Những bệnh hô hấp hay gặp vào mùa Xuân và cách hạn chế

(Ảnh: Getty Images)

Khi cơ thể bị nhiễm lạnh, đường hô hấp trên thường là bộ phận chịu ảnh hưởng đầu tiên, dẫn đến viêm mũi, viêm họng hoặc viêm xoang. Từ đây, nhiễm trùng có thể lan xuống khí quản, phế quản và sâu hơn vào nhu mô phổi, gây ra các bệnh như viêm phế quản hoặc viêm phổi.

Vì vậy, trong thời điểm giao mùa với độ ẩm thấp, chúng ta cần đặc biệt lưu ý và phòng tránh một số bệnh lý về hô hấp thường gặp sau đây.

1. Viêm khí-phế quản cấp tính

Virus cúm influenza A và B, cùng với các loại virus như parainfluenza, hợp bào hô hấp, virus hạch và virus đường mũi, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ nhanh chóng sinh sôi và gây ra tình trạng viêm khí-phế quản cấp, đặc biệt phổ biến vào mùa Đông-Xuân.

Các triệu chứng của nhiễm khuẩn đường hô hấp trên thường dễ dàng chồng lẫn lên những biểu hiện của viêm khí-phế quản, khiến việc chẩn đoán dễ bị nhầm lẫn.

Đối với bệnh viêm khí-phế quản cấp, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là giữ ấm cơ thể, đặc biệt ở vùng ngực và cổ.

Trong trường hợp mắc bệnh, cần duy trì chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý, kết hợp sử dụng các loại kháng sinh thông thường để ngăn ngừa nguy cơ bội nhiễm.

2. Hen

Phấn hoa, hóa chất, bụi từ các sinh vật, nấm, mốc, vi khuẩn, và bụi vô cơ là những tác nhân hàng đầu gây ra các phản ứng dị ứng, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm. Đây cũng là nguyên nhân làm khởi phát hoặc tái phát các cơn hen, nhất là ở những bệnh nhân đã có tiền sử mắc bệnh.

Thêm vào đó, điều kiện thời tiết với độ ẩm không khí cao trong mùa Đông xuân không chỉ làm suy giảm sức đề kháng tự nhiên của cơ thể mà còn tạo môi trường thuận lợi cho các yếu tố kích thích này hoạt động mạnh hơn. Vì vậy, tỷ lệ các trường hợp hen phế quản trong giai đoạn này luôn gia tăng đáng kể so với các mùa khác trong năm.

Để phòng tránh bệnh hen hiệu quả, biện pháp tối ưu nhất vẫn là chủ động ngăn ngừa và hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh. Việc giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh, tránh để bản thân tiếp xúc trực tiếp với bụi bặm, ký sinh trùng, nấm mốc hay phấn hoa là những bước quan trọng không thể bỏ qua.

Đối với những người đã mắc bệnh, nhiệm vụ cấp thiết nhất là kiểm soát và cắt cơn hen càng sớm càng tốt. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn sự phát triển nguy hiểm của cơn hen mà còn giảm nguy cơ chuyển biến thành dạng ác tính, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng.

(Ảnh: Getty images)

3. Giãn phế quản

Bệnh giãn phế quản có hai dạng chính là dạng khô (hiếm gặp) và dạng ướt (phổ biến hơn). Trong đó, giãn phế quản dạng ướt là tình trạng phế quản tăng tiết dịch, khiến người bệnh thường xuyên ho và khạc ra nhiều đờm. Nguyên nhân chủ yếu liên quan đến sự xâm nhập của vi khuẩn.

Nhiệt độ lạnh là một tác nhân kích thích phế quản tăng tiết niêm dịch, từ đó gây ứ đọng trong các phế quản bị giãn, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Điều này giải thích tại sao tỷ lệ mắc bệnh gia tăng đáng kể vào mùa Đông và mùa Xuân.

Đối với những người đã mắc bệnh, việc giữ ấm cơ thể và ngăn ngừa nhiễm khuẩn là điều cần được chú trọng đặc biệt.

4. Tâm phế mạn

Tâm phế mạn là một tình trạng bệnh lý của tim, xuất phát từ các bệnh phổi mạn tính như viêm phế quản mạn tính, hen suyễn, giãn phế quản, giãn phế nang, lao phổi và một số bệnh hô hấp khác.

Đây là hậu quả của sự tương tác phức tạp giữa chức năng phổi suy giảm kéo dài và hệ tim mạch, dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe người bệnh.

