Những dấu hỏi từ việc không miễn phí qua cầu Bến Thủy 1

Thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Nghệ An giai đoạn 2023-2025, từ ngày 1/12/2024, tỉnh Nghệ An đã thực hiện việc sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số thị xã Cửa Lò (gồm 7 phường: Nghi Hải, Nghi Hòa, Nghi Hương, Nghi Thu, Nghi Thủy, Nghi Tân, Thu Thủy) và 4 xã của huyện Nghi Lộc (Nghi Thái, Nghi Phong, Nghi Xuân, Phúc Thọ) vào thành phố Vinh.

Người dân 7 phường và 4 xã mới sáp nhập vào TP Vinh không được hưởng ưu đãi giảm giá vé phương tiện khi lưu thông qua cầu Bến Thủy 1.

Ngay sau khi trở thành công dân của thành phố Đỏ, người dân 11 phường, xã mới sáp nhập này đã đồng loạt kiến nghị được hưởng chính sách miễn, giảm phí qua Trạm thu phí Bến Thủy 1 như các phường, xã của TP Vinh cũ và huyện Hưng Nguyên, nhằm đảm bảo sự công bằng.

Tuy nhiên, sau khi Tập đoàn Cienco 4 (Chủ đầu tư) có văn bản đề nghị, căn cứ báo cáo tình hình thực hiện giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại Trạm thu phí Bến Thủy 1, ngày 17/1/2025, Cục Đường bộ Việt Nam (Bộ GTVT) đã có Công văn số 372 gửi các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh và Tập đoàn Cienco 4 về ý kiến giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại Trạm thu phí Bến Thủy 1.

Theo đó, Cục Đường bộ Việt Nam thống nhất không thực hiện giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại Trạm thu phí Bến Thủy 1 với các phương tiện chủ sở hữu có nơi thường trú; các tổ chức, doanh nghiệp có trụ sở chính tại 7 phường và 4 xã mới sáp nhập vào TP Vinh.

Theo Chủ đầu tư, từ sau khi đưa vào khai thác cầu Cửa Hội và đặc biệt là cao tốc Bắc - Nam đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt vận hành, nguồn thu thực tế của các phương tiện qua cầu Bến Thủy 1 giảm sút nhiều so với dự báo trong phương án tài chính ban đầu của hợp đồng BOT. Nếu giảm giá dịch vụ phí đường bộ đối với phương tiện chủ sở hữu có địa chỉ thường trú; các tổ chức, doanh nghiệp có trụ sở tại 7 phường và 4 xã này sẽ tiếp tục làm giảm nguồn thu dẫn đến phương án tài chính của dự án BOT không đảm bảo, doanh nghiệp mất cân đối tài chính.

Ngoài ra, các địa phương mới sáp nhập về TP Vinh không thuộc địa bàn được nêu trong Công văn số 3924 của Bộ GTVT về việc giảm giá khi lưu thông qua cầu. Việc các địa bàn này sáp nhập vào TP Vinh không làm thay đổi khoảng cách địa lý so với Trạm Bến Thủy 1 nên không có cơ sở để thực hiện giảm giá dịch vụ phí đường bộ.

Theo đánh giá của Tập đoàn Cienco 4, phương án giảm giá đối với đối tượng, địa bàn và mức giảm mà Bộ GTVT đưa ra tại Văn bản số 3924 là phù hợp với dự án và chủ trương của Bộ GTVT về xử lý các bất cập về mức giảm giá dịch vụ phí đường bộ tại các Trạm BOT, trong đó có Trạm Bến Thủy 1.

Cũng theo Nhà đầu tư, việc 7 phường của TX Cửa Lò và 4 xã của huyện Nghi Lộc được sáp nhập về TP Vinh từ ngày 1/12/2024 theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không làm thay đổi khoảng cách vị trí địa lý đến Trạm thu phí Cầu Bến Thủy 1.

