Những thách thức khi áp dụng AI vào báo chí qua câu chuyện của Financial Times

Trong bối cảnh AI ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong các ngành nghề, FT muốn hiểu rõ hơn về những cơ hội mà công nghệ này có thể mang lại, đồng thời nhận diện và đối phó với những thách thức, mối đe dọa tiềm tàng đối với ngành báo chí truyền thống.

Không dễ tạo nội dung chất lượng và hấp dẫn bằng AI

Bài học đầu tiên mà nhóm AccelerateAI học được trong quá trình thử nghiệm với AI là sự khiêm tốn, khi họ nhận ra rằng không thể ngay lập tức kỳ vọng AI sẽ tạo ra những bản tin vừa mang tính thông tin vừa hấp dẫn một cách tự nhiên. Thực tế, sự phức tạp của việc tạo ra một bài viết báo chí chất lượng, đặc biệt là trong lĩnh vực thông tin chuyên sâu và nhạy cảm như tài chính, không thể dễ dàng được thay thế bằng công nghệ này.

Nhóm đã dành tới 6 tuần để đào tạo một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) với dữ liệu và thuật toán riêng biệt, đồng thời thử nghiệm với các công cụ nhắc để yêu cầu AI viết một bản tin. Tuy nhiên, các bản tin không đạt được sự kết hợp hoàn hảo giữa tính chính xác, chất lượng nội dung và khả năng thu hút độc giả. Kết quả thu được không như kỳ vọng, nhóm đã quyết định không sử dụng chúng.

Nhóm AccelerateAI nhận ra rằng không thể kỳ vọng AI sẽ tạo ra những bài báo hấp dẫn độc giả. Ảnh minh họa: FT

Mặc dù đó là một thất bại, nhưng theo Liz Lohn, trưởng nhóm và giám đốc sản phẩm tại FT, đây lại là một bài học quý giá. “Đó là sự thất bại tuyệt vời nhất, chúng tôi đã học được rất nhiều điều từ nó”, Lohn chia sẻ tại hội nghị Công nghệ truyền thông tương lai hồi tháng 9.

Đối với nhóm AccelerateAI, thất bại này không phải là kết thúc mà là bước khởi đầu trong hành trình tìm kiếm cách thức AI có thể hỗ trợ, thậm chí là nâng cao chất lượng báo chí mà không làm giảm đi giá trị cốt lõi của nó.

Những “ảo giác” khi dùng AI trích xuất dữ liệu lớn

Thí nghiệm tiếp theo của nhóm AccelerateAI là sử dụng AI để trích xuất thông tin từ các tập dữ liệu lớn và khai thác các chi tiết đắt giá để phát triển chúng thành những bài báo đầy tiềm năng. Một trong những câu chuyện mà nhóm lựa chọn để thử nghiệm là vấn đề thu nhập và chi phí của các đại biểu quốc hội. Đây là lĩnh vực mà việc phân tích và khai thác dữ liệu có thể mang lại những thông tin quan trọng, giúp độc giả hiểu rõ hơn về sự minh bạch và trách nhiệm tài chính của các chính trị gia.

Tuy nhiên, như một bài học nữa trong hành trình thử nghiệm với AI, nhóm nhận ra rằng vấn đề lớn nhất vẫn là sự “ảo giác” (hallucination) mà AI tạo sinh thường gặp phải. “Ảo giác” ở đây có nghĩa là AI có thể tạo ra thông tin không chính xác hoặc hoàn toàn bịa đặt, khiến những dữ liệu và bài báo được tạo ra không còn đáng tin cậy. Trưởng nhóm Lohn cho biết: “Ảo giác là một lỗi trong phương tiện truyền thông nhưng lại là tính năng đặc trưng của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM)”. Đây là vấn đề lớn đối với ngành báo chí, vì trong lĩnh vực này, tính chính xác và độ tin cậy của thông tin là yếu tố tiên quyết.

