'Những khoản chi tiêu buồn cười' của chính phủ Mỹ Elon Musk có thể cắt giảm

Sau khi giành chiến thắng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024, Tổng thống đắc cử Donald Trump công bố lựa chọn CEO Tesla Elon Musk và cựu ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy đứng đầu một ban tư vấn chống lãng phí cho chính phủ, gọi là "Ban Quản lý hiệu quả chính phủ" hay DOGE. Tại bộ phận này, vai trò của ông Musk và ông Ramaswamy có thể bao gồm việc đưa ra lời khuyên cho ông Trump về các lĩnh vực cần cắt giảm chi tiêu, sau đó quốc hội Mỹ sẽ cần phê duyệt.

Ông Musk từng nói trong một cuộc vận động tranh cử cho ông Trump, rằng sẽ xác định ít nhất 2 nghìn tỷ USD để cắt giảm, tương đương gần một phần ba tổng chi tiêu của chính phủ Mỹ, bao gồm các chương trình an ninh hưu trí bắt buộc.

Ông Trump cho biết công việc của DOGE sẽ kết thúc "muộn nhất là ngày 4/7/2026". Mặc dù chưa rõ bộ phận này sẽ đưa ra tư vấn gì, nhưng trước đây ông Trump từng đề xuất những cắt giảm khá gây tranh cãi về việc đóng cửa các cơ quan chính phủ, chẳng hạn như Bộ Giáo dục, để giảm tình trạng lãng phí. Ông Ramaswamy đồng tình với quan điểm đó, lên tiếng ủng hộ việc đóng cửa nhiều cơ quan khác nhau, bao gồm IRS (cơ quan thuế vụ Mỹ) và FBI (cục điều tra liên bang).

Trong bối cảnh bài toán ngân sách liên tục bủa vây chính phủ Mỹ trong những năm gần đây, một số trang tin và báo cáo Mỹ dẫn ra những khoản chi tiêu "ví dụ" có thể được cho là lãng phí này.

(Ảnh minh họa)

659 tỷ USD tiền lãi từ nợ quốc gia

Theo báo cáo của Thượng nghị sĩ Mỹ Rand Paul về tình trạng lãng phí của chính phủ Mỹ năm 2023, nợ quốc gia Mỹ tiếp tục tăng vọt, từ khoảng 30 nghìn tỷ USD vào năm ngoái lên khoảng 34 nghìn tỷ USD hiện nay. Một trong nhiều vấn đề khi gánh một gánh nặng nợ lớn như vậy là khối lượng tiền khổng lồ cần phải chi cho khoản lãi suất. Bộ Tài chính Mỹ theo đó chi 659 tỷ USD trong năm tài chính 2023 chỉ để trả lãi.

Vấn đề được cho là sẽ không kết thúc trong thời gian ngắn. Văn phòng ngân sách quốc hội Mỹ dự đoán rằng nước này sẽ có thêm trung bình 2 nghìn tỷ USD nợ hàng năm trong thập kỷ tới, tương đương tăng thêm hơn 5 tỷ USD nợ mỗi ngày.

6 triệu USD để thúc đẩy du lịch Ai Cập

Các khoản chi tiêu ở nước ngoài ở Mỹ từ lâu cũng được bàn đến khi đề cập vấn đề chi tiêu hiệu quả. Một ví dụ được nêu ra trong báo cáo của ông Paul là chính phủ liên bang năm 2023 chi 6 triệu USD để thúc đẩy du lịch ở Ai Cập. “Cho đến nay, Mỹ chi hơn 100 triệu USD cho du lịch Ai Cập. Tiếp theo là gì? Xây dựng lại các kim tự tháp? Rõ ràng là quốc hội và các cơ quan mà họ tài trợ nghĩ rằng kho bạc của chúng ta là một cái hố không đáy", báo cáo viết.

