Những hậu quả do bã kẹo cao su tạo ra với môi trường cần được báo động

Bã kẹo cao su dễ gây mất vệ sinh môi trường

Hầu hết các nhà sản xuất không quảng cáo kẹo cao su thực sự được làm từ gì – họ né tránh chi tiết bằng cách liệt kê “gốc cao su” trong thành phần nguyên liệu làm kẹo.

Nhai kẹo cao su khác gì nhai lốp xe?

Không có định nghĩa nghiêm ngặt nào về nguồn gốc kẹo cao su tổng hợp. Thương hiệu kẹo cao su W. số 1 thế giới hợp tác với các chuyên gia nha khoa trên toàn thế giới để thúc đẩy việc sử dụng kẹo cao su không đường nhằm cải thiện sức khỏe răng miệng.

Lời quảng cáo của thương hiệu này nêu rõ: “Chúng tôi sử dụng vật liệu gum base tổng hợp để tạo thành một lớp nền đồng nhất và an toàn, mang lại hương vị lâu dài hơn, cải thiện kết cấu và giảm độ dính”.

Nghe có vẻ vô hại. Thế nhưng, phân tích hóa học cho thấy kẹo cao su có chứa styrene-butadiene (hóa chất tổng hợp bền được sử dụng để sản xuất lốp xe ô tô), polyethylene (nhựa được sử dụng để sản xuất túi xách và chai lọ) và polyvinyl acetate (keo dán gỗ) cũng như một số chất tạo ngọt và hương liệu.

Ngành công nghiệp kẹo cao su là một ngành kinh doanh lớn, ước tính có giá trị 48,68 tỉ USD vào năm 2025. Có rất ít số liệu thống kê đáng tin cậy về lượng kẹo cao su được sản xuất, nhưng một ước tính toàn cầu đáng tin cậy cho biết có 1,74 nghìn tỉ chiếc được sản xuất mỗi năm.

Giáo sư David Jones từ Khoa Môi trường và Khoa học Sự sống, thuộc Đại học Portsmouth đã kiểm tra một số loại kẹo cao su và thấy rằng trọng lượng phổ biến nhất của một miếng kẹo cao su riêng lẻ là 1,4g. Nhẩm tính ra trên toàn cầu, có tới 2,436 triệu tấn kẹo cao su được sản xuất mỗi năm. Khoảng một phần ba (30%) trong số đó, hoặc hơn 730.000 tấn, là kẹo cao su tổng hợp.

Nếu ý tưởng “nhai nhựa” không đủ khiến người tiêu thụ lo ngại, hãy xem xét những gì xảy ra sau khi bạn nhổ nó ra. Hầu hết mọi người đều đã từng thấy bã kẹo cao su bị vứt dưới ghế băng, bàn học và trên vỉa hè đường phố. Nhưng giống như các loại nhựa khác, bã kẹo cao su tổng hợp không phân hủy sinh học và có thể tồn tại trong môi trường trong nhiều năm.

Nỗ lực giải quyết bã kẹo cao su

Trong môi trường, bã sẽ cứng lại, nứt ra và phân hủy thành các hạt vi nhựa nhưng quá trình này có thể mất hàng chục năm. Việc dọn dẹp không hề rẻ vì đòi hỏi nhiều công sức. Chi phí trung bình là 1,50 bảng cho mỗi mét vuông và ước tính cho thấy chi phí dọn dẹp hàng năm cho tình trạng ô nhiễm bã kẹo cao su đối với các khu vực công cộng ở Anh là khoảng 7 triệu bảng.

Người Anh đã có một số nỗ lực để giải quyết vấn đề này. Tại nhiều địa điểm công cộng trên khắp Vương quốc Anh, các thùng đựng bã kẹo cao su do công ty Gumdrop Ltd của Hà Lan cung cấp đã được lắp đặt để thu gom và tái chế bã kẹo cao su. Biển báo khuyến khích xử lý bã kẹo cao su một cách có trách nhiệm đang xuất hiện ngày càng nhiều trên các con phố chính ở Anh và ngày càng có nhiều nhà sản xuất nhỏ cung cấp các giải pháp thay thế có nguồn gốc thực vật.