Khi thời tiết trở lạnh, đặc biệt vào những ngày Đông-Xuân, bệnh thường có xu hướng trở nặng một cách đột ngột. Lúc này, bệnh nhân có thể gặp tình trạng khó thở dữ dội, đe dọa trực tiếp đến mạng sống. Nếu không được cấp cứu và xử lý kịp thời qua một vài đợt diễn tiến nặng như vậy, khả năng cao bệnh nhân sẽ rơi vào nguy cơ tử vong.

Mặc dù tâm phế mạn được xem là một bệnh liên quan đến tim, nguyên nhân chính lại bắt nguồn từ những tổn thương mãn tính ở hệ hô hấp. Vì thế, việc điều trị tập trung vào hệ phổi đóng vai trò chủ đạo, bao gồm kiểm soát các nhiễm khuẩn tại phổi và đường hô hấp.

Một yếu tố then chốt trong chăm sóc người bệnh tâm phế mạn chính là phòng ngừa tái phát các bệnh lý viêm nhiễm tại phổi và phế quản, đặc biệt trong mùa lạnh.

Đối với những bệnh nhân mắc phải tình trạng này, việc duy trì sức khỏe hệ hô hấp ổn định và tránh tiếp xúc với các yếu tố có hại từ môi trường không chỉ tăng cường chất lượng sống mà còn mang tính quyết định cho sự sống còn của họ.

5. Các bệnh về phổi

- Áp xe phổi: Đây là một biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi viêm phổi hoặc giãn phế quản bội nhiễm không được điều trị hiệu quả. Áp xe phổi gây tổn thương nghiêm trọng đến nhu mô phổi, thường do các vi khuẩn như S. pneumoniae, H. influenzae. Ở trẻ em, bệnh này chủ yếu liên quan đến nhiễm tụ cầu.

Để giảm thiểu nguy cơ mắc phải biến chứng này, ngoài việc giữ ấm cơ thể, che kín cổ và đeo khẩu trang khi ra ngoài, môi trường sống cần kín gió và đảm bảo nhiệt độ ổn định.

- Lao phổi: Những người mắc lao phổi nếu không được chăm sóc, giữ gìn và điều trị đúng cách rất dễ diễn tiến nặng hơn trong thời tiết lạnh. Vì vậy, bệnh nhân cần áp dụng các biện pháp phòng chống lạnh và ẩm kỹ lưỡng để duy trì sức khỏe.

- Tràn dịch màng phổi: Đường cong mắc bệnh lao tăng cao trong mùa Đông-xuân cũng làm gia tăng tỷ lệ tràn dịch màng phổi.

Khi gặp phải tình trạng này, người bệnh phải đến ngay các cơ sở chuyên khoa lao và phổi để thực hiện chọc tháo dịch. Can thiệp kịp thời giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như chèn ép tạng, suy hô hấp, màng phổi dính hoặc bị vôi hóa trong tương lai.

Bệnh nhi phải nhập viện do mắc bệnh về đường hô hấp. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

6. Suy hô hấp

Do sức đề kháng giảm sút và dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh, những người đang chịu ảnh hưởng từ các bệnh lý mạn tính liên quan đến phổi-phế quản, hoặc những người đã nhiễm các loại virus khác, rất dễ rơi vào trạng thái suy hô hấp. Trong đó, suy hô hấp gây ra bởi nhiễm khuẩn thường có phương pháp điều trị ít phức tạp hơn và đạt hiệu quả cao hơn so với trường hợp suy hô hấp xuất phát từ các bệnh phổi mạn tính.

Tuy nhiên, tình trạng suy hô hấp xảy ra sau cúm lại đặc biệt nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong trong nhóm bệnh này thường ở mức rất cao và là mối lo ngại lớn.

Để chủ động phòng tránh các vấn đề về sức khỏe trong mùa Đông-Xuân, chúng ta nên chú ý điều chỉnh thói quen sinh hoạt hàng ngày. Việc đi ngủ sớm và thức dậy muộn vừa giúp bảo vệ cơ thể khỏi những đợt gió lạnh giá của sáng sớm, vừa cho phép cơ thể có thời gian phục hồi tốt hơn.

Bên cạnh đó, thực hiện các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như tập thể dục đơn giản hoặc đi lại trong nhà hay những không gian kín gió có thể giúp duy trì sức khỏe ổn định.

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò không nhỏ. Việc bổ sung các thực phẩm có tính nhuận và giàu dinh dưỡng như vừng đen, nếp cẩm hay đậu đen sẽ hỗ trợ cơ thể tăng cường sức đề kháng trong giai đoạn này./.

(Vietnam+)