chỉ kéo dài một hoặc hai ngày. Lần gần đây nhất, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, cũng là lần đóng cửa lâu nhất.

Minh Hạnh