Những thói quen bếp núc tránh ngộ độc

"Người nấu ăn tại nhà thường đánh giá thấp nguy cơ nhiễm khuẩn trong bếp", tiến sĩ Siyun Wang, giáo sư kỹ thuật an toàn thực phẩm tại Đại học British Columbia (Canada) cho biết.

Theo nghiên cứu của bà, vi khuẩn như E. coli, salmonella và listeria có thể dễ dàng lây từ thịt sống, trứng và rau quả sang các bề mặt khác như tay nắm tủ lạnh hay vòi nước và có thể tồn tại trong nhiều tuần.

Để tránh nhiễm khuẩn chéo, hãy rửa tay thường xuyên và kỹ lưỡng ít nhất 20 giây dưới vòi nước ấm, rồi lau khô bằng khăn sạch dùng riêng.

Dưới đây là những thói quen cần có để tránh ngộ độc.

Khử trùng bề mặt tiếp xúc

Tiến sĩ Jae-Hyuk Yu, giáo sư vi khuẩn học tại Đại học Wisconsin-Madison, khuyên dùng dung dịch tẩy hoặc xịt chứa cồn để làm sạch các bề mặt cứng, đặc biệt sau khi sơ chế thịt sống.

Khi dùng chất tẩy rửa, hãy đeo găng tay và đảm bảo thông gió tốt. Ông cũng khuyên nên vệ sinh kệ tủ lạnh hàng tháng và duy trì nhiệt độ tủ dưới 4 độ C để hạn chế vi khuẩn phát triển.

Nấu chín thịt

Luôn nấu thịt đạt đúng nhiệt độ trong theo hướng dẫn an toàn. Cụ thể, 63 độ C cho các phần thịt bò, heo, cừu, bê nguyên khối và cá (nghỉ 3 phút sau khi nấu), 71 độ C cho thịt xay, 74 độ C cho thịt gia cầm

Tiến sĩ Yu dùng thớt nhựa thay vì thớt gỗ khi cắt thịt vì thớt gỗ có các rãnh xốp hơn, dễ dàng tích tụ vi khuẩn trong thịt sống, mà rất khó rửa sạch. Tuy nhiên, chuyên gia cũng khuyên dù dùng thớt loại nào, đều cần rửa kỹ bằng nước nóng và xà phòng kháng khuẩn sau khi dùng.

Thay hoặc làm sạch miếng rửa bát và khăn lau thường xuyên

"Miếng bọt biển rửa bát là ổ chứa vi khuẩn", ông Yu cảnh báo. "Nếu dùng nó để rửa dao vừa cắt thịt gà sống, rồi lại dùng để rửa chén khác, bạn đang lây lan vi khuẩn".

Nếu buộc phải dùng miếng bọt biển, hãy làm ướt và quay trong lò vi sóng 1-2 phút mỗi ngày, hoặc rửa trong máy rửa chén có chế độ sấy nhiệt. Ông Yu thay miếng bọt biển mỗi tuần, và cá nhân ông ưa dùng khăn lau có thể giặt nóng và thay hàng ngày.

Rã đông thịt đúng cách

Rã đông thịt ở nhiệt độ phòng rất tiện, nhưng điều này khiến lớp ngoài của thịt dễ rơi vào "vùng nguy hiểm" 4 - 60 độ C - nơi vi khuẩn sinh sôi nhanh, trong khi phần bên trong vẫn chưa rã đông hoàn toàn.

Thay vào đó, hãy rã đông thịt trong tủ lạnh. Nếu cần nấu ngay, có thể dùng lò vi sóng hoặc đặt thịt trong túi kín, ngâm trong nước lạnh và thay nước mỗi 30 phút. Cách này vẫn giữ nhiệt độ an toàn và hạn chế vi khuẩn phát triển.

Không để thức ăn ngoài trời qua đêm

Để thức ăn ở nhiệt độ phòng qua đêm chẳng khác nào "nuôi cấy vi khuẩn", theo một nhà vi sinh vật học và chuyên viên xét nghiệm y học sống tại Idaho, có tài khoản mạng xã hội là Morticia, chuyên chia sẻ các kiến thức khoa học về thực phẩm.

Vi khuẩn có thể tạo ra độc tố ruột (enterotoxin) gây nôn ói và nhiều độc tố này "chịu nhiệt", nghĩa là dù hâm lại, vẫn có thể khiến bạn bị ngộ độc. Morticia cảnh báo đặc biệt với thức ăn giàu tinh bột như cơm và mì, vi khuẩn Bacillus cereus có thể phát triển chỉ sau vài giờ nếu để ngoài.

Nếu cần bảo quản, hãy cho thức ăn vào tủ lạnh trong vòng 2 giờ. Với những bữa ăn kéo dài (như tiệc trong nhà), thức ăn có thể để ngoài tối đa 4 giờ; nhưng trong môi trường nóng như tiệc BBQ ngoài trời, thời gian an toàn sẽ ngắn hơn.

Theo FDA và USDA, thức ăn đã nấu chỉ nên giữ lạnh trong 3 - 4 ngày. Nếu đông lạnh, thực phẩm có thể giữ an toàn trong thời gian rất dài.

Chú ý đến hạn "dùng tốt nhất trước"

"Tuân thủ các hạn sử dụng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để tránh các rủi ro sức khỏe", theo tiến sĩ Alvaro San Millan, chuyên gia vi khuẩn học tại Trung tâm Công nghệ Sinh học Quốc gia ở Madrid.

Một số thực phẩm như đồ ăn vặt đóng gói có thể vẫn dùng được sau ngày hết hạn, nếu chưa mở và được bảo quản đúng cách. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng ngửi hay nếm ra thực phẩm đã hỏng.

"Thức ăn có mùi hoặc vị lạ là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng", ông nói. Nhưng có những loại vi khuẩn, như salmonella, có thể gây bệnh ngay cả khi tồn tại ở nồng độ thấp.

Thông thường, ăn phải thực phẩm có vấn đề chỉ gây khó chịu tiêu hóa nhẹ. Nhưng nếu "xui xẻo" nhiễm vi khuẩn như listeria, salmonella hay độc tố botulinum, bạn có thể gặp nguy hiểm nghiêm trọng.

Đừng nghĩ muối, giấm hay gia vị có thể diệt khuẩn

Từ ngàn xưa, con người đã dùng muối, giấm để bảo quản thực phẩm. Nhưng thêm các thành phần này vào món ăn không có nghĩa là món ăn đó "an toàn khỏi vi khuẩn".

Dù có thể làm chậm quá trình hỏng trong một số điều kiện, như thịt khô hay dưa cải, nhưng điều này không đảm bảo loại trừ vi khuẩn nguy hiểm. Từng có các vụ bùng phát listeria và salmonella từ dưa muối.

Đừng mặc định thực phẩm hữu cơ an toàn hơn

"Không có nhiều khác biệt về mức độ nhiễm khuẩn giữa thực phẩm hữu cơ và thông thường", Morticia cho biết.

Tuy nhiên, nếu mua từ nhà cung cấp địa phương, sẽ giảm rủi ro lây nhiễm. Lý do vì thực phẩm di chuyển qua ít khâu trung gian hơn, đồng nghĩa với việc giảm số lần bị con người hoặc thiết bị tiếp xúc. Hơn nữa thời gian thực phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh hơn.

P.V (t/h)