Những mùa cúc họa mi về trên phố

Hằng năm, cứ vào khoảng cuối tháng 10, đầu tháng 11, khi những cơn gió đầu mùa tràn về mang theo cái se se lạnh rất đặc trưng của buổi giao mùa, cũng là lúc thời điểm những đóa cúc họa mi bắt đầu nở rộ, theo gánh hàng hoa của các bà, các chị len lỏi khắp các ngõ phố ở Thủ đô. Suốt khoảng đời niên thiếu, tôi thường giữ thói quen dạo quanh các góc phố hẹp, ngắm nhìn sắc trắng ngọt ngào của các gánh hoa cúc họa mi vào những ngày chớm đông, thấy lòng mình bâng khuâng biết bao nỗi niềm.

Bà tôi, thuở sinh thời, vốn là người rất yêu cúc họa mi. Bà bảo rằng họa mi là giống hoa họ cúc, có hương thơm rất đỗi thanh tao. Khi dần trưởng thành, có dịp đi nhiều nơi, tôi được nghe nhiều hơn về những cái tên của hoa cúc họa mi. Một người bạn sinh sống tại Anh, gọi tên loài hoa này với nghĩa đơn giản là hoa của trẻ em (Baby’s pet). Người bạn cũng nói rằng cúc họa mi xuất hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Pháp, người ta gọi nó là hạt ngọc trai (Marguerite).

Khi hình dung về vẻ đẹp của cúc họa mi, tôi thường nghĩ đến một câu nói: Một bông hoa chẳng cần quan tâm đến việc cạnh tranh với bông hoa khác. Nó chỉ nở hoa thôi. Trong muôn ngàn sắc hoa trên đời, cúc họa mi không hẳn là một loài hoa quá nổi bật, khiến người ta phải trầm trồ, ngưỡng mộ. Tuy nhiên, mọi sự so sánh trong đời đều là khập khiễng. Cúc họa mi, cũng như các loài thực vật, luôn có câu chuyện và thời điểm bừng nở của riêng mình.

Cúc họa mi là loài hoa thân thảo, sở hữu vẻ ngoài mảnh mai nhưng lại ẩn chứa sức sống mãnh liệt. Bông hoa cúc nhỏ xinh với những cánh hoa trắng muốt, phảng phất vẻ tinh khôi, dịu dàng ôm lấy phần nhụy vàng cực kỳ tinh tế. Trái ngược với các loài thực vật vốn e ngại thời tiết lạnh giá, hoa cúc họa mi sẽ bừng nở vào đúng thời khắc đỏng đảnh của tiết trời miền Bắc. Chắc cũng vì lẽ đó mà người ta gọi cúc họa mi là loài hoa báo đông. Đó là nét chấm phá đặc biệt khiến cho phố phường ngày đông trở nên sinh động và dịu dàng đến lạ kỳ.

Vào mùa cúc họa mi bừng nở, có dịp dạo quanh các góc phố Phan Đình Phùng, đường Thanh Niên, hoặc bất kỳ nơi đâu tại Hà Nội, ta dễ dàng bắt gặp được hình ảnh các bà, các chị, các em khoác tà áo dài đủ sắc màu, khẽ khàng ôm bó hoa cúc họa mi giữa không khí se sắt của buổi cuối thu đầu đông để tạo dáng chụp ảnh. Thi thoảng, mấy cơn gió lạnh tràn về thổi tung tà áo dài khiến những bức ảnh càng trở nên sinh động và có hồn hơn. Mùa cúc họa mi rất ngắn, chỉ nở rộ khoảng 3 tuần và nở một lần trong năm. Có lẽ vì thế mà nhiều người không muốn bỏ lỡ những khoảnh khắc đẹp đẽ với loài hoa mộc mạc, đáng yêu này.

Thi thoảng, có dịp quay trở về Hà Nội, đúng vào mùa cúc họa mi bừng nở, tôi thường mang máy ảnh đi loanh quanh các góc phố, để ghi lại những khoảnh khắc đẹp. Vài người bạn trung niên của tôi kể lại rằng trước kia họ vẫn thường đạp xe trên cầu Long Biên cổ kính, trong cái lạnh đầu đông dịu mát, thi thoảng phóng tầm mắt ra những triền đê sông Hồng bát ngát, có thể nhìn thấy được sắc trắng mênh mang của hoa. Đặc biệt, mỗi khi gió từ sông Hồng thổi vào, những vạt hoa lại nghiêng mình mềm mại, tỏa ra hương thơm thuần khiết.

Người Hà Nội vốn nổi tiếng yêu hoa nên mỗi mùa đều tranh thủ chọn mua những loại hoa mình yêu thích. Nhưng dù ngoài phố có bày bán những loài hoa đầy màu sắc, nhiều người vẫn đặc biệt yêu thích một chút khác lạ của những ngày cúc họa mi bắt đầu tràn về trên phố. Từng gánh hoa cúc họa mi như những tia nắng nhỏ, lan tỏa sự dịu dàng của những cơn gió heo may còn sót lại của mùa cũ.

Cúc họa mi vốn dĩ chẳng quá rực rỡ, không mang mùi hương đặc biệt mà giản dị như cách người Hà Nội dành tình yêu cho những góc phố dài quen thuộc. Những ngày có sự xuất hiện của cúc họa mi, từng góc phố đẹp đến dịu dàng. Tôi thường đi dạo giữa các góc phố ngoằn nghèo, ngắm nhìn phố chuyển mùa, cảm tưởng như biết thanh âm ồn ào, xô bồ thường nhật bỗng dịu lại, bình yên hẳn khi bất chợt đâu đó một chiếc xe chở những bó cúc họa mi vừa lắc lư qua phố. Mùa đông đến, dù lang thang ở bất kỳ đâu trong thành phố, khi những cơn gió dìu dịu khẽ thổi ngang vai, hất tung mái tóc rối, bất kỳ ai cũng dễ dàng xao xuyến. Đâu đó giữa màu trời bàng bạc, sắc trắng tinh khôi xuất hiện khiến cho không gian các góc phố bừng sáng, đượm màu lãng mạn.

Nhiều năm tháng trôi qua, tôi đã rời xa Hà Nội, mải mê với cuộc mưu sinh ở vùng đất phương Nam đầy nắng gió. Dẫu thế nhưng mỗi khi có dịp được nhìn ngắm sắc trắng của loài hoa thuần khiết này, trong tôi lại thức dậy những kí ức suốt khoảng đời niên thiếu ở Thủ đô, lại thổn thức nỗi nhớ mùa cúc họa mi cuối thu đầu đông...

Trí Ninh

Lưu Hường