Cụ thể, xã gần nhất của huyện Nghi Lộc sáp nhập về TP Vinh là Nghi Thái cách Trạm Bến Thủy 1 là 5,5km, trong khi TX Cửa Lò cách 11,5km; cách khoảng cách này so với khoảng cách mà Bộ GTVT quy định tại Văn bản số 11519 ngày 11/10/2017 là chưa đáp ứng điều kiện để được cấp giảm giá dịch vụ phí đường bộ (phạm vi giảm giá đối với các phương tiện có bán kính 5km xung quanh trạm và xem xét phạm vi 10km quanh trạm đối với các dự án có tính chất đặc biệt).

Nhà đầu tư cho rằng, các chủ phương tiện tại 7 phường và 4 xã nói trên có thể lựa chọn phương án lưu thông qua cầu Cửa Hội với cự ly gần, thuận tiện mà không mất phí.

Trước đó, ngày 13/4/2017 Bộ GTVT có Văn bản số 3924 về việc giảm giá dịch vụ phí đường bộ tại Trạm Bến Thủy 1, triển khai giảm giá tối đa 100% đối với phương tiện loại I (dưới 12 chỗ ngồi; xe tải có trọng tải dưới 2 tấn) và đối với phương tiện loại II (xe từ 12 đến dưới 30 chỗ ngồi và xe tải có trọng tải từ 2 đến dưới 4 tấn) cho chủ sở hữu; các tổ chức, doanh nghiệp có hộ khẩu thường trú tại TP Vinh, huyện Hương Nguyên (tỉnh Nghệ An) và TX Hồng Lĩnh, huyện Nghi Xuân (tỉnh Hà Tĩnh).

Theo thống kê của Chi nhánh BOT tuyến tránh TP Vinh (Doanh nghiệp dự án), tính đến ngày 30/11/2024 doanh nghiệp này đã cấp thẻ giảm giá cho 71.776 phương tiện, tổng doanh số giảm giá dịch vụ phí đường bộ qua cầu Bến Thủy 1 của các phương tiện được giảm là 922.092 triệu đồng, bằng 37,64% tổng doanh số giảm giá dịch vụ phí đường bộ thực tế thu được cùng kỳ.

Đầu năm 2017, trước thời điểm Bộ GTVT có Văn bản về việc giảm giá dịch vụ phí đường bộ tại Trạm Bến Thủy 1, nơi đây đã xảy ra vụ việc nhiều người dân tập trung phản đối vì cho rằng, họ không sử dụng tuyến tránh TP Vinh nhưng khi qua cầu vẫn phải trả phí. Sau vụ việc này, cơ quan chức năng và chủ đầu tư đã thống nhất giảm 100% phí qua Trạm thu phí Bến Thủy 1 với chủ sở hữu xe có hộ khẩu thường trú, có trụ sở chính tại TP Vinh, huyện Hưng Nguyên (tỉnh Nghệ An) và TX Hồng Lĩnh, huyện Nghi Xuân (tỉnh Hà Tĩnh), kể từ ngày 24/4/2017.

Được biết, từ ngày 29/12/2023, giá vé các phương tiện khi qua trạm thu phí Bến Thủy 1 và Bến Thủy 2 được điều chỉnh tăng, với mức từ 46.000 - 196.000 đồng/lượt tùy theo từng loại phương tiện.

Dự án BOT tuyến tránh quốc lộ 1A qua TP Vinh do Tập đoàn Cienco 4 làm nhà đầu tư, có chiều dài 25,8km với tổng mức 378 tỷ đồng, thu phí hoàn vốn tại trạm thu phí Bến Thủy 1. Năm 2012 cầu Bến Thủy 2 hoàn thành, nhà đầu tư này tiếp tục được thu phí thêm ở trạm cầu Bến Thủy 2, đồng thời thực hiện thêm dự án mở rộng quốc lộ 1A đoạn nam cầu Bến Thủy - tuyến tránh TP Hà Tĩnh. Dự án có chiều dài 35km, tổng mức đầu tư hơn 2.430 tỷ đồng.

Nhà đầu tư tiếp tục được thu phí hoàn vốn đầu tư tại các trạm thu phí cầu Bến Thủy 1 và 2. Thời gian thu phí dự kiến trạm thu phí Bến Thủy 1 và 2 là hơn 29 năm, kể từ thời điểm thu năm 2005. Thời gian thu phí còn lại dự kiến còn hơn 10 năm.

Thiên Thảo