Những điểm chính trong chiến lược an ninh mới của Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng. Ảnh: THX/TTXVN

Theo trang tin EUToday ngày 5/12, Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa được Nhà Trắng công bố là một tài liệu phác thảo cách tiếp cận hoàn toàn khác biệt đối với châu Âu, NATO và cuộc xung đột tại Ukraine. Chiến lược này ưu tiên "chấm dứt nhận thức rằng NATO là một liên minh không ngừng mở rộng" và đi kèm với những chỉ trích gay gắt đối với Liên minh châu Âu (EU), tiềm ẩn nguy cơ đẩy Ukraine và các quốc gia châu Âu vào thế khó.

Thay đổi trọng tâm an ninh

Chiến lược trên của Washington nêu rõ chính sách đối với châu Âu phải bao gồm chấm dứt nhận thức và ngăn chặn thực tế rằng NATO là một liên minh không ngừng mở rộng. Điều này gắn liền với mục tiêu chuyển giao trách nhiệm quốc phòng cho các đồng minh, với tuyên bố mạnh mẽ rằng những ngày Mỹ chống đỡ toàn bộ trật tự thế giới đã qua. Tài liệu kêu gọi các đối tác giàu có chịu trách nhiệm chính cho khu vực của họ.

Về an ninh khu vực, tài liệu mô tả Nga là nhân tố mà nhiều nước châu Âu coi là "mối đe dọa hiện hữu", nhưng nhấn mạnh rằng các quốc gia châu Âu vẫn giữ được lợi thế đáng kể về vũ khí thông thường trên hầu hết mọi phương diện, ngoại trừ vũ khí hạt nhân. Washington cho rằng việc quản lý mối quan hệ với Moskva sẽ đòi hỏi sự tham gia ngoại giao đáng kể của Mỹ để khôi phục sự ổn định chiến lược trên khắp lục địa Á-Âu và giảm thiểu nguy cơ xung đột.

Chiến lược của Mỹ cũng mô tả châu Âu đang đối mặt với suy thoái kinh tế và nguy cơ xóa sổ nền văn minh. Tài liệu lập luận rằng các hoạt động của EU và các tổ chức xuyên quốc gia khác đang làm suy yếu tự do chính trị và chủ quyền. Các vấn đề cốt lõi được chỉ ra là chính sách di cư, kiểm duyệt tự do ngôn luận và đàn áp phe đối lập chính trị, tỷ lệ sinh giảm, mất bản sắc dân tộc và lòng tự tin.

Ưu tiên đàm phán hòa bình nhanh

Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 của Mỹ còn đặt nhiệm vụ đàm phán một lệnh ngừng bắn nhanh chóng ở Ukraine là lợi ích cốt lõi của Mỹ. Văn bản chỉ gọi đây là "cuộc chiến của Nga tại Ukraine" và "chiến tranh Ukraine". Mục tiêu là ổn định nền kinh tế châu Âu, ngăn chặn leo thang và cho phép tái thiết để giúp Ukraine tồn tại như một quốc gia vững mạnh, đồng thời giúp hồi sinh sự ổn định chiến lược với Nga.

Việc công bố chiến lược diễn ra trong bối cảnh Washington tăng cường nỗ lực để đạt thỏa thuận về cuộc chiến Nga - Ukraine. Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cho biết ông hy vọng trong vòng vài tuần tới sẽ có tin tốt về việc chấm dứt chiến sự. Các đặc phái viên của Tổng thống Trump là Steve Witkoff và Jared Kushner cũng cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin muốn chấm dứt giao tranh, mặc dù Điện Kremlin vẫn công khai yêu cầu kiểm soát hoàn toàn Donbass.

Các cuộc đàm phán xoay quanh một kế hoạch hòa bình 28 điểm ban đầu của Mỹ. Các bản thảo bị rò rỉ cho thấy đề xuất ban đầu yêu cầu Ukraine chấp nhận những thỏa hiệp sâu rộng, bao gồm: Chính thức từ bỏ tư cách thành viên NATO, nhượng lại toàn bộ Crimea, Luhansk và Donetsk cho Nga, đóng băng tiền tuyến tại các khu vực Kherson và Zaporizhzhia, cắt giảm mạnh quy mô lực lượng vũ trang, từ bỏ tên lửa tầm xa và chấp nhận lệnh cấm các căn cứ nước ngoài (NATO) trên lãnh thổ Ukraine.

Ngoài ra, các điều khoản riêng về tài sản bị đóng băng của Nga có thể chuyển một phần vào các dự án chung Mỹ - Nga thay vì chỉ dành cho tái thiết Ukraine.

Sự ngờ vực từ châu Âu

Các nhà lãnh đạo châu Âu đã phản ứng với sự ngờ vực. Trong một cuộc gọi bị rò rỉ, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã cảnh báo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rằng Mỹ có thể "từ bỏ" Ukraine bằng cách trao đổi lãnh thổ "mà không có sự rõ ràng về đảm bảo an ninh".

Đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại Kaja Kallas và các quan chức cấp cao khác xác nhận bản kế hoạch hòa bình ban đầu của Mỹ được lập ra mà không có sự tham gia của châu Âu.

Trong bối cảnh này, mối lo ngại của châu Âu rằng Mỹ sẵn sàng giải quyết xung đột nhưng bỏ qua Ukraine và EU càng được củng cố bởi chính chiến lược an ninh mới, trong đó chỉ trích rõ ràng các chính phủ châu Âu "cản trở" những nỗ lực của Mỹ nhằm chấm dứt xung đột và coi việc chấm dứt thù địch là một phần của nỗ lực rộng lớn hơn nhằm khôi phục "sự ổn định chiến lược" với Nga.

Theo trang tin Euronews.com, cách nhìn nhận cuộc chiến ở Ukraine trên là một tín hiệu khác cho thấy khoảng cách ngày càng lớn giữa chính quyền Mỹ và các đồng minh châu Âu của Ukraine, những bên đang tăng cường nỗ lực gây sức ép buộc Moskva chấm dứt xung đột và kiểm soát lãnh thổ Ukraine trong khi Washington tìm cách đàm phán trực tiếp với Điện Kremlin.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc