Những 'triệu phú chân đất' truyền lửa làm giàu trên vùng cao Mường Khương
Huyện biên giới Mường Khương có 23 dân tộc anh em cùng chung sống. Với xuất phát điểm thấp, Mường Khương từng là huyện nghèo nhất của tỉnh Lào Cai, nhưng nay đã 'thay da đổi thịt' nhờ những mô hình sản xuất giàu khoa học kỹ thuật, ứng dụng số hóa.
Thời gian qua, trong xu hướng chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, nhiều hộ dân ở vùng sâu, vùng xa huyện Mường Khương đã từng bước tiếp cận và ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất, tiêu thụ nông sản, dần trở thành những người “nông dân số”.
“Nông dân số” vùng cao
Những năm gần gây, cứ mỗi khi chuẩn bị vào vụ quýt chính vụ, chị Vàng Thị Hoa ở xã Lùng Khấu Nhin lại tích cực cập nhật hình ảnh vườn quả của gia đình mình lên các trang mạng xã hội.
Những cách làm mới, ứng dụng hiệu quả sức lan tỏa từ các loại hình công nghệ thông tin, trang mạng xã hội, thương mại điện tử, gia đình chị Hoa tiêu thụ quả quýt một cách thuận lợi hơn, thu nhập cũng theo đó ngày càng nâng cao, kể cả thời điểm dịch Covid-19 căng thẳng nhất.

Hình ảnh những nông dân người Mông, người Pa Dí... ở Mường Khương livestream bán hàng đã không còn xa lạ.
Chi Vàng Thị Hoa chia sẻ: "Để lan tỏa hình ảnh, tiếp cận khách hàng tốt hơn, ngay từ khi vườn quýt ra hoa, tôi đã làm video để giới thiệu về cách chăm sóc cây, thu hái thế nào. Vừa để tạo sức hút với người mua, vừa chia sẻ kinh nghiệm với những người làm vườn khác".
Không chỉ là trường hợp cá biệt, thời gian qua, hình ảnh những cô gái, chàng trai người Mông, người Pa Dí... ở huyện biên giới Mường Khương livestream bán hàng trên mạng xã hội, hay các trang thương mại điện tử đã không còn xa lạ. Cách làm này đã mang lại hiệu quả rất tốt trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.
Bên cạnh tiếp cận với công nghệ thông tin, người dân trên địa bàn huyện biên giới tỉnh Lào Cai ngày càng mạnh dạn hơn trong việc thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh hiện đại, tương tác với khách hàng, đáp ứng mong muốn, yêu cầu của khách hàng để nâng cao hiệu quả, làm giàu bền vững.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất, tiêu thụ nông sản ở vùng cao Lào Cai không chỉ dừng lại ở bán hàng qua mạng. Bà con đã dần tiếp cận với những khái niệm như mã QR, sàn giao dịch điện tử, nhật ký nông vụ, hay những phần mềm để điều khiển máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp hàng hóa.
Liên kết để mạnh hơn
Bên cạnh bắt nhịp xu hướng số hóa, người dân Mường Khương, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, ngày càng chú trọng việc liên kết để nâng cao nội lực sản xuất, tạo ra những sản phẩm chất lượng, tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Ở xã Bản Xen, có một câu chuyện cửa miệng của người dân gọi cây chè là cây “không lo phải giải cứu”, vì chỉ có giá cao hay thấp chứ chưa bao giờ lo bị ế phải đổ bỏ. Vùng Bản Xen hay bị mưa đá, gió lốc nhưng chè Tuyết San không hề gãy cành, dập lá như loài cây khác.
Nhắc đến “vua chè” ở Bản Xen không ai không biết ông Vàng Dỉn Lin, thôn Phẳng Tao. Gia đình ông Vàng Dỉn Lin chăm bón theo đúng quy trình kỹ thuật làm chè sạch, chỉ dùng phân hữu cơ, không dùng phân hóa học cho nên đất màu mỡ, cây chè trổ búp to, cho năng suất cao.
Với gần 2 ha chè, mỗi năm vợ chồng ông Lin thu về hàng trăm triệu đồng. Nhờ chè mà 675 trong số 933 hộ dân Bản Sen có việc làm và nguồn thu nhập ổn định, thêm nhiều triệu phú, hộ nông dân sản xuất giỏi, như Nông Văn Trường, Nông Văn Sền...

