Những mô hình sản xuất bạc triệu 'đuổi nghèo' trên đất Bạc Liêu

Từ bao đời nay, vùng đất ven biển Bạc Liêu không chỉ nổi tiếng với những cánh đồng muối trắng trải dài mà còn được thiên nhiên ưu ái ban tặng những sản vật quý hiếm – trong đó có rau sam biển và muối nâu hồng.

Làm giàu từ hạt muối

Những tài nguyên tưởng chừng mộc mạc ấy đang được “đánh thức” và nâng tầm giá trị, góp phần xóa đói giảm nghèo, làm giàu cho người dân địa phương nhờ vào sự sáng tạo của HTX nông nghiệp sinh thái Hương Rừng, tọa lạc tại ấp 13, xã Vĩnh Hậu, huyện Hòa Bình.

Ra đời vào tháng 5/2024, Hương Rừng là một HTX còn non trẻ. Nhưng chỉ sau thời gian ngắn đi vào hoạt động, HTX đã bước đầu tạo được dấu ấn với 2 sản phẩm chủ lực là trà rau sam biển và muối nâu hồng thảo mộc thư giãn.

Dù đối diện với nhiều khó khăn, hạt muối vẫn là "hạt đuổi nghèo" của người dân Bạc Liêu.

Không dừng lại ở sản xuất, HTX còn triển khai các dịch vụ ăn uống đặc sản, du lịch sinh thái ven rừng và gần đây là liệu pháp thư giãn bằng cá và muối thảo mộc – tất cả đều gắn với tài nguyên bản địa, từ đó nâng cao thu nhập cho thành viên, hộ nông dân liên kết.

Điểm sáng trong hoạt động của HTX Hương Rừng chính là việc nâng tầm giá trị hạt muối truyền thống. Nếu như trước đây, 1kg muối thô chỉ có giá 3.000 – 4.000 đồng, thì nay, qua quá trình nghiên cứu và chế biến, muối đã “lột xác” thành sản phẩm chăm sóc sức khỏe cao cấp, mang lại giá trị kinh tế cao.

Theo đó, muối nâu hồng thảo mộc thư giãn của HTX là kết tinh của muối biển phù sa Bạc Liêu cùng các loại thảo dược như rau sam biển, lá lốt, ngải cứu, lá nhàu, sả, húng quế… Qua phương pháp xông hơi, chườm nóng hoặc ngâm chân, sản phẩm hỗ trợ giảm đau nhức, mất ngủ, lưu thông khí huyết và thải độc cơ thể.

Không chỉ “làm mới” muối, HTX còn biết cách tận dụng vùng sinh thái ven biển để phát triển du lịch cộng đồng. Với hệ sinh thái rừng ngập mặn đặc sắc, nơi đây là điểm dừng chân hấp dẫn cho du khách muốn trải nghiệm ẩm thực từ rau sam biển – một loại rau mọc tự nhiên ven biển, giàu dinh dưỡng và được ví như “rau trường thọ”. Bữa cơm quê đậm đà hương vị biển, cùng trải nghiệm mát xa bằng cá và thư giãn với muối thảo mộc đang dần trở thành “đặc sản” của HTX Hương Rừng.

Thành công từ tư duy mới

Bên cạnh tập trung phát triển sản phẩm, HTX còn mang theo khát vọng lớn hơn: bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đồng thời tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Mỗi sản phẩm của HTX không chỉ là hàng hóa mà còn là thông điệp về sự trân quý thiên nhiên và gìn giữ di sản bản địa.

Ở vùng đất Bạc Liêu đầy nắng gió, nơi nghề muối từng gắn liền với bao cơ cực, thì những hạt muối nay đã mang trong mình một diện mạo mới – vừa truyền thống, vừa hiện đại.

Và chính từ những điều bình dị ấy, HTX Hương Rừng đang cho thấy tiềm năng của kinh tế nông nghiệp sinh thái – nơi tài nguyên bản địa được khai thác bền vững, người dân được trao cơ hội phát triển, và bản sắc văn hóa được gìn giữ qua từng hạt muối, từng cây rau.

Không chỉ có hạt muối, nông dân, HTX ở Bạc Liêu đang thoát nghèo, làm giàu với nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi kết hợp, điển hình như mô hình lúa - cá đang làm nên thương hiệu.

Trên cánh đồng yên bình của xã Vĩnh Phú Đông (huyện Phước Long), mô hình sản xuất kết hợp lúa - cá của ông Nguyễn Văn Trinh đang trở thành câu chuyện truyền cảm hứng về sự đổi mới, sáng tạo và vượt khó của người nông dân miền Tây.

Cách đây 10 năm, cuộc sống của gia đình ông Trinh chỉ gắn bó với cây lúa. Với 7 công đất ruộng, năm nào cũng cặm cụi cày bừa, gieo sạ, thu hoạch nhưng cái nghèo vẫn đeo bám. “Ngày đó chỉ trông vào lúa thì đủ ăn đã là may, chứ làm gì có dư”, ông Trinh nhớ lại.

