Những điều cần kiêng kỵ trong ăn uống ngày Tết

Ngày Tết cổ truyền của Việt Nam không chỉ là dịp sum vầy gia đình mà còn là thời điểm để mọi người tận hưởng những món ăn ngon, mang đậm nét văn hóa của dân tộc. Tuy nhiên, việc ăn uống ngày Tết cũng cần được chú ý để bảo vệ sức khỏe.

Trong bài viết này sẽ điểm qua những điều cần kiêng kỵ trong ăn uống ngày tết dưới góc nhìn của Y học cổ truyền.

1. Không lạm dụng các món ăn có tính hàn nhiều

Theo y học cổ truyền, cơ thể con người cần sự cân bằng giữa âm và dương. Các món ăn có tính hàn lạnh như gỏi, nộm, hải sản hay thức uống lạnh dễ làm tăng tính âm và tiêu tán dương khí của cơ thể.

Nếu ăn quá nhiều, đặc biệt là vào thời tiết lạnh của dịp Tết, có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy hoặc làm suy yếu hệ tiêu hóa. Do đó, để tận hưởng được hương vị thơm ngon của những món ăn này vừa đảm bảo được sức khỏe nên:

- Hạn chế tiêu thụ các món ăn có tính hàn lạnh khi bụng đói.

- Kết hợp ăn kèm với các món ăn nóng như canh nóng, cháo nóng để cân bằng nhiệt lượng trong cơ thể.

- Sử dụng thêm các loại gia vị như gừng, nghệ, tiêu, tỏi để gia tăng hương vị cho các món ăn, đồng thời làm ấm cơ thể.

- Sử dụng trà nóng sau bữa ăn để làm ấm cơ thể và tăng cường chức năng tiêu hóa.

Hạn chế ăn nhiều món chiên rán tránh táo bón, nổi mụn.

2. Tránh ăn quá nhiều món chiên rán

Các món chiên rán như nem rán, bánh chưng rán và các loại thực phẩm chiên ngập dầu thường xuất hiện trên mâm cỗ ngày tết. Tuy nhiên, y học cổ truyền cho rằng, các món này thuộc tính nhiệt, nếu ăn nhiều dễ gây ra tình trạng nhiệt tích tụ trong cơ thể, dẫn đến các vấn đề như nóng trong, táo bón, hoặc nổi mụn.

Bên cạnh đó, các món ăn chiên rán này chứa nhiều đàm thấp, gây nê trệ Tỳ Vị, từ đó có thể làm Tỳ Vị bị quá tải, dẫn đến cảm giác chướng bụng, đầy hơi, làm cho cơ thể nặng nề, ứ trệ, lười vận động.

Sau đây là một số lưu ý khi sử dụng nhóm thực phẩm này:

- Hạn chế sử dụng các món chiên rán, đặc biệt là với người có cơ địa dễ bị nhiệt.

- Sử dụng dầu thực vật tốt cho sức khỏe như dầu olive, dầu hạt cải để giảm nhiệt độ.

- Không chiên lại dầu: Dầu đã qua sử dụng nhiều lần làm tăng độc tố trong món ăn, gây hại cho sức khỏe.

- Chiên ở nhiệt độ vừa phải: Tránh để thực phẩm cháy vì có thể sinh ra các chất không tốt cho cơ thể.

- Kết hợp ăn các món ăn có tính mát như rau xanh, trái cây để hỗ trợ thanh nhiệt.

- Uống nhiều nước hoặc trà thảo mộc như trà atiso, trà hoa cúc để hỗ trợ thanh lọc cơ thể.

Không ăn nhiều đồ ngọt hạn chế chướng bụng, khó tiêu.

3. Kiêng ăn quá nhiều đồ ngọt

Ngày Tết không thể thiếu các loại bánh kẹo, mứt và nước ngọt. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt có thể gây tổn thương Tỳ Vị dẫn đến tình trạng chướng bụng, khó tiêu và tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường hoặc béo phì với những người có nguy cơ cao.

Giải pháp:

- Ăn bánh kẹo với lượng vừa phải.

- Ưu tiên các loại mứt từ thảo dược như mứt gừng, mứt quất vì chúng không chỉ ngon mà còn hỗ trợ tiêu hóa.

- Thay thế nước ngọt bằng các loại nước uống tự nhiên như nước trái cây tươi, nước đậu xanh hoặc nước ép cần tây...

Không sử dụng quá nhiều rượu, bia.

4. Không uống quá nhiều rượu bia

Rượu bia là một phần không thể thiếu trong các bữa tiệc Tết, nhưng nếu uống quá nhiều có thể gây tổn thương đến gan, thận và hệ thần kinh. Theo y học cổ truyền, rượu có tính nhiệt, nếu tiêu thụ quá mức sẽ làm cơ thể mất cân bằng âm dương, gây ra các triệu chứng như đau đầu, mất ngủ và khát nước, ảnh hưởng đến hệ thần kinh dẫn đến các hành vi mất kiểm soát. Chính vì vậy cần:

- Hạn chế lượng rượu bia tiêu thụ trong ngày.

- Uống nước ấm hoặc các loại trà thảo mộc sau khi uống rượu để giảm tác động tiêu cực lên gan.

- Thêm các món ăn có tính thanh nhiệt vào bữa tiệc, như canh mướp đắng, cháo đậu xanh để giảm tính nhiệt của rượu bia.

Kiêng ăn nhiều thịt mỡ.

5. Không ăn quá nhiều thịt mỡ

Thịt mỡ là nguyên liệu trong nhiều món ăn ngày tết, như thịt kho tàu, giò thủ... Tuy nhiên, thịt mỡ thuộc tính nhiệt và béo, nếu ăn nhiều sẽ gây khó tiêu, nóng trong người và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

- Hạn chế sử dụng thịt mỡ, thay thế bằng thịt nạc hoặc cá.

- Bổ sung rau xanh, củ quả vào bữa ăn để hỗ trợ tiêu hóa.

- Uống nước trà xanh hoặc nước lá vối để giảm bớt lượng dầu mỡ trong cơ thể.

6. Tránh ăn uống quá đà

Không khí vui vẻ ngày Tết thường khiến nhiều người dễ ăn uống quá mức. Tuy nhiên, việc ăn uống không kiểm soát có thể gây áp lực lớn lên hệ tiêu hóa, chính vì vậy chúng ta cần:

- Ăn uống có chừng mực, chia nhỏ bữa ăn trong ngày.

- Thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng hoặc đi bộ để hỗ trợ tiêu hóa.

BSNT. Phan Bích Hằng