Những triệu chứng khi trẻ sơ sinh bị viêm phổi

Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Viêm phổi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, tấn công trực tiếp vào phổi và gây viêm. Bệnh có thể do nhiều chủng vi khuẩn gây nên, nhưng phổ biến và nguy hiểm nhất là khuẩn Streptococcus hay còn gọi là phế cầu khuẩn. Theo thống kê viêm phổi gây tử vong ở khoảng 10 – 20% người mắc phải, phần lớn nạn nhân tập trung ở đối tượng người già, trẻ nhỏ và nguy cơ tử vong cao nhất thuộc về nhóm trẻ sơ sinh.

Do lây trực tiếp qua đường không khí, giọt bắn khi tiếp xúc gần, dịch nhầy của người bệnh chứa vi khuẩn… nên viêm phổi thường lây lan rất nhanh và dễ bùng thành dịch. Đối với trẻ sơ sinh có một đường lây truyền nguy hiểm hơn chính là từ người thân xung quanh trẻ thông qua việc hôn, thơm hay nói ghé sát vào miệng trẻ. Lý do bởi liên cầu khuẩn thường trú ngụ trong khu vực hầu họng của người lớn dưới thể ẩn. Ở tình trạng khỏe mạnh, liên cầu khuẩn có thể không gây hại được cho người lớn. Tuy nhiên, khi xâm nhập vào cơ thể trẻ, vi khuẩn gặp điều kiện thuận lợi sẽ phát triển nhanh chóng và gây bệnh cho trẻ. Chính bởi vậy mà đối với trẻ sơ sinh, người lớn nên hạn chế tiếp xúc bằng miệng với trẻ để tránh lây virus, vi khuẩn có hại cho trẻ.

Ngoài ra, một số yếu tố sau đây cũng làm gia tăng nguy cơ mắc viêm phổi ở trẻ sơ sinh:

– Do nhiễm khuẩn hô hấp khi chào đời của trẻ: Cụ thể là thời gian vỡ ối của mẹ tỷ lệ thuận với nguy cơ suy hô hấp, viêm phổi của trẻ. Thời gian vỡ ối càng kéo dài thì nguy cơ nhiễm khuẩn hô hấp càng lớn. Theo thống kê từ các nghiên cứu về trẻ sơ sinh cho thấy có trên 90% trẻ bị viêm phổi khi vỡ ối kéo dài trên 24 giờ. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ sinh mổ thường có hệ hô hấp yếu hơn so với trẻ sinh thường. Lý do bởi khi sinh thường, trẻ phải vượt qua áp lực khi di chuyển qua vùng xương chậu của mẹ, điều này giúp cho nước ối trong miệng được ép hết ra bên ngoài, trong khi trẻ sinh mổ thì không có quá trình này.

– Do chăm sóc: Quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh không đảm bảo điều kiện vệ sinh có thể khiến trẻ tiếp xúc với mầm bệnh qua các đồ vật tiếp xúc.

– Do thời tiết: Trẻ bị viêm phổi có xu hướng gia tăng vào các thời điểm thời tiết chuyển lạnh và vào mùa đông. Không khí lạnh khiến hệ miễn dịch của trẻ bị suy yếu, tạo cơ hội thuận lợi cho vi khuẩn gây hại tấn công.

Viêm phổi là một trong những bệnh hô hấp rất nguy hiểm với trẻ sơ sinh.

Biểu hiện khi trẻ sơ sinh viêm phổi

Viêm phổi sớm

Xuất hiện trước 3 ngày tuổi. Viêm phổi bẩm sinh là 1 phần của viêm phổi sớm, mắc phải trong tử cung và thường xuất hiện ngay sau sinh. Viêm phổi bẩm sinh mắc phải do hít nước ối nhiễm khuẩn, sự nhiễm khuẩn tăng do các màng ối bị gián đoạn, hoặc theo đường máu qua nhau thai. Viêm phổi sớm cũng có thể mắc phải trong lúc sinh do hít nước ối nhiễm khuẩn hoặc vi khuẩn thường trú ở đường sinh dục của mẹ.

Viêm phổi muộn

Xuất hiện sau 3 ngày tuổi. Viêm phổi sơ sinh muộn thường là nhiễm trùng bệnh viện và xảy ra thường nhất ở những trẻ sơ sinh được thông khí, mặc dù nhiễm khuẩn từ đường máu cũng có thể xảy ra.

Biểu hiện thông thường khác

Trẻ sơ sinh viêm phổi có các triệu chứng tương tự như các bệnh lý tai mũi họng thông thường nên rất dễ khiến cha mẹ chủ quan hoặc không thể theo dõi hết các triệu chứng để phòng tránh. Đây chính là lý do khiến nhiều trẻ viêm phổi không điều trị kịp thời sẽ diễn biến nặng, gây tử vong hoặc để lại di chứng sau điều trị. Khi trẻ có bất thường dù nhỏ nhất, cha mẹ cũng cần theo dõi sát sao. Trong trường hợp nhiễm khuẩn hô hấp có đầy đủ hoặc hầu hết các triệu chứng sau đây thì khả năng rất cao trẻ đã bị viêm phổi và cần nhập viện ngay:

Trẻ bị ho từng cơn, ho kéo dài

Ho là dấu hiệu điển hình của nhiều tình trạng nhiễm khuẩn hô hấp, đối với trẻ sơ sinh các cơn ho có thể có những tần suất khác nhau, xong đều có chung đặc điểm là ho từng cơn kéo dài, ho rút cổ, có tiếng rít khi ho... trẻ đỏ mặt, chảy nước mắt khi ho.

Trẻ thở nhanh

Trẻ bị viêm phổi thở rất nhanh, rất gấp. Khi trẻ thở cánh mũi thường phập phồng, quan sát xương sườn co rút khiến hõm lồng ngực, kèm theo đó là các cơn đau ngực khiến trẻ đỏ mặt tía tai.

Sốt, trớ, bú kém

Trẻ có thể bị sốt nhẹ kéo dài hoặc sốt cao từng cơn. Trẻ có thể bị nôn trớ ngay khi đang ho hoặc khi cơn ho vừa kết thúc. Trẻ thường hay quấy khóc, bỏ bú hoặc bú kém. Ngoài ra, trẻ sơ sinh có thể bị tím tái mặt, môi do tình trạng thiếu oxy.

Tóm lại: Viêm phổi là một trong những bệnh hô hấp rất nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh. Ngay từ khi có một số dấu hiệu như ho sốt, cha mẹ cần đưa trẻ tới bệnh viện để kiểm tra ngay. Đặc biệt đối với viêm phổi, phát hiện sớm và điều trị ngay từ giai đoạn đầu của bệnh giúp trẻ tăng cơ hội điều trị khỏi bệnh nhanh hơn và giảm đáng kể những biến chứng viêm phổi có thể xảy ra.

Đối với trẻ sơ sinh khi bị viêm phổi nên được nhập viện điều trị và theo dõi. Với đặc điểm sức khỏe và bệnh lý của trẻ, các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị riêng.

ThS.BS. Nguyễn Thị Anh