Mô hình cá - lúa đang giúp nhiều nông dân, HTX ở Bạc Liêu thoát nghèo, làm giàu bền vững.

Không cam chịu cảnh đói nghèo, ông Trinh bắt đầu tìm tòi, học hỏi các mô hình sản xuất tiên tiến qua sách báo, truyền hình và kinh nghiệm của người đi trước. Qua nhiều nghiên cứu và trăn trở, ông quyết định mạnh dạn thử sức với mô hình canh tác kết hợp lúa - cá, dành 2 công đất trong số 7 công sẵn có để thực hiện.

Sau nhiều thử nghiệm, trải qua nhiều thất bại, thành công dần đến khi mỗi vụ ông Trinh thu hoạch khoảng 2 tấn cá, bán với giá dao động từ 60.000 - 70.000 đồng/kg. Trừ chi phí, ông lãi từ 40 - 50 triệu đồng từ cá, chưa kể nguồn thu từ lúa và hoa màu.

Với tổng thu nhập gần 100 triệu đồng mỗi năm, gia đình ông Trinh không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên khá giả. Mô hình sản xuất thông minh, bền vững của ông đang được nhiều nông dân trong xã đến tham quan, học hỏi.

Liên kết để mạnh hơn

Câu chuyện của ông Trinh là minh chứng sống động cho tinh thần dám nghĩ, dám làm và vai trò quan trọng của sự linh hoạt trong chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp hiện đại.

Bên cạnh sự linh hoạt chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thành công trong nông nghiệp của tỉnh Bạc Liêu còn đến từ ý thức trong liên kết sản xuất của người nông dân, với sự hình thành của hàng loạt HTX điển hình, như trường hợp của HTX nông nghiệp sinh thái Hương Rừng kể trên hay như HTX Nông nghiệp Vĩnh Cường.

Những năm qua, HTX Vĩnh Cường luôn là cái tên được nhắc đến như một mô hình tiêu biểu trong chuyển đổi sản xuất tại xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình. Trên cánh đồng của HTX, theo định kỳ, máy bay không người lái phun thuốc trừ sâu sinh học theo công nghệ Nhật Bản.

Anh Lê Văn Mười, một hộ thành viên HTX chia sẻ: “Nhờ HTX, mỗi ha lúa của tôi lời thêm 6-7 triệu đồng so với sản xuất truyền thống. Cả nhà tôi mấy năm trước còn trong diện cận nghèo, giờ thì đã dựng được nhà mới, con cái học hành đàng hoàng”.

Không dừng lại ở đó, HTX Vĩnh Cường còn mở các lớp tập huấn kỹ thuật trồng lúa thông minh, thích ứng với hạn – mặn cho thành viên và nông dân xung quanh. Trung bình mỗi năm, HTX tổ chức từ 5 - 7 lớp, mỗi lớp từ 30 - 50 học viên, góp phần lan tỏa kiến thức nông nghiệp hiện đại đến tận cơ sở.

Tại xã Vĩnh Lộc A (huyện Hồng Dân), HTX Ba Đình là một trong những mô hình kết hợp trồng lúa – nuôi tôm hiệu quả.

HTX Ba Đình hiện có hơn 600 ha diện tích sản xuất, mỗi năm cung ứng đầu vào cho khoảng 300 hộ dân và tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho gần 80% sản lượng của thành viên. Thu nhập bình quân của hộ thành viên đạt trên 65 triệu đồng/năm, nhiều hộ thoát nghèo bền vững.

"Nhờ HTX mà tôi không còn phải lo đầu ra cho lúa hay tôm. Mùa nào cũng có người đến thu mua tận ruộng, giá cả ổn định hơn rất nhiều," bà Nguyễn Thị Hạnh, một hộ thành viên HTX chia sẻ.

Những thành công của khu vực kinh tế hợp tác, HTX trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu đến từ chính sách hỗ trợ của ban ngành tỉnh, đặc biệt là sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bạc Liêu.

Điển hình, đầu năm 2025, Liên minh HTX Việt Nam và UBND tỉnh Bạc Liêu đã ký kết chương trình phối hợp phát triển kinh tế tập thể và HTX giai đoạn 2025–2030, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế hợp tác tại địa phương.

Chương trình hợp tác tập trung vào 5 nội dung trọng tâm gồm tuyên truyền chính sách phát triển kinh tế hợp tác, thành lập mới và nâng cao chất lượng HTX. Kết nối tiêu thụ sản phẩm, đào tạo nguồn nhân lực và hỗ trợ tiếp cận nguồn lực phát triển.

Mục tiêu đặt ra là mỗi năm tỉnh thành lập từ 20 - 25 HTX mới, trong đó 75% là HTX nông nghiệp, 25% là HTX phi nông nghiệp; thu hút tối thiểu 3,5% dân số tham gia HTX hoặc tổ hợp tác, đồng thời đảm bảo 100% HTX trên địa bàn trở thành thành viên của Liên minh HTX tỉnh.

Nam Phong