Các chương trình đào tạo

Các chương trình đào tạo nội bộ nhỏ lẻ cũng có thể bị đem ra mổ xẻ trong quá trình cắt giảm ngân sách. Một ví dụ mà báo cáo của ông Paul đưa ra đặt câu hỏi là chương trình đào tạo nhân viên của Bộ An ninh nội địa Mỹ, trong một hội thảo do liên bang tài trợ vào năm ngoái, tập trung vào “các chiến lược hiệu quả để xây dựng và duy trì sự an toàn tâm lý, cho phép các cá nhân trở thành phiên bản chân thực và tốt nhất của họ”.

Sự kiện của một nhóm chống lãng phí chính phủ.

Các khoản chi liên quan đến COVID-19

Những khoản chi liên quan đến đại dịch COVID-19 cũng có thể được rà soát lại. Theo báo cáo của Paul, 38 triệu USD năm 2023 được chính phủ Mỹ trao cho những người đã chết, trong các khoản thanh toán liên quan đến COVID-19 từ chính phủ liên bang. 1,3 triệu USD trong số tiền đó được trao cho 30 cá nhân đã chết ít nhất một năm.

Báo cáo này cho rằng ngay từ đầu, nguồn tài trợ cứu trợ COVID-19 đã có nhiều lỗ hổng trong quản lý và minh bạch, ảnh hưởng đến số tiền của người nộp thuế.

8.395 USD cho một bể tôm hùm

Những khoản mua sắm gây tranh cãi của các bộ ngành cũng có thể là một nội dung khác được đem ra mổ xẻ. Báo cáo đưa ví dụ, Bộ Quốc phòng Mỹ từng chi trả mua một bể tôm hùm trị giá 8.395 USD, được cho là để cải thiện chế độ ăn uống của quân nhân.

"Điều đáng lo ngại về giao dịch mua này không phải là con số mà là những gì nó đại diện. Chắc chắn rằng vô số giao dịch mua khác như thế này diễn ra hàng ngày trong quân đội. Và tất cả những thứ xa xỉ đó cộng lại có thể trở thành những gì".

Quỹ cho các chương trình hết hạn

Theo News Nation Now, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ gần đây phát hiện ra rằng quốc hội đã cung cấp 516 tỷ USD tiền phân bổ trong năm tài chính 2024 cho các chương trình đã hết hạn theo luật liên bang.

Báo cáo cho biết "gần hai phần ba (320 tỷ USD) trong số 516 tỷ USD đó được cung cấp cho các hoạt động có ủy quyền đã hết hạn hơn một thập kỷ trước".

Vào năm 2023, số tiền tài trợ cho các chương trình hết hạn là 519 tỷ USD.

Lỗi thanh toán

Theo Văn phòng Trách nhiệm Giải trình của Chính phủ, chính phủ Mỹ mắc lỗi thanh toán trị giá 247 tỷ USD trong năm tài chính 2022 và 236 tỷ USD vào năm 2023.

Những lỗi này bao gồm các khoản thanh toán quá mức hoặc thanh toán không nên thực hiện, chẳng hạn như thanh toán cho người đã chết hoặc người không còn đủ điều kiện tham gia các chương trình của chính phủ.

Duy trì các tòa nhà bỏ trống

Theo Ban Cải cách Tòa nhà Công cộng, một cơ quan liên bang độc lập tập trung vào việc khuyến nghị xử lý các tài sản liên bang chưa được sử dụng hết, các cơ quan chính phủ liên bang chỉ sử dụng trung bình 12% không gian trong các tòa nhà trụ sở của họ.

Những không gian này được trang bị đồ đạc nên cũng có thể gây tốn kém. Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ chi 3,3 tỷ USD cho đồ nội thất trong vài năm qua.

Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện, Hạ nghị sĩ James Comer cho biết trong một phiên điều trần: "Có thể tiết kiệm được một tỷ USD hoặc hơn mỗi năm bằng cách chấm dứt các hợp đồng thuê không gian văn phòng liên bang không cần thiết".

Phương Anh (Nguồn: Business Insider, FEE, News Nation Now )