Lohn cũng nhấn mạnh rằng, mặc dù AI gặp khó khăn trong việc tạo ra các nội dung chính xác và chất lượng như mong muốn, nhưng nó có thể hoạt động tốt hơn nếu được sử dụng như công cụ “truyền cảm hứng” thay vì là công cụ sáng tạo nội dung độc lập. AI có thể giúp nhà báo tìm kiếm ý tưởng, đề xuất hướng đi cho bài báo, nhưng vai trò sáng tạo và kiểm chứng thông tin vẫn cần phải được thực hiện bởi con người.

Sam Gould, người đứng đầu bộ phận AI tại FT Strategies, cũng nhận thấy một số thay đổi rõ rệt trong cách thức tiêu thụ và sản xuất tin tức trong thời đại công nghệ. Theo Gould, ba xu hướng đáng chú ý là: tin tức ngày càng trở nên đa phương thức, nghĩa là không chỉ có văn bản mà còn là hình ảnh, video và các dạng thức khác. Độc giả giờ đây tham gia vào các trải nghiệm đối thoại, có thể là qua các nền tảng truyền thông xã hội hoặc ứng dụng tin tức tương tác.

Và cuối cùng, các công cụ tự động hóa, bao gồm AI, đang ngày càng trở thành tác nhân quan trọng trong việc thay đổi cách thức làm báo và cung cấp thông tin đến công chúng. Điều này cho thấy, dù AI có thể mang đến những thách thức, nhưng nó cũng mở ra nhiều cơ hội để cải tiến cách thức truyền tải thông tin trong một thế giới ngày càng số hóa.

Những lợi ích không thể bỏ qua

Trong bối cảnh truyền thông hiện đại, video đang ngày càng trở thành nguồn tin tức trực tuyến phổ biến, đặc biệt đối với nhóm người trẻ, những người ưu tiên tiêu thụ thông tin qua các nền tảng trực quan và tương tác. Sự phát triển của các công cụ hỗ trợ AI đã mở ra những khả năng mới trong việc tạo và kết hợp các dạng nội dung đa phương tiện.

Các công cụ này không chỉ có thể tạo văn bản mà còn có khả năng sản xuất hình ảnh, âm thanh và video, cho phép các nhà xuất bản thử nghiệm và sáng tạo với nhiều định dạng nội dung khác nhau. Điều này đặc biệt quan trọng trong quy trình nội bộ của các tờ báo, bao gồm các công việc như phiên âm, dịch thuật, phân tích sáng tạo, hay thậm chí báo chí dữ liệu.

Một ví dụ thực tế mà Sam Gould chia sẻ là phân tích hình ảnh từ các báo cáo trực tiếp trên thực địa. AI có thể giúp dịch ngay lập tức các biển báo đường phố được viết bằng ngôn ngữ khác, điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của công việc mà còn tạo ra những trải nghiệm tin tức nhanh chóng và tiện lợi hơn cho độc giả. Nhờ vào khả năng nhận diện hình ảnh và ngôn ngữ, AI giúp các nhà báo và nhà xuất bản tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng và chính xác, ngay cả trong các tình huống thực tế đầy biến động và phức tạp.

Gould cũng nhấn mạnh rằng các công cụ AI ngày càng được giao những nhiệm vụ phức tạp hơn, từ việc viết mã lập trình cho đến việc tạo ra các ứng dụng mới, tất cả đều có thể thực hiện với sự can thiệp tối thiểu từ con người. Điều này không chỉ phản ánh sự tiến bộ của AI trong việc hỗ trợ các công việc sáng tạo, mà còn chỉ ra xu hướng AI đang ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển và sản xuất nội dung.

Vì vậy, dù gặp nhiều thách thức, song một điều không thể phủ nhận là AI đang ngày càng thay đổi sâu rộng ngành báo chí. Nó không chỉ mang đến những cơ hội lớn để cải thiện quy trình làm việc và mở rộng các hình thức truyền tải thông tin, mà còn đặt ra những thách thức về đạo đức, chất lượng thông tin và vai trò của con người trong ngành này.

Vì thế, các nhà báo, tổ chức tin tức và các chuyên gia truyền thông cần sẵn sàng tận dụng tối đa các cơ hội mà AI mang lại, đồng thời giảm thiểu những rủi ro có thể phát sinh trong quá trình áp dụng công nghệ này.

Ngọc Ánh