Ứng dụng hiệu quả khoa học kỹ thuật giúp người dân tộc thiểu số ở Mường Khương cải thiện thu nhập.
Mỗi năm, xã có thêm hàng chục hộ thoát nghèo, cả xã hiện chỉ còn dưới 4% số hộ nghèo đa chiều. Cũng nhờ đó mà Bản Xen cùng với Bản Lầu về đích nông thôn mới sớm nhất huyện Mường Khương, từ năm 2015.
Nói đến phong trào phát triển mô hình trồng chè ở xã Bản Xen cũng không thể không nhắc đến anh Trần Văn Hùng, những năm qua đã cùng người dân địa phương đưa sản phẩm chè Shan đi nhiều nước trên thế giới, cùng khát vọng chinh phục những thị trường khó tính nhất.
Thời gian qua, để nâng cao giá trị sản xuất, gia tăng sức mạnh cạnh tranh, anh Hùng đã chủ động tham gia các HTX chè Mường Khương và HTX chè Bản Sen, từ đó thiết lập liên kết với các hộ dân, hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc, bao tiêu sản phẩm về chế biến và xuất khẩu.
Hiện tại, anh Hùng cùng các cộng sự trong HTX đã có 2 nhà máy chế biến chè chất lượng cao, công suất 60 tấn/ngày và 40 tấn/ngày. “Bình quân mỗi tháng, với 2 vụ thu hái thì một ha chè cho sản lượng khoảng 10 tấn, các hộ sản xuất thu về trên dưới 140 triệu đồng. Chúng tôi đang trong tình trạng cung không đủ cầu. Chè xuất sang Trung Quốc và hơn 10 nước Trung Đông cho doanh thu 6 tỷ đồng/tháng”, anh Hùng nhẩm tính.
Trong những năm qua, mô hình liên kết trồng chè do anh Hùng phát động triển khai đã giúp trên 80 hộ thoát nghèo, giải quyết khó khăn về vốn, vật tư, cây con giống, tạo việc làm ổn định cho hơn 100 lao động tại địa phương. Trung bình mỗi ngày còn có khoảng 15 - 30 lao động thời vụ với mức lương từ 200.000 - 250.000 đồng/người/ngày.
Xây dựng nền tảng vững vàng
Cũng là một trong những tỷ phú ở miền biên viễn Mường Khương, chị Nguyễn Thị Hà, người sáng lập HTX Thịnh Phong, thôn Nà Mạ, xã Bản Lầu đang là người tiên phong trong các hoạt động sản xuất tại địa phương. Với chị, để thuyết phục người dân làm theo thì “mình phải thành công trước”.
Vẫn là những vật nuôi, cây trồng quen thuộc tại địa phương, chị Hà đã có những cách làm sáng tạo để nâng cao giá trị sản xuất. Hiện, sản phẩm dứa tươi là mặt hàng chủ lực, thúc đẩy giảm nghèo, làm giàu của thành viên, người lao động HTX.
Có thể thấy, những năm qua, xác định công tác giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm, huyện Mường Khương đã huy động tối đa các nguồn lực xã hội từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn hỗ trợ khác, từ đó tăng cường triển khai chính sách ưu đãi dành cho hộ nghèo, đẩy mạnh hoạt động tư vấn, kết nối, giới thiệu, hỗ trợ việc làm cho người nghèo.
Huyện cũng đã và đang triển khai các chương trình vay vốn, giải quyết việc làm, phát triển kinh tế. Thực hiện hỗ trợ có hiệu quả các dự án phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng các mô hình giảm nghèo.
Kết quả, trên địa bàn huyện đã hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa hiệu quả như vùng chè trên 5.000 ha, vùng dứa trên 1.500 ha, vùng chuối trên 500 ha, vùng quýt 815 ha ngoài ra còn một số cây trồng đặc sản khác như lúa Séng cù 400 ha, ớt 200 ha.
Rõ ràng, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân tiếp tục phát triển những cây trồng chủ lực, hiệu quả kinh tế cao, ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ thông tin vào sản xuất, kinh doanh, đã và đang giúp đời sống kinh tế của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số ở Mường Khương ngày càng nâng lên.