Những lý do khiến công tác dân số năm 2024 chỉ hoàn thành 1/3 chỉ tiêu được giao

Đây là những thông tin được Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) ông Lê Thanh Dũng thông tin tại Hội nghị Tổng kết công tác Dân số năm 2024, triển khai kế hoạch năm 2025 diễn ra hôm nay 27/12 tại Hà Nội. PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương - Thứ trưởng Bộ Y tế dự và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Nhiều khó khăn, thách thức trong công tác dân số

Theo Cục trưởng Cục Dân số, năm 2024, công tác dân số đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, đó là hoàn thiện hồ sơ đề xuất xây dựng Luật Dân số để Báo cáo Chính phủ xem xét đưa vào chương trình xây dựng Luật năm 2025. Cùng đó, là một số văn bản khác liên quan đến công tác tham mưu, xây dựng thể chế, chính sách về dân số.

Nhiều địa phương đã tham mưu và được hội đồng nhân dân thông qua và ban hành Nghị quyết về chính sách dân số, chính sách khen thưởng, khuyến khích, hỗ trợ cho tập thể, cá nhân và chế độ chính sách cho cán bộ làm công tác dân số của địa phương.

PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương - Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Các hoạt động chuyên môn về truyền thông giáo dục, cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi được thực hiện đồng bộ từ trung ương đến địa phương tạo sự lan tỏa tốt tới cộng đồng, người dân.

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng cho rằng, công tác dân số năm 2024 tiếp tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của lãnh đạo Bộ Y tế.

Đội ngũ công chức, viên chức làm công tác dân số các cấp đã chủ động, tích cực tham mưu cho lãnh đạo Bộ Y tế, cấp ủy chính quyền địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp, công tác dân số đã đạt được một số kết quả nhất định, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

"Mặc dù với sự cố gắng của cả hệ thống làm công tác dân số từ Trung ương đến địa phương, tuy nhiên, theo tổng hợp báo cáo từ các tỉnh, thành phố cho thấy, công tác dân số chỉ hoàn thành 1/3 chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ như đã kể trên. Các chỉ tiêu chuyên môn mới chỉ hoàn thành 1/8 chỉ tiêu đó là tổng số người mới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại"- Cục trưởng Lê Thanh Dũng nói.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương và các đại biểu tại hội nghị.

Cùng đó công tác dân số còn nhiều khó khăn thách thức như: Trong 3 năm liên tiếp, mức sinh trên toàn quốc giảm dưới mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ), cụ thể năm 2023 là 1,96 con/phụ nữ con, ước tính năm 2024 giảm còn 1,91 con/phụ nữ, đây là mức giảm thấp nhất trong lịch sử và dự báo xu hướng sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Mất cân bằng giới tính khi sinh mặc dù đã giảm nhưng vẫn ở mức cao (ước năm 2024 là 112/100). Vấn đề về nâng cao chất lượng dân số, phát huy vai trò và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi thích ứng với già hóa dân số; vấn đề truyền thông vận động và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình cho người dân còn nhiều bất cập.

Nguồn lực cả trung ương và địa phương đầu tư, bố trí cho các hoạt động của công tác dân số thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu để triển khai thực hiện các nhiệm vụ về dân số trong tình hình mới. Bộ máy tổ chức làm công tác dân số tại Trung ương cũng như địa phương có sự thay đổi...

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng phát biểu tại hội nghị.

Các địa phương tham mưu trình HĐND tỉnh, thành phố ban hành Nghị quyết về chính sách dân số, chế độ cho cán bộ làm công tác dân số

Phát biểu tại hội nghị, thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương biểu dương những nỗ lực và kết quả mà ngành dân số đã đạt được trong năm 2024 và những năm vừa qua.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, năm 2025 là năm cuối cùng thực hiện kế hoạch 5 năm 2021-2025, là năm cuối thực hiện giai đoạn 1 của Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030.

Để từng bước tìm ra các giải pháp quyết liệt cho năm 2025 và những năm tiếp theo nhằm đạt các chỉ tiêu kế hoạch, nhiệm vụ được Chính phủ giao, đặc biệt là về những vấn đề mới, những vấn đề mang tính bước ngoặt của công tác dân số Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW và Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, Thứ trưởng đề nghị các bộ, ngành là thành viên Ban Chỉ đạo Quốc gia về Dân số và Phát triển chỉ đạo các đơn vị được giao làm đầu mối đẩy mạnh việc thực hiện chương trình phối hợp về công tác dân số đã ký kết giai đoạn 2021-2025.

Đối với Cục Dân số, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương yêu cầu Cục tập trung mọi nguồn lực hoàn thiện thể chế, cụ thể là hoàn thành dự thảo Luật Dân số để trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 10 (năm 2025) nhằm đưa Nghị quyết 21-NQ/TW đi vào thực tiễn cuộc sống.

Chủ động xây dựng 03 đề án được giao tại Nghị quyết số 68 NQ/CP ngày 9/5/2024 của Chính phủ trình cấp có thẩm quyền... Phối hợp với các cơ quan/đơn vị liên quan trong việc bố trí nguồn lực cho công tác dân số để bảo đảm cho việc thực hiện 12 chương trình, đề án về dân số đã được Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt...

Quang cảnh hội nghị.

Khẩn trương hoàn thiện dự thảo hướng dẫn thực hiện công tác dân số năm 2025 gửi các địa phương; tập trung chỉ đạo điều hành, hướng dẫn, đôn đốc hỗ trợ các tỉnh/thành phố huy động nguồn lực cũng như chuyên môn nghiệp vụ về dân số nhằm thực hiện tốt các chỉ tiêu về dân số theo kế hoạch đề ra năm 2025 và giai đoạn 2021-2025.

Đối với các tỉnh, thành phố, Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế tham mưu trình HĐND Nghị quyết về chính sách dân số, chế độ cho cán bộ làm công tác dân số. Chủ động thực hiện sơ kết các Kế hoạch, chương trình, đề án về dân số được UBND tỉnh phê duyệt để đề xuất điều chỉnh cũng như tiếp tục tham mưu triển khai thực hiện trong giai đoạn 2026-2030. Chủ động việc đề xuất với cấp ủy đưa các chỉ tiêu về dân số vào nghị quyết đại hội đảng các cấp ở địa phương.

Đề nghị Sở Y tế phối hợp với các sở, ngành liên quan trình UBND tỉnh, thành phố bố trí đủ nguồn kinh phí của địa phương để triển khai công tác dân số theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 820/QĐ-TTg ngày 28/5/2021 để bảo đảm thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu về dân số đề ra.

Đề nghị Sở Y tế tham mưu UBND tỉnh tiếp tục ổn định tổ chức, bộ máy, cán bộ làm công tác dân số ở cấp tỉnh, huyện, xã đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với tình hình mới, đồng thời bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của cấp ủy, chính quyền và sự quản lý chuyên môn, nghiệp vụ. Chú trọng công tác đào tạo tập huấn, động viên toàn thể đội ngũ cán bộ làm công tác dân số phát huy tinh thần vượt khó vươn lên hoàn thành nhiệm vụ.

Phó Cục trưởng Cục Dân số Hoàng Thị Thơm báo cáo tại hội nghị.

Cùng đó, đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động, làm cho đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số và phát triển lan tỏa, thấm sâu trong nhận thức của các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội trong việc chuyển hướng chính sách dân số từ tập trung vào kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Thúc đẩy phong trào nhân dân thực hiện mỗi gia đình sinh đủ hai con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc, không lựa chọn giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số về cả thể chất, trí tuệ và tinh thần...

Thái Bình/Ảnh: Trần Minh