Những chính sách lớn đang định hình lại nền kinh tế Việt Nam

Việt Nam đang "đặt cược" vào kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ để tăng trưởng trong thời gian tới. Ảnh: Quỳnh Danh.

Chia sẻ trong khuôn khổ Lễ công bố Hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC) 2025 do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức sáng 25/3, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết những chính sách lớn như Nghị quyết 57, Nghị quyết 193, Nghị quyết về kinh tế tư nhân (chuẩn bị ra đời) đang định hình lại cách tiếp cận phát triển kinh tế, tập trung vào khoa học công nghệ và doanh nghiệp tư nhân.

Vừa là cơ hội vừa là thách thức

"Nghị quyết 25 của Chính phủ giao nhiệm vụ cho các địa phương về tăng trưởng kinh tế, đặt ra áp lực lớn. Việt Nam không chỉ hướng tới mức tăng trưởng 8% mà còn đặt mục tiêu hai con số trong những năm tới. Đây là áp lực lớn nhưng cũng là cơ hội để đất nước bứt phá mạnh mẽ hơn", ông Tuấn nhận định.

Theo ông, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam hiện gần 800 tỷ USD và có thể vượt mốc 1.000 tỷ USD. Điều này cho thấy sự phụ thuộc lớn của nền kinh tế vào thương mại toàn cầu.

Với một nền kinh tế mở như vậy, những biến động trên thị trường thế giới có thể gây bất lợi đáng kể. Do đó, ông nhấn mạnh việc nâng cao năng lực thích ứng và quản trị rủi ro là rất quan trọng.

"Năm vừa qua, dòng vốn FDI vào Việt Nam rất tích cực, nhưng chỉ một thay đổi quan trọng trên thị trường quốc tế cũng có thể tác động mạnh đến nền kinh tế trong nước. Doanh nghiệp cần chủ động hơn trong việc đối phó với rủi ro và tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do", ông Tuấn nói thêm.

Theo vị chuyên gia từ VCCI, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cải cách mạnh mẽ, từ chính sách kinh tế, khoa học công nghệ đến quản trị doanh nghiệp. Đặc biệt, những nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 57, 193 và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ông đánh giá các chính sách lớn này có thể tạo ra những thay đổi mang tính bước ngoặt. Đây vừa là áp lực những cũng là cơ hội lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt khi kinh tế tư nhân được đặt vào vị trí trung tâm, thậm chí có thể là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ với các doanh nghiệp sáng 25/3. Ảnh: BSA Media.

Vị chuyên gia cho rằng doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam thời gian qua dù có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng vẫn gặp nhiều hạn chế như quy mô nhỏ, thiếu sự liên kết và sức cạnh tranh yếu. Nghị quyết mới sắp ra đời được kỳ vọng sẽ khắc phục những điểm yếu này bằng loạt giải pháp mạnh mẽ.

Đặc biệt, ông đề xuất nghị quyết có những chiến lược riêng cho doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ, cũng như có chính sách thúc đẩy 5 triệu hộ kinh doanh tiến lên thành lập doanh nghiệp. "Chúng ta có thể mạnh dạn miễn thuế 3 năm cho các hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp", ông góp ý.

"Tuy nhiên, một nghị quyết riêng về kinh tế tư nhân chưa cần ra đời thì hiện đã có những xu hướng mới cho thấy sự tin tưởng và nhìn nhận lại vai trò của doanh nghiệp tư nhân. Một loạt doanh nghiệp tư nhân được tham gia các dự án trọng điểm như làm đường sắt cao tốc, cơ sở hạ tầng lớn", lãnh đạo VCCI nhìn nhận.

Mặt khác, trước đây, khoa học công nghệ chỉ được xem là công cụ hỗ trợ phát triển kinh tế, tuy nhiên ông Tuấn đánh giá Nghị quyết 57 đã nâng tầm thành động lực then chốt.

Trong đó, vị chuyên gia nhìn thấy 4 thay đổi quan trọng nhất từ Nghị quyết 57, bao gồm chuyển từ đầu tư công sang cơ chế thị trường, khuyến khích doanh nghiệp dẫn dắt đổi mới sáng tạo; tăng cường đầu tư tư nhân vào R&D, thu hút vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm, hợp tác công - tư; ưu tiên công nghệ cao, công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, giúp Việt Nam tự chủ trong các lĩnh vực quan trọng; phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi về thể chế, tài chính và thị trường.