Tại Vương quốc Anh, tổ chức từ thiện về môi trường Keep Britain Tidy đã ra mắt lực lượng đặc nhiệm xử lý bã kẹo cao su vào năm 2021. Sự hợp tác từ ba nhà sản xuất lớn đã cam kết đầu tư tới 10 triệu bảng Anh để dọn dẹp "vết bẩn từ bã kẹo cao su và thay đổi hành vi để nhiều người nhả bã kẹo cao su đúng chỗ hơn".

Việc dọn sạch bã kẹo cao su, dù do các nhà sản xuất tài trợ chỉ là quét bụi trên bề mặt. Các nhà sản xuất đóng góp tài chính cho các nỗ lực dọn dẹp cũng giống như các nhà sản xuất nhựa trả công cho người nhặt rác và chi tiền cho túi đựng rác tại các hoạt động tình nguyện dọn dẹp bãi biển. Những hành động phủi bụi như vậy không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.

Việc vứt bã kẹo cao su vào thùng rác cũng không phải là giải pháp. Việc coi bã kẹo cao su là chất gây ô nhiễm nhựa cho thấy rằng việc ngăn ngừa ô nhiễm từ bã kẹo phải bao hàm các nguyên tắc phổ biến đã áp dụng cho tất cả các loại ô nhiễm nhựa, đó là giảm thiểu và tìm cách tái chế.

Một vấn đề khác là định nghĩa. Trong hai báo cáo thường niên do lực lượng đặc nhiệm xử lý bã kẹo cao su công bố kể từ khi thành lập, không hề đề cập đến từ ô nhiễm. Sự khác biệt giữa rác thải và ô nhiễm là rất quan trọng. Khi gọi đó là ô nhiễm bã kẹo cao su, câu chuyện sẽ chuyển từ vấn đề sơ suất của cá nhân sang vấn đề của doanh nghiệp. Điều đó đặt gánh nặng trách nhiệm lên người sản xuất chứ không phải người tiêu dùng.

Các giải pháp đẩy lùi bã kẹo cao su

Giống như các mặt hàng nhựa sử dụng một lần, ô nhiễm bã kẹo cao su cần được giải quyết từ mọi góc độ: từ tuyên truyền giáo dục, giảm thiểu sử dụng, tìm kiếm giải pháp thay thế đến quy trách nhiệm của nhà sản xuất và các biện pháp chế tài

Việc giáo dục mọi người về thành phần của kẹo cao su và hậu quả đối với môi trường mà những thành phần đó gây ra sẽ giúp giảm lượng tiêu thụ và khuyến khích thói quen xử lý bã kẹo tốt hơn. Việc dán nhãn minh bạch hơn trên bao bì sẽ giúp người mua hàng đưa ra những lựa chọn sáng suốt. Các quy định chặt chẽ hơn có thể buộc các nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm, chẳng hạn đánh thuế cao vào kẹo cao su tổng hợp để bù đắp chi trả cho việc dọn dẹp bã kẹo. Đổi lại, điều này sẽ khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn vào kẹo cao su có nguồn gốc thực vật và các giải pháp thay thế bền vững khác.

Tất cả chúng ta đều có thể giảm hậu quả về môi trường của tình trạng ô nhiễm nhựa này bằng cách từ bỏ thói quen nhai kẹo cao su. Các nhà quản lý cần và buộc các nhà sản xuất phải liệt kê thành phần của kẹo cao su, đồng thời thực thi các hình phạt ô nhiễm nghiêm ngặt hơn và mạnh tay đánh thuế đối với kẹo cao su để tài trợ cho việc dọn dẹp. Đã đến lúc coi ô nhiễm bã kẹo cao su chỉ là một dạng ô nhiễm nhựa thông thường để có cách hành xử tương xứng.

Anh Tú