Những hiểm họa khôn lường khi tự chế pháo nổ

Hàng loạt clip trên mạng hướng dẫn chế tạo pháo

Theo đó, hàng loạt clip từ hướng dẫn cách tự chế pháo, làm vỏ pháo, dây cháy chậm đến công thức pha chế thuốc nổ, thậm chí rao bán công khai các nguyên liệu làm pháo trên mạng xã hội. Người mua chỉ cần đặt hàng và lắp ráp như hướng dẫn là có thể tạo pháo nổ tại nhà một cách dễ dàng.

Một nhóm Facebook có tên "Chế pháo 2025" thu hút gần 15.000 người, thường xuyên hướng dẫn chế pháo nổ tại nhà và rao bán vật liệu để làm pháo đủ mẫu mã, giá thành khác nhau. Theo đó, mỗi ngày fanpage này có đến hàng chục bài viết với nhiều bình luận hướng dẫn cách làm pháo tự chế. Các bài viết được chia sẻ dưới dạng công thức rõ ràng.

Pháo tự chế rất nguy hại, đe dọa tính mạng với nhiều hóa chất độc hại.

Cụ thể, khi người muốn làm pháo tự chế, liên hệ nhắn tin cho một tài khoản Facebook tên DĐ, tài khoản này ngay lập tức gửi một danh sách có tám công thức với tám loại pháo khác nhau. Điểm chung của các loại pháo này đều được chế tạo từ kclo, natri, lưu huỳnh và than. Người này tiếp tục hỏi người mua đã tìm được nguyên liệu chế pháo chưa và báo giá từng loại hóa chất từ 30.000 đến 110.000 đồng/kg.

Tương tự, trên mạng xã hội như TikTok, YouTube cũng xuất hiện hàng loạt video hướng dẫn làm pháo tự chế tại nhà với nguyên liệu như trên. Các video hướng dẫn chi tiết từ khâu chọn vật liệu, liều lượng, cách trộn các loại hóa chất đến cách quấn pháo... để tạo ra thành phẩm "hiệu quả nhất" có "tiếng nổ lớn".

Gần đây, nhiều vụ tai nạn do nghịch pháo tự chế đã xảy ra. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức mới đây đã tiếp nhận ba trường hợp tai nạn do sử dụng pháo tự chế. Các nạn nhân, đều trong độ tuổi từ 12-14, nhập viện với tình trạng bàn tay bị giập nát, trong đó có trường hợp bị thương rất nặng. Nguyên nhân được xác định là do các em đã học cách chế tạo pháo từ hướng dẫn trên mạng xã hội.

Trước đó, Công an thị trấn Hương Khê, Hà Tĩnh đã phát hiện và ngăn chặn một nhóm học sinh từ 16-17 tuổi chế tạo và vận chuyển 200 quả pháo nổ tự chế. Qua điều tra, công an phát hiện thêm một nhóm học sinh khác tàng trữ hơn 600 quả pháo tự chế. Các em khai nhận đã mua nguyên liệu và học cách chế tạo pháo nổ qua mạng xã hội.

Mới đây nhất vào đầu tháng 12/2024, tại làng Pan, xã Dun, H.Chư Sê, tỉnh Gia Lai, lợi dụng cha mẹ đi vắng, em T.T.N (học sinh lớp 8), rủ bạn bè đến nhà để chơi. Khi nhóm bạn ở phòng khách, em N đi vào phòng ngủ để chế tạo pháo. Một lúc sau, trong phòng phát ra tiếng nổ mạnh. Khi mọi người chạy vào thì thấy N nằm gần cửa ra vào, lập tức đưa đến bệnh viện nhưng không qua khỏi. Theo gia đình nạn nhân, em N mua chất nổ, thuốc pháo ở đâu gia đình không nắm được.

Trước đó, tại H.Đak Đoa, tỉnh Gia Lai, cũng xảy ra vụ nổ pháo tự chế khiến 2 học sinh bị thương tích nặng. Cụ thể, em N.A.V (học sinh lớp 10), cùng em trai là N.A.K và P.A.K ( học sinh lớp 6) rủ nhau chế tạo pháo bằng thuốc nổ đen.

Theo các chuyên gia, tổn thương do pháo nổ thường phức tạp, nhiều trường hợp tổn thương nhiều vị trí như bàn tay, mặt, thân người… nên điều trị khó khăn, tốn thời gian và thường để lại di chứng nặng nề, thậm chí mất chức năng vĩnh viễn.

Nguy hiểm của các thành phần làm pháo tự chế

TS Khuất Quang Sơn, giảng viên Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy nhận định, các video hướng dẫn chế tạo pháo xuất hiện tràn lan, không thể ngăn chặn, kiểm soát trên các nền tảng mạng xã hội cũng như việc đặt mua dễ dàng các tiền chất để chế tạo pháo thông qua các nền tảng này là một trong những nguyên nhân chính làm tình trạng học sinh, sinh viên tàng trữ, chế tạo pháo diễn biến ngày càng phức tạp.

Pháo tự chế có thành phần hóa học rất đa dạng và có thể mua nguyên liệu ở các cửa hàng bán hóa chất như lưu huỳnh, phốt pho, magie, carbon, nên nhiều người tự chế pháo gây tai nạn. Công thức chế tạo pháo hiện nay được chia sẻ nhiều trên mạng, tuy nhiên người chế tạo thường không kiểm soát được chất lượng, hàm lượng. Đa số người chế tạo pháo đều tiếp xúc gần trong khi đó các chất chế tạo pháo có thể gây cháy nổ bất cứ lúc nào.

Thành phần hóa học của pháo tự chế rất đa dạng và dễ dàng mua ở các cửa hàng bán hóa chất như lưu huỳnh, phốt pho, magie, carbon, nên nhiều người tự chế pháo, gây tai nạn, Ví dụ lúc đang chế tạo pha trộn chịu ảnh hưởng ma sát, tia lửa điện hay va đập, bắt lửa khi vận chuyển.

Pháo tự chế còn có nguy hại đến hệ hô hấp do chứa nhiều bụi kim loại và nguy cơ nhiễm khói hóa chất. Thông thường, thời gian phơi nhiễm khói hóa chất dưới ba phút sẽ ảnh hưởng nhẹ đến cơ thể. Trên ba phút, hệ hô hấp bắt đầu bị ảnh hưởng, đặc biệt với người có tiền sử bệnh hô hấp, hen suyễn. Bụi khói của pháo còn ảnh hưởng trực tiếp đến mắt, làm chảy nước mắt hoặc loét giác mạc, gây hại lên mô cơ.

Do đó khi phát nổ sẽ bị tổn thương nặng ở vùng mặt, mắt, tay, cổ, ngực... Vết bỏng nặng sẽ gây nhiễm độc và để lại nhiều di chứng thẩm mỹ như sẹo xấu, sẹo co kéo, nặng hơn là ảnh hưởng tới cơ, xương. Ngoài ra, nạn nhân khi bị bỏng vùng mặt, cổ dễ để lại di chứng thẩm mỹ về sau, ảnh hưởng đến khả năng tái hòa nhập cộng đồng.

Do vậy, các gia đình cần nâng cao cảnh giác, tuyên truyền, vận động người thân, con em chấp hành nghiêm quy định về quản lý pháo. Tuyệt đối không tự ý chế tạo, sử dụng pháo nổ (thuốc pháo) để ngăn chặn nguy cơ, hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Tô Hội