Song song đó, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/4 tới đây cũng sẽ rút ngắn thời gian xây dựng các luật, từ đó doanh nghiệp có môi trường pháp lý minh bạch, ổn định và kịp thời hơn, giảm rủi ro chính sách trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, cũng vì vậy, ông Tuấn lưu ý các doanh nghiệp cần cập nhật kịp thời về những thay đổi pháp luật trong hoạt động kinh doanh.

Giá trị xã hội bền vững trong bối cảnh mới

Trong bối cảnh mới với vai trò ngày càng lớn này, các doanh nghiệp được khuyến nghị chú trọng hơn vào việc kiến tạo giá trị xã hội bền vững (ESG).

Dẫn lại báo cáo về mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022 của PWC, ông Đoàn Đình Mạnh Toàn, Đồng sáng lập, Giám đốc Điều hành Quỹ ASIF cho biết người tiêu dùng có xu hướng chọn mua sản phẩm, dịch vụ từ các doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm xã hội. Do đó, đây là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao uy tín thương hiệu và tăng năng lực cạnh tranh dài hạn.

Việc kiến tạo ESG cũng đồng thời giúp doanh nghiệp thu hút đầu tư, mở rộng cơ hội hợp tác. "Có đến 80% nhà đầu tư cho biết chiến lược ESG của doanh nghiệp ảnh hưởng quan trọng đến quyết định đầu tư. 50% nhà đầu tư sẵn sàng thoái vốn khỏi các công ty không thực hiện đầy đủ trách nhiệm ESG", ông Toàn nhấn mạnh.

Chia sẻ thêm, ông Trịnh Văn Hào, Giám đốc Truyền thông và Đối ngoại CTCP Tập đoàn Thiên Long nhận định những hoạt động xã hội, hỗ trợ cộng đồng mang lại lợi ích rõ rệt.

"Khi xuất khẩu sản phẩm sang các nước châu Âu, họ sẽ yêu cầu các giấy chứng nhận về trách nhiệm xã hội. Nếu mình thực hiện đầy đủ những quy định ESG thì sẽ giúp ích rất nhiều trong việc hợp tác quốc tế", ông Hào nói.

Trong khi đó, ông Nguyễn Lâm Viên, Chủ tịch CTCP Vinamit khẳng định việc chỉ xây dựng thương hiệu in sâu vào tâm trí mà không phải trái tim người tiêu dùng sẽ trở nên lỗi thời trong thị trường có nhiều biến động như hiện nay.

Ở thời điểm hiện tại, ngành thương mại điện tử và hành vi tiêu dùng có sự thay đổi, đẩy các doanh nghiệp vào thế khó. Tuy nhiên, các doanh nghiệp không thể cạnh tranh bằng con đường hàng hóa giá rẻ bởi có nhiều rủi ro.

"Hàng hóa giá rẻ lại chẳng thể thắng hàng ngoại nhập. Do đó, các công ty phải đi bằng con đường xây dựng giá trị cho cộng đồng thì mới có thể đương đầu với các khó khăn", ông Viên nhấn mạnh.

Thực tế, trong bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng", Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã yêu cầu phát triển kinh tế tư nhân trên nền tảng bền vững, có đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội.

"Các doanh nghiệp tư nhân cần chủ động thực hiện trách nhiệm xã hội, không chỉ dừng lại ở việc đóng góp tài chính hay từ thiện, mà còn thể hiện qua các chính sách kinh doanh có trách nhiệm, chăm lo đời sống người lao động, hỗ trợ phát triển cộng đồng; và thực hành quản trị minh bạch, hiệu quả, xây dựng văn hóa kinh doanh dựa trên đạo đức, chống gian lận, đảm bảo công bằng với khách hàng, đối tác và người lao động", Tổng Bí thư nêu rõ.

Tổng Bí thư cũng cho rằng doanh nghiệp tư nhân cần chủ động tham gia các chương trình an sinh xã hội cùng Nhà nước, góp phần nâng cao phúc lợi xã hội, giảm khoảng cách giàu nghèo, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nhân văn, giàu đẹp, nơi lợi ích doanh nghiệp gắn liền với sự thịnh vượng chung của đất nước.

Anh Nguyễn